Ο κλοιός των ξένων πιέσεων γύρω απ' τη σουδανική κυβέρνηση του Ομάρ Αλ Μπασίρ σφίγγει ολοένα και περισσότερο. Ομως, το υποκριτικό ενδιαφέρον της Ουάσιγκτον και του Λονδίνου για το αληθινό, ούτως ή άλλως, δράμα των κατοίκων της δυτικής σουδανικής επαρχίας Νταρφούρ πηγάζει απ' τα μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου και του άλλου ορυκτού πλούτου στο Σουδάν. Ο Φάθι Μοχάμεντ Ελ Φαντλ, μέλος του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων της ΚΕ του Σουδανικού ΚΚ, βρέθηκε προ ημερών στην Αθήνα και μίλησε στο «Ρ» για το παρασκήνιο πίσω απ' τη διεθνοποίηση του ζητήματος της επαρχίας Νταρφούρ, τα προβλήματα του σουδανικού λαού και τις προτάσεις της αντιπολίτευσης για την επίλυση της κρίσης.

-- Η κατάσταση στο Νταρφούρ έχει εξελιχθεί σε ένα απ' τα σοβαρότερα διεθνή ζητήματα. Η πραγματική εικόνα που επικρατεί στην περιοχή είναι σύμφωνη με όσα κατά καιρούς μεταδίδουν τα μεγάλα ΜΜΕ;

-- Το πρόβλημα στο Νταρφούρ έχει την ίδια αιτία όπως και σε άλλα σημεία της Αφρικής. Είναι δηλαδή αποτέλεσμα της ξηρασίας, της ερημοποίησης και του λιμού. Στο Νταρφούρ έχουμε δύο διαφορετικές - όσον αφορά τις δραστηριότητες και τον τρόπο ζωής - κοινότητες: Τους αγρότες που έχουν τη δική τους γη και την καλλιεργούν και τους νομάδες κτηνοτρόφους αραβικής καταγωγής. Ολοι τους είναι Σουδανοί και Μουσουλμάνοι. Ορισμένοι είναι Αραβες, αλλά αυτό δεν είναι το πρόβλημα. Γιατί, πριν απ' τα προβλήματα ερημοποίησης και ξηρασίας, κτηνοτρόφοι και αγρότες ζούσαν ειρηνικά. Ομως, μετά την ξηρασία, όπως ήταν φυσικό, η αξία της γης ανέβηκε πολύ. Τότε άρχισε να εκδηλώνεται η ένταση και οι τριβές ανάμεσα σ' αυτές τις δύο κοινότητες.

-- Είναι αλήθεια πως η σουδανική κυβέρνηση έδρασε κατά της κοινότητας των αγροτών με τη χρήση Αράβων νομάδων;

-- Η κυβέρνηση παρενέβη χρησιμοποιώντας τους νομάδες. Και επέλεξε αυτούς, γιατί η κοινότητα των αγροτών είναι αφ' ενός πολιτικά αντίθετη με την κυβέρνηση του Ομάρ αλ Μπασίρ και αφ' ετέρου έχουν διαφορετικές αντιλήψεις για το Ισλάμ από εκείνες της κυβερνώσας παράταξης του Εθνικού Ισλαμικού Μετώπου. Γι' αυτό η κυβέρνηση στρέφεται κατά των καλλιεργητών... Και παρενέβη αρχικά με τις αραβικές φυλές νομάδων του Νταρφούρ. Ομως, όταν εκείνες δεν μπόρεσαν να φέρουν εις πέρας τα σχέδιά της, η κυβέρνηση «εισήγαγε» Αραβες απ' το γειτονικό Τσαντ και το Μάλι, που αποκαλούνται στη Δύση Τζαντζαγουίντ, δηλαδή «ιπτάμενες έφιππες ομάδες» που καταστρέφουν τα πάντα. Σίγουρα υπάρχουν πολλές ωμότητες στην περιοχή. Και νομίζω πως η κύρια ευθύνη βαραίνει τη σουδανική κυβέρνηση, γιατί έχει τα δικά της σχέδια για την περιοχή! Οπως γνωρίζετε, στην περιοχή (ειδικά εκείνη που γειτνιάζει με το Τσαντ) υπάρχουν πλούσια αποθέματα σε ορυκτά, όπως πετρέλαιο. Γι' αυτό και τελικά ένα εθνικό, περιφερειακό ζήτημα διεθνοποιήθηκε. Ολοι έχουν τα δικά τους συμφέροντα στην περιοχή...

-- Επομένως, το πετρέλαιο, μεταξύ άλλων, εξηγεί γιατί οι ΗΠΑ και η Βρετανία ασκούν έντονες πιέσεις στη σουδανική κυβέρνηση...

-- Το ενδιαφέρον των ΗΠΑ, της Βρετανίας και άλλων δυτικών δυνάμεων δε βρίσκεται βεβαίως στην ανθρωπιστική κρίση του Νταρφούρ, αλλά στον πλούτο της περιοχής. Και ο καθένας προσπαθεί να προσεγγίσει και να υποστηρίξει την τάδε και τη δείνα ομάδα ώστε να τη χειριστεί προς όφελός του... Εμείς νομίζουμε ότι είναι πολύ σημαντική η παρέμβαση της Αφρικανικής Ενωσης. Οι μόνες ξένες δυνάμεις που μπορούν να βοηθήσουν στην επίλυση του προβλήματος είναι οι αφρικανικές δυνάμεις. Είμαστε ενάντια σε κάθε επέμβαση των ΗΠΑ στην περιοχή και θεωρούμε πως με τη συμμετοχή της Αφρικανικής Ενωσης ίσως να επιλυθεί το ζήτημα στο Νταρφούρ.

-- Με ποιον τρόπο μπορεί να επιλυθεί η κρίση ειδικά με την παρέμβαση της Αφρικανικής Ενωσης;

-- Πρώτα απ' όλα πιστεύουμε πως η Αφρικανική Ενωση έχει προτείνει οι δύο πλευρές (κυβέρνηση και αντάρτες, που είναι μέρος της αντιπολίτευσης στο Σουδάν) να συμφωνήσουν σε εκεχειρία. Αυτό πιστεύουμε πως είναι το πρώτο βασικό βήμα προς την επίλυση της κατάστασης. Επιπλέον, πιστεύουμε πως το Νταρφούρ χρειάζεται αυτονομία, προκειμένου ο λαός του να διοικήσει και να αναπτύξει την επαρχία (μέγεθος ισοδύναμο με εκείνο της Γαλλίας) σύμφωνα με τις δικές του ανάγκες. Τρίτο είναι το ζήτημα της δημοκρατίας και των δικαιωμάτων του ανθρώπου στη χώρα, που νομίζουμε πως είναι το κλειδί για τη λύση της γενικότερης κρίσης στο Σουδάν. Η κυβέρνηση πρέπει να αναγνωρίσει τα δικαιώματα και τη δυνατότητα ύπαρξης όλων των κομμάτων της αντιπολίτευσης και την Εθνική Δημοκρατική Συμμαχία. Τέταρτο, η Αφρικανική Ενωση πιέζει για να εφαρμοστούν οι συμφωνίες που συνάφτηκαν με το Σουδανικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό του νότου. Πέμπτο, και πολύ σημαντικό, είναι η κατάργηση όλων των εκτάκτων νόμων που απαγορεύουν τις διαδηλώσεις, που εμποδίζουν την ελεύθερη έκφραση του λόγου και την οργάνωση. Το έκτο είναι η νομιμοποίηση των πολιτικών κομμάτων. Η αποκατάσταση της δημοκρατίας θα διευκολύνει την κατάσταση και σε περιφερειακό επίπεδο...

-- Πιστεύετε πως είναι πιθανή η εξαπόλυση δυτικής επέμβασης στο Νταρφούρ, σε περίπτωση αποτυχίας της αποστολής της Αφρικανικής Ενωσης στην περιοχή;

-- Υπάρχει τέτοιος κίνδυνος. Ναι! Και αυτό που κάνει ορατότερο αυτόν τον κίνδυνο είναι η βοήθεια που εξακολουθεί να δίνει η κυβέρνηση στους παραστρατιωτικούς Τζαντζαγουίντ, επιχειρώντας τώρα να τους στρατολογήσει στην αστυνομία και το στρατό... για να προστατεύσουν τους αμάχους στο Νταρφούρ! Βάζουν, δηλαδή, το λύκο να φυλάει τα πρόβατα... Και ως εκ τούτου θα προκαλούνται και θα συνεχίζονται οι φόνοι, οι βιασμοί και άλλα εγκλήματα. Σκεφθείτε τώρα αυτό το στοιχείο σε συνδυασμό με την αποστολή στρατιωτών της Αφρικανικής Ενωσης. Θα μπορούσε να προκαλέσει ιμπεριαλιστική επέμβαση των δυτικών δυνάμεων, η οποία βεβαίως και δε θα ήταν προς το όφελος του σουδανικού λαού, αλλά σίγουρα προς όφελος των πολυεθνικών και του μεγάλου κεφαλαίου.

-- Ποια είναι τώρα τα πραγματικά προβλήματα του σουδανικού λαού στο σύνολό του; Είπαμε π.χ. πως είναι ανύπαρκτη η πραγματική δημοκρατία στη χώρα, πως υπάρχει φτώχεια, κύματα προσφύγων κλπ. Ποιες δυνάμεις μπορούν να ενεργοποιηθούν για να αλλάξουν αυτή την κατάσταση;

-- Πρώτα απ' όλα πιστεύω πως δε θα έπρεπε να εκπλαγείτε για το γεγονός πως η σουδανική κυβέρνηση χαρακτηρίζεται από παράγοντες όπως το ΔΝΤ ή την Παγκόσμια Τράπεζα ως μία απ' τις καλύτερες του κόσμου! Αυτό, βεβαίως, επειδή εφαρμόζει στο έπακρον τα προγράμματα λιτότητας στο Σουδάν. Ομως, ενδεχομένως να εκπλαγείτε και από κάτι άλλο. Μολονότι το Σουδάν είναι υποανάπτυκτη χώρα, δεν έχει δημόσιο τομέα. Τα πάντα είναι ιδιωτικοποιημένα! Και το Σουδάν είναι απ' τις φτωχότερες χώρες. Επίσης μην εκπλαγείτε εάν μάθετε πως οι τιμές των καυσίμων στη χώρα διπλασιάστηκαν την τελευταία διετία, μολονότι εδώ και μερικά χρόνια αρχίσαμε την άντληση δικού μας πετρελαίου...

-- Το ίδιο αντιμετωπίζει και η Νιγηρία... Τι αντιπροτείνετε;

-- Η ακρίβεια των καυσίμων σε μία πετρελαιοπαραγωγό χώρα όπως το Σουδάν ή η Νιγηρία οφείλεται δίχως άλλο στη διαφθορά... Γι' αυτό και οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης προσπαθούν και αφιερώνουν μεγάλο μέρος των θέσεών τους σε ένα εναλλακτικό πρόγραμμα για την ανάπτυξη της χώρας, βασισμένο στην αποκατάσταση των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών που συνιστούν το πρώτο βήμα για τη συμμετοχή των μαζών και την ανασυγκρότηση του δημόσιου τομέα που ελέγχει το πιο σημαντικό τομέα επιχειρήσεων, ιδιαίτερα στη βιομηχανία πετρελαίου, τις μεταφορές. Επιπλέον, υποστηρίζουμε τη ριζική αναθεώρηση των συμφωνιών που έχει συνάψει η σουδανική κυβέρνηση με τις πετρελαϊκές εταιρίες, που τώρα αποβαίνουν προς όφελος του διεθνικού μονοπωλίου. Και, τέλος, υποστηρίζουμε μία διαφορετική εξωτερική πολιτική που να είναι πιο κοντά στις υποθέσεις της αφρικανικής ηπείρου...

-- Εχουμε τις μαραθώνιες διαπραγματεύσεις στην Κένια ανάμεσα στη σουδανική κυβέρνηση και στο μέτωπο των ανταρτικών δυνάμεων του νότου. Πιστεύετε πως η επίτευξη μιας τελικής συμφωνίας θα σημάνει το τέλος της κυβέρνησης του Ομάρ αλ Μπασίρ;

-- Δε βλέπω αυτόματα το τέλος της κυβέρνησης. Ομως, εάν εφαρμοστεί μία γενική συμφωνία, τότε αυτό θα ανοίξει το δρόμο για την ανάπτυξη των δημοκρατικών δυνάμεων στο Σουδάν και έτσι θα κλιμακωθεί ο αγώνας για την κατάκτηση των δικαιωμάτων τους. Κάπως έτσι θα πέσει εν τέλει η αυλαία της σήμερα κυβερνώσας παράταξης του Εθνικού Ισλαμικού Μετώπου.