Συνεχίζουμε σήμερα την αναφορά μας στο μακαρθικό «τέρας» που εξαπολύθηκε ενάντια σε κάθε προοδευτικά σκεπτόμενο Αμερικανό πολίτη, αλλά και στο Χόλιγουντ στην ψυχροπολεμική περίοδο 1947-1957, και επειδή ελάχιστα περί αυτού έχουν γραφτεί στην Ελλάδα - λόγω της μακρόχρονης και διεθνούς σιωπής που επέβαλε η εξουσία του κεφαλαίου - και επειδή σήμερα τίποτα δεν αποκλείει την επάνοδο του μακαρθισμού, με νέο όνομα και πρόσχημα. Αντίθετα, αρκετές ενδείξεις κάνουν το «τέρας» ορατό. Σήμερα δεν υπάρχει η ΕΣΣΔ και η διεθνής αίγλη και επιρροή του σοσιαλιστικού κόσμου. Υπάρχει, όμως, και διεθνές και αμερικάνικο κίνημα ενάντια στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους που εξαπολύει το «παγκοσμιοποιούμενο» λαοφαγικό αμερικανο-πολυεθνικό κεφάλαιο. Αν συγκρίνουμε τι συνέβαινε στα ψυχροπολεμικά χρόνια και τι συμβαίνει τώρα θα δούμε αρκετές ομοιότητες.

Τότε συνέβαιναν τα εξής: Οι ΗΠΑ για να καταπολεμήσουν την αίγλη της ΕΣΣΔ και του μεταπολεμικού σοσιαλιστικού «μπλοκ» και να επεκτείνουν, προοπτικά, την οικονομικοπολιτική κυριαρχία τους σε ευρωπαϊκές, βαλκανικές, ασιατικές, βορειοαφρικανικές χώρες, μπήκαν στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο όταν, πλέον, η ήττα του φασιστικού άξονα ήταν δεδομένη. Για να επιβάλουν την κυριαρχία τους εξαπέλυσαν τις ατομικές βόμβες τους (6/8/1945) στο Ναγκασάκι και τη Χιροσίμα, κάνοντας υποχείριό τους την Ιαπωνία. Το αμερικάνικο φιλειρηνικό κίνημα, στο οποίο μετείχαν και μεγάλα ονόματα της διανόησης και της τέχνης, μαζί με το σοσιαλιστικό κόσμο και την παγκόσμια προοδευτική κοινή γνώμη καταγγέλλει τον ιμπεριαλιστικό όλεθρο. Τότε τα στρατιωτικοπολιτικά «γεράκια» του κεφαλαίου, σπέρνουν μια σχιζοφρενή αντισοβιετική και αντικομμουνιστική υστερία. Επεμβαίνουν ενάντια σε εθνικά απελευθερωτικά κινήματα (λ.χ. στην Ελλάδα). Προετοιμάζουν την εισβολή τους στην Κορέα (1950-1953) και τον «πνιγμό» κάθε προοδευτικής και φιλειρηνικής φωνής στις ΗΠΑ.

Ο Πρόεδρος Τρούμαν, το 1945, διατάσσει έλεγχο των φρονημάτων όλων των κρατικών υπαλλήλων και τη συγκρότηση σχετικών εξεταστικών επιτροπών σε όλους τους τομείς και χώρους της κρατικής και ιδιωτικής οικονομικής, κοινωνικής, επιστημονικής και πολιτιστικής δραστηριότητας. Ο γερουσιαστής Τζότζεφ ΜακΚάρθι τίθεται επικεφαλής της «εκστρατείας κατά της κομμουνιστικής διείσδυσης στην αμερικάνικη κοινωνία». Πρώτοι στο στόχαστρό του ήταν οι διανοούμενοι και καλλιτέχνες. Το γιατί οι διανοούμενοι και καλλιτέχνες ήταν ο πρώτος στόχος το διατύπωσε το άλλο «κοράκι», ο γερουσιαστής και πρόεδρος της Επιτροπής Αντιαμερικανικών Ενεργειών Τζο Πάρνελ: «Οι διανοούμενοι και καλλιτέχνες του Χόλιγουντ είναι το μαλακό υπογάστριο της Αμερικής. Αν οι κομμουνιστές αλώσουν την κινηματογραφική βιομηχανία θα περάσουν την κομμουνιστική ιδεολογία τους στο έθνος».

Σήμερα συμβαίνουν τα εξής: Ιμπεριαλιστική εισβολή των ΗΠΑ (με ΝΑΤΟική μάσκα), με χρήση νέου τύπου πυρηνικών όπλων, στη Γιουγκοσλαβία, στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ (δηλαδή σε 3 από τις 60 χώρες που περιλαμβάνει το «αντιτρομοκρατικό» πρόγραμμά τους). Την αφανή, ακόμα, παρέμβασή τους σε χώρες της πρώην ΕΣΣΔ. Τον αποκλειστικό τους «Πόλεμο του Διαστήματος». Συμβαίνουν, όμως, και τα εξής: Διαδηλώσεις (συμμετέχουν και ονόματα του Χόλιγουντ) ενάντια στην ιμπεριαλιστική πολιτική του Πενταγώνου, την οποία υπηρέτησαν και υπηρετούν όλοι οι εκάστοτε Πρόεδροι των ΗΠΑ. Χτύπημα και συλλήψεις των διαδηλωτών. Δηλώσεις καλλιτεχνών (δραματουργών, σκηνοθετών, ηθοποιών) ενάντια στον ιμπεριαλιστικό εκτροχιασμό και στη φίμωση των δημοκρατικών δικαιωμάτων στις ΗΠΑ, με πρόσχημα την 11η Σεπτέμβρη. Πολλαπλασιασμό βιβλίων και άρθρων διανοουμένων και συγγραφέων (Νόρμαν Μέιλερ, Τζον Κένεθ Γκαλμπρέιθ, Ντον ντε Λίλο, Πολ Οστερ, Ρίτσαρντ Φορντ, κ.ά.).

Βεβαίως, όπως ο τότε μακαρθισμός είχε και χολιγουντιανούς «κήρυκές» του, έτσι έχει και ο σημερινός σκοταδισμός. Ενας από αυτούς είναι ο Τσάρλτον Ιστον, πρόεδρος του Παναμερικανικού Συνδέσμου Ελεύθερων Σκοπευτών και υποστηρικτής του Μπους, ο οποίος, πριν λίγες μέρες, απαντώντας από τηλεοράσεως σε όσους ζητούν (είναι και καλλιτέχνες) κατάργηση της ελεύθερης οπλοφορίας, απειλητικά απαίτησε: «Να δηλώσουν όλοι: ποιοι είναι μαζί μου, ποιοι εναντίον μου». Εκείνος, που προ πολλού εναντιώθηκε στο σκοταδισμό του Τσάρλτον Ιστον, με το ντοκιμαντέρ του «Ακήρυχτος πόλεμος», είναι ο Μάικλ Μουρ.

Ας αναφερθούμε, όμως, σε «προδρόμους» και «τσιράκια» του μακαρθισμού. Ουίλ Χ. Χέις λεγόταν ο δύσμορφος, «με αυτιά νυχτερίδας», απατεώνας της πολιτικής, ο οποίος δωροδοκήθηκε από τον πετρελαιοπαραγωγό Χάρι Σίνγκλερ με 260.000 δολάρια, για να αναδειχτεί Πρόεδρος των ΗΠΑ ο Χάρτινγι. Ο Χέις, επί Χάρντινγι, έγινε πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής. Οταν το 1930, ο πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής του Κογκρέσου και της Πρεσβυτεριανής Εκκλησίας στις ΗΠΑ, Χέις, πιάστηκε να μισθοδοτεί τάχα «αμερόληπτες» προσωπικότητες που για λογαριασμό παραπολιτικών και παραεκκλησιαστικών οργανώσεων και στο όνομα της «ηθικής» απαιτούσαν την κινηματογραφική λογοκρισία. Ο Χέις αντί να τιμωρηθεί αναδείχτηκε σε μακρόχρονο «τσάρο - αρχιχωροφύλακα» του Χόλιγουντ. Ο Χέις επέβαλε τη δημιουργία του Συνδέσμου Παραγωγών - Διανομέων Ταινιών, έγινε πρόεδρός του, συνέστησε τα όργανα «Κώδικας Χέις» και «Κώδικας της Λεγεώνας Κοσμιότητας», λογόκρινε τις ταινίες και καθόριζε τους συντελεστές τους. Ο «ηθοπλάστης» Χέις, λογόκρινε τις κατ' αυτόν «μη κόσμιες» ταινίες, αλλά έκανε τα στραβά μάτια μπροστά στον εκφυλισμό, στον αλκοολισμό, στο εμπόριο λευκής σαρκός και ναρκωτικών από τους μαφιόζους του Λάκι Λουτσιάνο, και τις αυξανόμενες αυτοκτονίες καλλιτεχνών στο Χόλιγουντ. Ο Χέις είχε συντάξει κατάλογο με 117 ονόματα «ηθικώς υπόπτων» καλλιτεχνών, την προσωπική ζωή των οποίων παρακολουθούσε στρατιά ντετέκτιβ.

Μεταξύ των παρακολουθούμενων «ηθικώς υπόπτων», βρέθηκε και στη δεκαετία του 1930 και στη μακαρθική περίοδο ο μέγας και μοναδικός Τσάρλι Τσάπλιν. Επί μακαρθισμού, λόγω της φιλειρηνικής του δράσης και των δημόσια εκφρασμένων φιλοσοβιετικών αισθημάτων του Τσάπλιν, με τη συνέργεια της πεθεράς του, στήθηκε μια σατανική σκευωρία συκοφάντησης, διασυρμού, δικαστικής δίωξης, φορολογικής εξουθένωσής του και μποϊκοτάζ των ταινιών του. Αν και ο Τσάπλιν επί δεκαετίες ήταν η «χρυσοφόρα φλέβα» του Χόλιγουντ, ο μακαρθισμός τον πολέμησε συστηματικά. Εξαιτίας, αφ' ενός, του κοινωνικού περιεχομένου του έργου του, αλλά και της φιλίας του με τον διωκόμενο από τους ναζί Γερμανό κομμουνιστή συνθέτη Χανς Αϊσλερ και της τόλμης του να ζητήσει από τον Πάμπλο Πικάσο να ενεργήσει για τη συμπαράσταση Γάλλων και άλλων Ευρωπαίων διανοουμένων και καλλιτεχνών στον διωκόμενο από τον μακαρθισμό Χ. Αϊσλερ, ο Τσάπλιν λάβαινε αλλεπάλληλα εξώδικα για ανάκριση από τη μακαρθική Επιτροπή. Ο Τσάπλιν, βέβαια, έγραφε στα παλιά παπούτσια του Σαρλώ του τα εξώδικα, παίρνοντας, τελικά, και εκείνος το δρόμο της φυγής στην Ευρώπη, όπως και άλλοι σπουδαίοι καλλιτέχνες που περιλαμβάνονταν στη μαύρη λίστα, μεταξύ των οποίων και οι Τζόζεφ Λόουζι, Καρλ Φόρμαν, Ζυλ Ντασσέν, Τζον Μπέρι.

Να αναφέρουμε, όμως, και τους φημισμένους προοδευτικούς καλλιτέχνες, που αντιδρώντας στο μακαρθισμό έπεσαν για αρκετό διάστημα σε επαγγελματική δυσμένεια: Τζον Χιούστον, Κάθρι Χέρμπορν, Σπένσερ Τρέισι, Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ, Λορίν Μπακόλ.

Πράκτορες και καταδότες του μακαρθισμού στο Χόλιγουντ ήταν και οι: Λίζα Ρότζερς, κόρη της Τζίντζερς και του Χάουαρντ Χιούζ. Τζον Γουέιν, πρόεδρος του «Κινηματογραφικού Συνδέσμου Διατήρησης των Αμερικανικών Ιδεωδών». Τσαρλς Κόμπερν, πρώτος αντιπρόεδρος του παραπάνω «Συνδέσμου». Χέντα Χόπερ, δεύτερη αντιπρόεδρος του «Συνδέσμου», η οποία το 1947 περιόδευσε σε όλες τις ΗΠΑ κηρύσσοντας το γενικό μποϊκοτάζ των ταινιών των «κόκκινων». Το ίδιο έκανε και ο Ρόναλντ Ρίγκαν. Οι Λίο ΜακΚάρεϊ (σκηνοθέτης), Ουόρντ Μποντ, Ολίβια ντε Χάβιλαντ, Πολ Λούκας, Ρόμπερτ Τέιλορ, Τζορτζ Μέρφι, Αντολφ Μανζού, ήταν μια ομάδα χαφιέδων - καταδοτών που βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή του αντικομμουνιστικού πογκρόμ στο Χόλιγουντ.

Εκτός του Ε. Καζάν καταδότης έγινε και ο Τζιρόμ Ρόμπινς. Ρόλο καταδότη έπαιξαν και οι εξής παραγωγοί: Ο Τζακ Γουόρνερ, ο οποίος καυχήθηκε ότι το «στούντιό του καθαρίστηκε σχολαστικά από τους κομμουνιστές». Ο παραγωγός Λουί Μάγιερ, ο οποίος αφού κατέδωσε αρκετούς συγγραφείς ως «κομμουνιστές», τόνισε: «Κατά τη γνώμη μου κύριε πρόεδρε, τσακίστηκαν οι κομμουνιστές». Ο παραγωγός Ντάριλ Ζανούκ, ο οποίος υποσχόταν ότι δε θα απολυθεί κανένας από τους εργαζόμενους (από το καλλιτεχνικό, τεχνικό, βοηθητικό προσωπικό του) που ήταν στη μαύρη λίστα, τελικά με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρίας του απέλυσε όλους τους «ύποπτους», αντίθετα από τον Σάμουελ Γκόλντουιν, ο οποίος τήρησε το λόγο του και δεν απέλυσε κανέναν. Η διοίκηση του Σωματείου των συγγραφέων, δημιούργημα αριστερών δημιουργών (όπως και το σωματείο των κινηματογραφικών ηθοποιών) συνεργάστηκε με την Επιτροπή, παραδίδοντάς της όλα τα αρχεία του από το 1930.

Δυστυχώς και ένας από τους «Δέκα του Χόλιγουντ», οι οποίοι καταδικάστηκαν σε φυλακή επειδή αρνήθηκαν να συνεργαστούν με την Επιτροπή, ο Εντουαρντ Ντμίτρικ, για να βγει από τη φυλακή, δέχτηκε να συνεργαστεί.