«Το σωματείο είχε περιπτώσεις στις οποίες πήγαινε η εργαζόμενη το προσκλητήριο γάμου και την άλλη μέρα έπαιρνε την απόλυση στο χέρι. Γιατί αυτό θα μεταφραζόταν σε 10% επίδομα γάμου...». Ανάγλυφη αποτυπώνεται η κερδοσκοπική αγριότητα της εργοδοσίας, στην εμπειρία που καταγράφει το Σωματείο Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας.

Οπως σημειώνει στο «Ρ» ο Πέτρος Βαμβακάς, πρόεδρος του Σωματείου, «στον κλάδο μας ο κοινωνικός ρατσισμός δεν είναι ο ρατσισμός προς τους οικονομικούς μετανάστες, είναι ο ρατσισμός ως προς την ηλικία των εργαζομένων. Εργαζόμενη εμποροϋπάλληλος, με προϋπηρεσία 10 χρόνια, είναι αρνητικό προσόν». Πρώτιστο μέλημα των εργοδοτών δεν είναι η εργατικότητα και η συνέπεια μιας υπαλλήλου. Αυτό που αναζητούν είναι καλοσχηματισμένα σώματα και ευπαρουσίαστα πρόσωπα που θα διαφημίσουν το μαγαζί και θα προσελκύσουν πελάτες με την εξωτερική τους εμφάνιση. «Οταν η γυναίκα πιάνει τα 31-32 χρόνια θεωρείται μεγάλη».

«΄Η όταν η εργαζόμενη προσπαθήσει να γίνει μητέρα, είναι κι αυτό ένα από τα αρνητικά». Από την εμπειρία του σωματείου δε λείπουν ούτε οι εργαζόμενες που κρατούν κρυφή την εγκυμοσύνη τους στο φόβο της απόλυσης. ΄Η αυτές που χάνουν τη δουλιά τους κατευθείαν, όταν γίνεται γνωστό πως... τόλμησαν να συλλάβουν παιδί.

«Η γυναίκα εργαζόμενη "δε συμφέρει" στον εργοδότη, ειδικά η γυναίκα εργαζόμενη που είναι και μητέρα», σημειώνει η Ζωή Μπογιαρίδου, μέλος του ΔΣ του Σωματείου Ιδιωτικών Υπαλλήλων Αθήνας.

Τα παραδείγματα δε λείπουν. Οπως η απόλυση συμβασιούχου εργαζόμενης στην Πυροσβεστική, η οποία, σύμφωνα με δημοσίευμα του «Ρ», απολύθηκε όταν έγινε γνωστό ότι έμεινε έγκυος! Παρά το γεγονός, μάλιστα, ότι το δικό της μεροκάματο ήταν το μοναδικό που έμπαινε στο σπίτι, αφού ο άντρας της ήταν άνεργος. Η αιτιολογία της Υγειονομικής Επιτροπής της Υπηρεσίας ήταν ότι η εργασία της «εγκυμονεί κινδύνους για την ασφάλεια της ζωής της και του τέκνου που κυοφορεί».

Η Ζ. Μπογιαρίδου συμπυκνώνει ξεκάθαρα τον τρόπο σκέψης της εργοδοσίας: «Οι γυναίκες "κοστίζουν" περισσότερο. Αν γίνουν μητέρες, οι εργοδότες θα πρέπει να πληρώσουν τη γέννα, το επίδομα τοκετού. Θα πρέπει να πληρώνουν τους μήνες που θα μείνουν εκτός κι αυτό δε συμφέρει τους εργοδότες, γιατί αναγκαστικά εκείνους τους μήνες θα πρέπει να προσλάβουν κι άλλο άτομο. Που σημαίνει ότι θα πληρώνουν ένα άτομο που θα βρίσκεται σπίτι του κι άλλο ένα για να το αντικαθιστά. Οι γυναίκες είναι εκείνες που παίρνουν κατά κύριο λόγο τις γονικές άδειες - τις οποίες δικαιούνται βέβαια και οι δύο γονείς - είτε για να πάρουν τους βαθμούς των παιδιών, είτε για να πάνε στο γιατρό κλπ.».

Η πολιτική πριμοδότησης και πλήρους στήριξης των επιχειρηματικών συμφερόντων που ασκείται με κατεύθυνση της ΕΕ, αλλά και η συναινετική στάση της πλειοψηφίας της συνδικαλιστικής ηγεσίας οδηγούν στην πλήρη αποθράσυνση της εργοδοσίας: «Συνεχώς έρχονται στο σωματείο γυναίκες που διαμαρτύρονται για απολύσεις. Μπορεί να απολυθούν επειδή διεκδίκησαν κάποια πράγματα, δηλαδή μεροκάματα, επιδόματα γάμου, επίδομα παιδιών», υπογραμμίζει η συνδικαλίστρια. «Στο χώρο του καθαρισμού, για παράδειγμα, δε δίνουν τέτοια επιδόματα. Δε δίνουν ούτε αυτά που ορίζει η συλλογική σύμβαση. Οι γυναίκες φοβούνται να τα ζητήσουν για να μην απολυθούν». Εργαζόμενες απολύονται ακόμα κι αν ζητήσουν να τους καταβληθεί το επίδομα ανθυγιεινής εργασίας. Κι αυτό όταν οι εξαιρετικά ανθυγιεινές συνθήκες εργασίας που επικρατούν σε κλάδους όπως ο καθαρισμός επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο την αναπαραγωγική ικανότητα της γυναίκας.

«Μας έχει τύχει το φαινόμενο μια κοπέλα που δούλευε ως υπάλληλος σε ένα γραφείο, είχε έρθει στο σωματείο και μας έλεγε ότι της κάνουν ψυχολογικό πόλεμο. Από την ώρα που τους είπε ότι είναι έγκυος, άρχισαν να της αναθέτουν περισσότερα πράγματα. Να την πιέζουν να βγάλει τη δουλιά, σε σημείο που η κοπέλα κουραζόταν περισσότερο και φοβόταν για το παιδί, άρχισε να σκέφτεται "μήπως κάνω κακό στο παιδί μου και πρέπει να αφήσω τη δουλιά". Την έβαζαν να κάνει ακόμα και υπερωρίες, ενώ ήξεραν ότι έχει κανονίσει ραντεβού με το γιατρό. Θέλω να πω ότι συχνά μπορεί να μην απολύουν άμεσα, αλλά με διάφορες μεθόδους να αναγκάζουν την εργαζόμενη γυναίκα σε απόλυση, γιατί "δεν μπορεί να αντεπεξέλθει"».

Η αποκήρυξη της οικογένειας ορίζεται πλέον προϋπόθεση πρόσληψης. Στις αιτήσεις που πρέπει να συμπληρωθούν για την κάλυψη μιας θέσης, υπάρχουν ερωτήματα του τύπου «σκέφτεστε να κάνετε παιδιά;», «έχετε σκοπό να παντρευτείτε;». Πολλοί ζητάνε ακόμα και στοιχεία για το πόσες μέρες διαρκεί η έμμηνος ρύση. «Φοβούνται μήπως υπάρχουν γυναικολογικά προβλήματα και η γυναίκα λείψει από τη δουλιά, γιατί υπάρχουν π.χ. γυναίκες που την πρώτη μέρα της εμμήνου ρήσεως δεν είναι καλά», εξηγεί η Ζ. Μπογιαρίδου.

Η εργασία μπαίνει σε αντιπαράθεση με τη μητρότητα. Καλλιεργείται η αντίληψη πως η μητρότητα εμποδίζει την εργαζόμενη να αφοσιωθεί στη δουλιά της. «Οτι δηλαδή ένας άντρας μπορεί να αφοσιώνεται κατά 99% στη δουλιά του, δεν τον απασχολούν τόσο, για παράδειγμα, το πώς θα πάνε τα παιδιά στο σχολείο, λένε πως "για μια γυναίκα είναι διαφορετικά"».

«Σε πολλές εργαζόμενες καλλιεργείται η πεποίθηση ότι "δεν μπορούν να κάνουν καλά τη δουλιά τους". Και μπαίνουν στον ανταγωνισμό με τον άντρα, ότι "εγώ δεν τα καταφέρνω, ο άντρας είναι καλύτερος, άρα αυτός θα πρέπει να πάρει την προαγωγή και συνεπώς καλύτερα χρήματα στην εταιρία". Προβάλλουν πως το θέμα είναι το φύλο, ότι ο άντρας είναι πιο έξυπνος, είναι πιο παραγωγικός. Ενώ είναι οι συνθήκες που αναγκάζουν τη γυναίκα να κάνει βήματα πίσω...».