«Η ΕΚΘΕΣΗ μου αυτή είναι αφιερωμένη σ' όλους εσάς, ειδικότερα, όμως, στους νέους, που ξέρουν να παλεύουν και να θυσιάζονται για τα μεγάλα ιδανικά». Μ' αυτά τα λόγια, εκφράστηκε ο κορυφαίος αγωνιστής Α. Τάσσος για τους νέους, στα εγκαίνια της μεγάλης αναδρομικής έκθεσής του, το 1975, στην Εθνική Πινακοθήκη. Η αγάπη κι ο θαυμασμός για τα νιάτα είναι δοσμένα και σε μια σειρά έργα του, που έχουν σαν θέμα τους αγώνες της ελληνικής νεολαίας στα χρόνια της Κατοχής, που κορυφώθηκαν στη δικτατορία και που κορύφωμά τους στάθηκε ο μεγάλος ξεσηκωμός, στις 17 Νοέμβρη '73.

ΕΙΝΑΙ αλήθεια πως ο Τάσσος, για μας τους ΕΠΟΝίτες, που είχαμε τότε την ευθύνη στον τομέα της Διαφώτισης και στην έκδοση των εντύπων μας, πολλές φορές ήταν ο σπάνιος δάσκαλος.

ΣΤΗΝ αναδρομική εκείνη έκθεση, πρωτοπαρουσιάστηκε η γιγάντια σε διαστάσεις ξυλογραφία του (5,25 Χ 0,90) με τον τίτλο «17 Νοεμβρίου 1973», που όσοι την αντίκρισαν τους προκάλεσε δέος. Οπως σημειώνει ο δημοσιογράφος Κώστας Νίτσος, πρόεδρος της Εταιρείας Εικαστικών Τεχνών Α. Τάσσος, στο δελτίο της, «ο Τάσσος το Νοέμβρη του 1973 είχε συγκλονιστεί με τη λαϊκή εξέγερση του Πολυτεχνείου. Αποσύρθηκε, τότε, στο μακρινό Πεταλίδι του και άρχισε εκεί να χαράζει μανιακά ένα, από κάθε άποψη μεγάλο, ένα, κυριολεκτικά, μνημειακό έργο»... Κι όπως συμπληρώνει ο Κ. Νίτσος, ήταν έργο που ξεσήκωσε τότε το κοινό, που κατά χιλιάδες χαιρόταν την έκθεση εκείνη.

ΠΟΛΥΤΙΜΗ στάθηκε η συμβολή του Α. Τάσσου στην ανάπτυξη του αντιστασιακού Τύπου. Πολλές, μάλιστα, από τις μεγάλες αφίσες της τελευταίας περιόδου τυπώθηκαν άψογα στη θρυλική «VICTORIA», στο τυπογραφείο της οδού Σκρα 31, της Καλλιθέας. Αφίσες, που όταν κάποτε τις είδαν, το φθινόπωρο του 1944, οι Γάλλοι αντιστασιακοί νόμισαν ότι ήταν τυπωμένες σε νόμιμο τυπογραφείο. Αλλά, όπως τους εξήγησε ο Κ. Καραγιώργης, είχαν τυπωθεί στα έγκατα της γης...

Ο Α. ΤΑΣΣΟΣ, μιλώντας για το έργο του, αναφέρει: «Στα έργα μου υπάρχει η ανθρώπινη οδύνη, αλλά και η αποφασιστικότητα. Δεν πιστεύω πως χρειάζεται να κάνω θεματικά ένα έργο αισιόδοξο για να δώσω τη φάση της επιβίωσης... Οι άνθρωποι, που κινούνται μέσα στα έργα μου, σηκώνουν το βάρος της σκλαβιάς και της τυραννίας. Αλλά είναι τόσο αλύγιστοι εκφραστικά, που δεν μπορούν παρά να μένουν όρθιοι ως το τέλος. Ορθιοι, ακόμα κι όταν πέφτουν. Αυτό είναι το βαθύτερο μήνυμά μου».

ΕΦΕΡΕ συγκλονισμό εδώ και 20 χρόνια (13 Οκτώβρη 1985), όταν μαθευόταν η είδηση για το θάνατό του. Δεν ήταν μόνον η Αντίσταση κι ο μεγάλος κόσμος της. Ηταν μαζί τους, επίσης, όλος ο πνευματικός κόσμος, που έδωσε με το λόγο του το στίγμα του για τον μεγάλο καλλιτέχνη. Ετσι, ο Γιάννης Ρίτσος θα πει πως με το μεγάλο έργο του έδωσε, όσο ίσως κανένας άλλος καλλιτέχνης του καιρού μας, την ιστορική πραγματικότητα της σύγχρονης Ελλάδας, που απαθανάτισε τους αγώνες του ελληνικού λαού, την ηρωική Αντίσταση, τις μέρες του Πολυτεχνείου.

«...Ο Τάσσος μας με το αιώνιο "παρών" του στους αγώνες του ελληνικού λαού, που ένωσε την Επανάσταση του '21 με το '40-'44 και τροφοδότησε τη μνήμη όλων μας κι εκείνων, που έζησαν αυτές τις μεγάλες ώρες, αλλά κι εκείνων που ήρθαν πολύ αργότερα, ένας τέτοιος καλλιτέχνης κι ένας τέτοιος άνθρωπος έχει νικήσει με τη ζωή του και το έργο του το θάνατο...».

«Ο ΤΑΣΣΟΣ μας, προσθέτει ο ίδιος, δεν απαθανάτισε μόνο τις μεγάλες ώρες της Ελλάδας, αλλά μαζί μ' αυτό απαθανατίστηκε ο ίδιος, κι έτσι μπροστά του σκύβουμε το κεφάλι με σεβασμό και θαυμασμό, γιατί μας έμαθε να μη σκύβουμε ποτέ το κεφάλι μπροστά στον εχθρό...».

ΕΙΚΟΣΙ χρόνια πέρασαν από το θάνατό του κι ενώ είχε έτοιμα όλα για τη μεγάλη εκδήλωση της 40ής Επετείου της Αντιφασιστικής Νίκης, στην οποία ήταν και ομιλητής. Η κακιά αρρώστια τον είχε χτυπήσει και τον τέλειωσε γρήγορα. Ως τις τελευταίες μέρες της ζωής του, έβλεπε πάντα το δικό του χρέος ανεξόφλητο στο λαό, που πάντα αγωνίζεται και δεν ξεχνά τους καλλιτέχνες του. «Αυτόν τιμούμε κι αυτός τιμά το έργο μας. Είναι κοντά μας και ζούμε μαζί του. Κι αυτό είναι μια "συναλλαγή", που την ονειρεύεται κάθε καλλιτέχνης». Υποδειγματικές διδαχές για την τέχνη και τη ζωή ποτέ δεν ξεχνιούνται. Είναι ακριβή του λαού κληρονομιά.