Ολοκληρώθηκε χτες η Σύνοδος των Ευρωπαίων Υπουργών Παιδείας στο Βερολίνο, που είχε ως θέμα τον έλεγχο της εφαρμογής των αναδιαρθρώσεων στην Ανώτατη Εκπαίδευση, που έμειναν γνωστές ως «διαδικασία της Μπολόνια». Στη Σύνοδο μετείχαν υπουργοί από 40 χώρες της Ευρώπης και αποφασίστηκε η επόμενη σχετική συνάντησή τους να γίνει το 2005, στη Νορβηγία.

Σε ό,τι αφορά τον Ελληνα υπουργό Παιδείας, Π. Ευθυμίου, και τη θέση της κυβέρνησής του, περηφανεύτηκε ότι η χώρα μας πρωτοστάτησε στη διαδικασία από την προηγούμενη συνάντηση των Υπουργών στην Πράγα (το 2001) μέχρι τώρα, λόγω της Προεδρίας της στην ΕΕ. Συγκεκριμένα, κατέθεσε έκθεση του υπουργείου Παιδείας για την κατάσταση της Ανώτατης Εκπαίδευσης στην Ελλάδα, που είναι το σχέδιό της για τα επόμενα βήματα στην προώθηση της λεγόμενης διαδικασίας αξιολόγησης, που οδηγεί τα πανεπιστήμια ουσιαστικά να εξαρτώνται από την αγορά.

Χαρακτηριστικά στην έκθεση αυτή σημειώνεται: «Η ελληνική κυβέρνηση προτίθεται να ξεκινήσει ένα διάλογο με τα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης, με στόχο την καθιέρωση ενός συστήματος κρατικής χρηματοδότησης βασισμένο σε στόχους, το οποίο θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της αυτονομίας και του βαθμού ελευθερίας των ιδρυμάτων. Το νέο σύστημα θα είναι βασισμένο - όπως σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες - σε μία διαβούλευση ανάμεσα στην κυβέρνηση και στο κάθε ίδρυμα, η οποία θα οδηγεί σε τετραετή συμφωνία με αμοιβαίες δεσμεύσεις. Η δέσμευση της κυβέρνησης θα αναφέρεται κυρίως στους πόρους, ενώ η δέσμευση των ιδρυμάτων θα αναφέρεται στην επίτευξη των συμφωνημένων στόχων. Αυτή η εξέλιξη, σε συνδυασμό με την εγκαθίδρυση ενός εθνικού συστήματος αξιολόγησης, αναμένεται να βελτιώσει επίσης τη συνολική αποδοτικότητα των ελληνικών ανώτατων ιδρυμάτων».

Ο Π. Ευθυμίου, προσπαθώντας να διασκεδάσει τις εντυπώσεις που δημιουργήθηκαν από το παραπάνω απόσπασμα και απαντώντας σε χτεσινά δημοσιεύματα του Τύπου, διέψευσε ότι η αξιολόγηση θα συνδέεται με τη χρηματοδότηση των ιδρυμάτων. Ωστόσο, η δήθεν διάψευση είναι μικρής σημασίας, όταν είναι γνωστό ότι η πενιχρή κρατική χρηματοδότηση προς τα ιδρύματα τα σπρώχνει προς ιδιωτικές πηγές. Πηγές οι οποίες πάντα κατευθύνονται με κριτήριο την ανταποδοτικότητα και θα αυξομειώνονται σύμφωνα με τα αποτελέσματα της αξιολόγησης, δηλαδή σύμφωνα με το κατά πόσον οι στόχοι των ιδρυμάτων θα υποτάσσονται στις απαιτήσεις των επιχειρήσεων.

Κατά τα άλλα, το κοινό ανακοινωθέν των Υπουργών Παιδείας, αφού επανέλαβε τις κενές περιεχομένου κορόνες περί «κοινωνικού αγαθού» της εκπαίδευσης, επαναβεβαίωσε την προσήλωση των κυβερνήσεων στους στόχους της Μπολόνια, δηλαδή το σπάσιμο της Ανώτατης Εκπαίδευσης σε δυο κύκλους σπουδών (προπτυχιακό - μεταπτυχιακό) και την καθιέρωση του διδακτορικού ως τρίτου κύκλου.

Προτεραιότητα δίνουν στην «αναγνωρισιμότητα μεταξύ των προγραμμάτων σπουδών κάθε χώρας» και των κοινών προγραμμάτων και πτυχίων μεταξύ χωρών. Ετσι αποφασίστηκε η επιτάχυνση εφαρμογής ενός κοινού συστήματος Διδακτικών Μονάδων, για να μετριέται σε «κουκιά» το τι μαθαίνει κάθε φοιτητής και να μπορεί να «πηδάει» από πανεπιστήμιο σε πανεπιστήμιο. Πράγμα που ο Π. Ευθυμίου δήλωσε ότι στη χώρα μας είναι θεσμοθετημένο από το 1982 και είναι καιρός να εφαρμοστεί, φανερώνοντας ποια θα είναι τα επόμενα βήματα της κυβέρνησης στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Επίσης, εγκαθιδρύεται το Συμπλήρωμα Διπλώματος, δηλαδή η αναλυτική καταγραφή ολόκληρου του προγράμματος σπουδών πάνω στο πτυχίο κι όλες οι χώρες δεσμεύτηκαν να επικυρώσουν τις «αναγνωρίσεις» που προβλέπει η Διακήρυξη της Λισαβόνας.

Ολο αυτό το πλαίσιο θα εφαρμοστεί χάρη στην αξιολόγηση των ιδρυμάτων, πράγμα που επιβεβαιώνει ότι με το σχετικό νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας, που βρίσκεται ήδη στη Βουλή, δε θα εντοπίζονται (ώστε να λύνονται κιόλας) τα προβλήματα των ιδρυμάτων, αλλά θα ελέγχεται η πορεία υποταγής τους στις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις, που πραγματικό στόχο έχουν την υποταγή των ιδρυμάτων στις απαιτήσεις της αγοράς.