Κυριακή 26 Σεπτέμβρη 2004
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 29
ΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΒΟΛΙΚΑ
Υποκρισία και συγκάλυψη ή υπεύθυνη αντιμετώπιση;

Ο «γιος του ανέμου» Καρλ Λιούις, που μετά από χρόνια αποδείχτηκε χρήστης αναβολικών

Sportidea

Ο «γιος του ανέμου» Καρλ Λιούις, που μετά από χρόνια αποδείχτηκε χρήστης αναβολικών
Ο Αθλητισμός «Υψηλών Επιδόσεων» (ΥΕ), έτσι όπως σήμερα παρουσιάζεται και διεκδικεί το χειροκρότημα και το θαυμασμό, αποτελεί υπερτίμηση του ρόλου του με σκοπό να εξυπηρετήσει ιδεολογικούς και πολιτικούς σκοπούς της άρχουσας τάξης. Χρησιμοποιείται ως όχημα για να λυτρώνει τους ανθρώπους από το «γεμάτο αντιθέσεις» κόσμο και τις αδικίες που προκαλούνται σε βάρος των ασθενέστερων στρωμάτων. Στην ίδια κατεύθυνση κινήθηκαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας, γεγονός όπου αγνοήθηκε κάθε ανθρωπιστική και παιδαγωγική πλευρά του Ολυμπισμού, «που θέλει τη Φυσική Αγωγή και τον Αθλητισμό να χρησιμοποιείται για την ολόπλευρη ανάπτυξη του ατόμου, τη φιλία και την αλληλοκατανόηση, την καταδίκη των διακρίσεων, την ισότητα, ασχέτως φυλής, θρησκείας και πολιτικών απόψεων, καθώς και τον προσανατολισμό της Φυσικής Αγωγής στο ατσάλωμα του οργανισμού». Η διείσδυση των εταιριών σ' αυτό το σύστημα έχει υποτάξει κάθε έννοια του αθλητισμού στο βωμό της αποκόμισης κερδών. Εγκαταλείφθηκαν ουσιαστικά οι πραγματικές αξίες με τη νομιμοποίηση της χρηματικής βοήθειας προς τους αθλητές. Εάν σ' αυτά προσθέσουμε και τη θέση των κυβερνώντων ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν εθνικό όραμα και υπόθεση όλων μας, οι δε αθλητές ήρωες και εθνικό κεφάλαιο, τότε εύκολα ερμηνεύεται η τάση των εμπλεκομένων να εξασφαλίζουν, μέσω της κατάκτησης της θέσης και του μεταλλίου, δόξα και πλούτο.

Είναι γνωστό ότι οι περισσότεροι αθλητές ΥΕ υπογράφουν συμβόλαια διαφήμισης, άρα αμοιβαίας εξάρτησης και υποταγής. Οι εταιρίες-χορηγοί απαιτούν θέαμα, που να συνδυάζεται με την εξωπραγματική επίδοση. Ετσι φθάνουμε αναγκαστικά στη νόθευση του αθλητισμού. Τα επαναλαμβανόμενα σκάνδαλα που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, μετά από ελέγχους, δεν είναι αρκετά να σταματήσουν τους αθλητές να χρησιμοποιούν τις ουσίες αυτές. Ισως επειδή η πρόκληση γι' αυτούς είναι μεγάλη, ειδικά δε όταν υπεισέρχονται σημαντικά κίνητρα, τα οποία θεσμοθετούνται από το κράτος (σχετικός Ν. 2725/1999) και από τα συμφέροντα των πολυεθνικών. Επομένως, το θέμα αυτό δεν μπορεί να περιοριστεί σε νομικούς και αθλητικούς κώδικες, δεν είναι επιτρεπτό να παραμένει κλειστή υπόθεση για την κοινωνία. Αντιθέτως, είναι καθαρά πολιτικό και σχετίζεται με το μέλλον της νέας γενιάς, με την κουλτούρα και την προοπτική ανάπτυξης της χώρας. Σ' αυτή την κούρσα της δόξας και του πλούτου η υγεία των νέων ανθρώπων δεν υπολογίζεται και εκείνο που προέχει είναι το αποτέλεσμα, η θεαματικότητα, το ανεξάντλητο για τον ανθρώπινο οργανισμό.

Σημαντικός αριθμός αθλητών που συμμετέχουν σε αγώνες Ολυμπιακού επιπέδου δοκιμάζουν τα έσχατα όρια της ανθρώπινης δύναμης, ταχύτητας και αντοχής. Αυτοί που επιδίδονται συστηματικά στη χρήση «αναβολικών» έχουν στόχο τη «νοθευμένη» βελτίωση της απόδοσης. Η χρήση «αναβολικών», και γενικά το ντοπάρισμα, εντάσσεται στη μάστιγα του σύγχρονου επαγγελματικού αθλητισμού. Οπως η κάθε μάστιγα καταπολεμείται, έτσι κι αυτή μπορεί να μπει σε προτεραιότητα χτυπήματος, αρκεί να το θέλουν πραγματικά όλοι όσοι διαχειρίζονται τις τύχες του.

Η βιομηχανία του ντόπινγκ είναι τέτοια που αποφέρει ασύλληπτα κέρδη στους πολυεθνικούς κολοσσούς, οι οποίοι παρασκευάζουν αναβολικές ουσίες και σκορπούν το θάνατο, μέσα από ένα κύκλωμα λαθρεμπορίου. Η ΔΟΕ, από την πλευρά της, εκφράζει μια αντιδραστική πολιτική καλυμμένη πίσω από τον απολίτικο χαρακτήρα. Οι υπεύθυνοι υποκρίνονται όταν δηλώνουν διώκτες των ντοπαρισμένων αθλητών και ότι θέλουν τη διεξαγωγή «καθαρών» αγώνων. Η διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων στο επίπεδο των εμπορικών συμφερόντων και της απόκτησης κέρδους τούς μετατρέπει σε είδος που πουλιέται και αγοράζεται, γεγονός που ενισχύεται συνειδητά από τη ΔΟΕ. Μέχρι σήμερα είχαμε ως μείζον θέμα τον έλεγχο των αθλητών σε μορφές «ντοπαρίσματος», κάτω από τα μάτια της πολιτείας και των οργάνων της (ΕΟΕ, Ομοσπονδίες, ΕΣΚΑΝ, κ.ά.). Σε κάθε όμως ξεσκέπασμα και μπροστά στη δυσφήμιση και στην πολιτική απώλεια η κάθε κυβέρνηση αποποιείται κάθε ευθύνης, εκφράζει το θυμό της, αποστασιοποιείται και μετατοπίζει τις ευθύνες, ενώ στο τέλος οδηγούμαστε και στο «κουκούλωμα» του προβλήματος. Στα γεγονότα με τους Ελληνες αθλητές στους πρόσφατους Ολυμπιακούς Αγώνες κυριάρχησε η αδιαφάνεια και η συσκότιση, ο στρουθοκαμηλισμός, με αποκορύφωμα την υποκρισία και τον ξεπεσμό. Ο πόλεμος μεταξύ των εταιριών-χορηγών δείχνει αδυσώπητος. Κυριαρχεί ο δυνατός ή αυτός που έχει τις προσβάσεις στα κέντρα εξουσίας της ΔΟΕ. Παρατηρούμε μια άνευ προηγουμένου κατάσταση που μελλοντικά θα επηρεάσει τα ήθη και τις συνήθειες των Ελλήνων. Πάνε περίπατο το φιλότιμο και η αξιοπρέπεια, ενώ ο τυχοδιώκτης κι αυτός που δεν «πιάνεται», όταν ξεγελά τους υπόλοιπους, είναι αυτοί που επιβιώνουν. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως οι αθλητές-χρήστες είναι άτομα «εξαρτημένα» και δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται με απάθεια απ' όλους μας, ούτε και με ζητωκραυγές για την ενίσχυση της προσπάθειας. Η κατάσταση αυτή θυμίζει ένα κρυφτούλι «θανάτου» με θύμα το νέο άνθρωπο. Η καταστροφή της υγείας του είναι βέβαιη, αλλά και η παρακμή της ανθρώπινης προσωπικότητας. Ο αθλητισμός ΥΕ αυτού του επιπέδου δημιουργεί αυταπάτες δήθεν ανωτερότητας του «ελεύθερου κόσμου», με τη λατρεία του για ίσες δυνατότητες και την πίστη ότι η προσωπική επιτυχία αποτελεί την ανώτατη αξία της ζωής.

Το ερώτημα όμως που θα κυριαρχήσει από εδώ και στη συνέχεια είναι αν επιτρέψουμε να εξελιχθεί μια διαφαινόμενη απάτη στον αθλητισμό, μέσα από την αξιοποίηση της υψηλής τεχνολογίας και της επιστήμης. Σύμφωνα με τις πρώτες επιστημονικές τοποθετήσεις, σύντομα θα δούμε το φαινόμενο του υπεραθλητή, που μπορεί πλέον να κατασκευάζεται με μεθόδους γονιδιακής μεταφοράς και όχι με τη συστηματική προπόνηση. Ενώ η επιστήμη είναι υποχρεωμένη να υπηρετεί τον άνθρωπο με στόχο τη βελτίωση της υγείας του, σημαντικός αριθμός εμπλεκομένων στο χώρο του αθλητισμού των υψηλών επιδόσεων θα «αξιοποιεί»... στο μέλλον νέες μορφές ντοπαρίσματος, μία από τις μορφές αυτές το γονιδιακό, που δύσκολα θα ανιχνεύονται. Αν μέχρι σήμερα το πρόβλημα που συχνά ανέκυπτε ήταν να ελεγχθούν και να συλληφθούν οι αθλητές που κάνουν χρήση αναβολικών ουσιών, στην περίπτωση αυτή τίποτα δε θα μπορεί να προλαμβάνεται, άρα θα γινόμαστε μάρτυρες μιας άλλης κατάστασης. Αρπάζοντας τις ευκαιρίες που μπορεί να δώσει η επιστήμη για θεραπευτικές αγωγές, για την αναγέννηση του μυικού συστήματος, την αύξηση της ισχύος του και την παράταση του εκφυλισμού του, οι «επιτήδειοι» είναι σίγουρο πως θα τις χρησιμοποιήσουν με σκοπό να μετατρέψουν τον αθλητή σε μια ανεξάντλητη πηγή επιδόσεων. Οι γενετικά ενισχυμένοι αθλητές θα κυριαρχούν, χωρίς να έχουν το φόβο να ελεγχθούν. Θα έρθει άραγε ο καιρός κατά τον οποίο η γονιδιακή θεραπεία για την αντιμετώπιση ασθενειών θα είναι τόσο συνήθης, ώστε να καταστεί παγκοσμίως αποδεκτή και η εφαρμογή της για την αύξηση της απόδοσης.

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες που τελείωσαν ίσως να είναι οι τελευταίοι χωρίς γενετικά ενισχυμένους αθλητές, που θα εκμεταλλεύονται την τεχνική αυτή για να αυξήσουν την απόδοσή τους, χωρίς να είναι δυνατόν να τους ανακαλύψουν. Οταν αυτός ο τύπος θεραπείας καταστεί ρουτίνα, θα είναι πολύ δύσκολη η πρόληψη της κατάχρησής της, ωστόσο τότε ίσως να έχει αλλάξει και η αντίληψη της κοινής γνώμης για τη γενετική ενίσχυση. Σε ένα όμως γενετικά διογκωμένο μυικό σύστημα υπάρχει ο κίνδυνος να ασκηθούν δυνάμεις σε τέτοιο βαθμό που ενδεχομένως να προκαλούν κατάγματα, ρήξεις συνδέσμων και άλλες ανεπανόρθωτες τραυματικές καταστάσεις. Τι μας επιφυλάσσει το μέλλον; Θα κατασκευάζονται υπεραθλητές ή θα βελτιώνεται η υγεία του πληθυσμού με τη γονιδιακή μεταφορά; Η τεχνολογία έχει τρομακτική δυνατότητα να αλλάξει τον αθλητισμό ΥΕ και την αντίληψή μας για την κοινωνία. Εμείς έχουμε την ευθύνη να σταθούμε υπεύθυνα απέναντι σ' αυτή την προοπτική, να περιφρουρήσουμε την υγεία του ατόμου και να συνεισφέρουμε στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του. Καθήκον και χρέος για όσους αγαπούν τη ζωή, την πρόοδο, τη δημιουργία, για όσους δε θέλουν να βλέπουν και να χειροκροτούν τα αθλητικά δρώμενα, αλλά να είναι οι ίδιοι δραστήριοι, ενεργοί, ζωντανοί και μαχόμενοι, είναι να καταπολεμούν τη φθορά, την υποκρισία, την υποταγή...


Κωνσταντίνος ΜΠΟΥΝΤΟΛΟΣ
Καθηγητής ΤΕΦΑΑ του Πανεπιστημίου Αθηνών


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ