Αυτό το πολύ κλασικό πείραμα και μελέτη της ψυχολογίας μπορεί να περιγράψει το σχέδιο της «δημοκρατικής ασφάλειας» του προέδρου Αλβάρο Ουρίμπε, αλλά και την κατάσταση που προσπαθεί να διαμορφώσει στην Κολομβία. Οι δολοφονίες, οι εξαφανίσεις και σφαγές των τελευταίων ετών είναι σαν τα ηλεκτρικά σοκ. Φυσικά, η κυβέρνηση διατείνεται ότι υπάρχουν λιγότεροι θάνατοι και δολοφονίες συνδικαλιστών. Παρότι λανθάνει μία σχετική μείωση, οφείλεται όχι στο γεγονός ότι έχουν πάψει οι δολοφονίες, αλλά στο ότι η εκποίηση των δημοσίων και κρατικών επιχειρήσεων τις έχουν καταστήσει εν πολλοίς μη αναγκαίες και χρηστικές πια. Από την άλλη πλευρά όμως οι εξαφανίσεις έχουν εκτοξευτεί, από τις 258 που είχαν καταγραφεί κατά την περίοδο 1994-'95, σε 1.200 το 2001. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας περισσότεροι από 3.000 συνδικαλιστές έχουν δολοφονηθεί, στη συντριπτική τους πλειονότητα από τις Ενοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας και τους παραστρατιωτικούς των Ενωμένων Δυνάμεων Αυτοάμυνας της Κολομβίας (AUC).

Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί με το σχέδιο «δημοκρατικής ασφάλειας». Ο Ουρίμπε το αναφέρει συνεχώς σε πάρα πολλούς λόγους του, ειδικά όταν παρουσιάζει μέτρα όπως τη «Δευτέρα του χαφιέ», ή όταν καλωσορίζει «ανανήψαντες» αντάρτες, εννοείται κυρίως παραστρατιωτικούς. Ο ορισμός κατά τον Ουρίμπε: Μπορεί η ασφάλεια να ήταν για κάποιους, αλλά η «δημοκρατική ασφάλεια» είναι για όλους και για όλη τη χώρα: λειτουργεί το ίδιο για όλους, είτε είναι εργάτες ή ιδιοκτήτες, κυβέρνηση ή αντιπολίτευση.

Η θέση, η ρητορική, απλή: προστατεύει όλους τους Κολομβιανούς.

Αναλύοντας κανείς τη στρατηγική και πρακτική της εφαρμογή, καταλήγει ότι απλώς αποτελεί τη ριζοσπαστικοποίηση της στρατηγικής των ακροδεξιών παραστρατιωτικών ομάδων. Σημαίνει την ολοένα και διευρυνόμενη ανάμειξη και συμμετοχή στη σύγκρουση ακόμη μεγαλύτερων τμημάτων του πληθυσμού. Αυτή είναι η ουσία του σχεδίου, είδος πολιτικής που προωθούσε και ασκούσε ο Ουρίμπε από την εποχή που ήταν κυβερνήτης της Αντιόκια (η ίδια η Αντιόκια, από μόνη της αποτελεί μεγάλο κεφάλαιο) και πιθανώς γι' αυτό επελέγη και για την προεδρία.

Υπό αυτή την έννοια, όλοι συμμετέχουν «υποχρεωτικά» στο πλευρό των «καλών» εναντίον των «κακών». Θεμέλιος λίθος αυτής της στρατηγικής φυσικά ο στρατός. Ολες οι κεντρικές και παράπλευρες οδοί οδηγούν στο στρατό. Στη στήριξή του, στην απόλυτη υποταγή - μια δοκιμασμένη τακτική.

Ομως παρότι διαφαίνεται ότι η πολιτική της κυβέρνησης μπορεί να έχει αποδώσει κάποια οφέλη σε καθαρά στρατιωτικό πεδίο, το εξαιρετικά υψηλό κόστος του πολέμου εναντίον των ανταρτών και η συνεχώς αυξανόμενη αντίδραση και αντίσταση έναντι του απολυταρχισμού έχει αρχίσει να προκαλεί τεκτονικά κύματα, με πρώτο αυτό που ήρθε με την καταψήφιση του δημοψηφίσματος, αλλά και το πέρασμα της δημαρχίας της Μπογκοτά - θέση που θεωρείται πρόκριμα και για τις προεδρικές εκλογές - στα χέρια του Πολιτικού και Κοινωνικού Μετώπου.

Και πλέον το σχέδιο «δημοκρατικής ασφάλειας» διευρύνεται για καθαρά εγχώριους λόγους - διαιώνισης της πολιτικής και επανεκλογής του Ουρίμπε: Εισβολή στη Βενεζουέλα, υπό το πρόσχημα της διάλυσης του «βασιλείου των ανταρτών» στη διασυνοριακή περιοχή, εκατέρωθεν των συνόρων και των δύο χωρών. Αν τελικά το πράξει, θα ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο ενός άλλου πολέμου.