Σε κάθε γωνιά της χώρας ετούτες τις μέρες περισσεύει το πνεύμα της φιλανθρωπίας. Δήμοι, Εκκλησία, μη κυβερνητικές οργανώσεις, εργοστασιάρχες, τραπεζίτες, καναλάρχες, πολιτικοί και πολλοί άλλοι, με μια κάμερα ξοπίσω τους, διαφημίζουν και ποζάρουν δίπλα σε ρακένδυτους, προσφέροντάς τους μια φέτα ψωμί και μια φασολάδα ένεκα των ημερών που επιτάσσουν να «αγαπάμε το συνάνθρωπό μας».

Με τα συσσίτια που παίρνουν και δίνουν, διάφοροι χτίζουν το προφίλ τους. Την ίδια στιγμή, κάποιοι άποροι, κάποιοι άνεργοι, κάποιοι ανήμποροι να τα βγάλουν πέρα εξαιτίας της οικονομικής ανέχειας, αρκούνται στο να παίρνουν ένα ξεροκόμματο από τα ίδια χέρια που τους έκοψαν το δικαίωμα σε μια καλύτερη ζωή. Οι εκμεταλλευτές εμφανίζονται ως ευεργέτες...

Ο «Ρ» ταξίδεψε στην Πάτρα και κατέγραψε τη δραματική κατάσταση την οποία βιώνουν εκατοντάδες οικογένειες που δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα. Οικογένειες που ζουν με ένα κοτόπουλο και δυο λίτρα λάδι το μήνα. Απολυμένοι από τα εργοστάσια που έκλεισαν τα τελευταία χρόνια, απολυμένοι συμβασιούχοι από το δήμο, μητέρες με τρία παιδιά που δεν έχουν ούτε ένα ένσημο μετά από 40 χρόνια δουλιάς... Στην ουρά περιμένουν οι περισσότεροι για να πάρουν τρόφιμα από μια Τράπεζα Τροφίμων του δήμου και της Εκκλησίας...

Ανοίγουν δειλά την πόρτα τους και μας υποδέχονται στην πόλη που στις 16 Γενάρη του 2006 θα χριστεί «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης»...

* * *

Ταξιδεύεις 216 χιλιόμετρα και βρίσκεσαι στην Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Την Πάτρα του 14% επίσημου ποσοστού ανεργίας και των 160.000 κατοίκων. Εκεί, όπου τα τελευταία χρόνια, τα λουκέτα στα εργοστάσια έχουν αφήσει στο δρόμο χιλιάδες ανέργους.

Πίσω από τις προσόψεις κτιρίων που ανακαινίζονται για να δικαιολογούν τον τίτλο του 2006, ζουν - για την ακρίβεια προσπαθούν να ζήσουν - εκατοντάδες οικογένειες, περιμένοντας το συσσίτιο που ο δήμος και η Μητρόπολη μοιράζουν μια φορά το μήνα... Το ΕΚΑΣ των 100 και κάτι ευρώ. Τη σύνταξη των 300 ευρώ.

Πιστεύαμε ότι είναι υπερβολή αυτό που ακούσαμε πριν επισκεφτούμε την Πολιτιστική Πρωτεύουσα. «650 οικογένειες περιμένουν το συσσίτιο από την Τράπεζα Τροφίμων για να ζήσουν». Οταν όμως «μπήκαμε» και σκαλίσαμε την υπόθεση «φτώχεια και ανεργία στην Πάτρα», είδαμε ότι η πραγματικότητα ξεπερνά κατά πολύ τη φαντασία.

Και αυτό, το βλέπεις περπατώντας σε γειτονιές όπως τα Προσφυγικά, την Αγία Αικατερίνη, τα Εργατικά της Πάτρας. Μέσα από τα χαμηλά σπίτια με τις πλαστικές σκεπές, μυρίζει η σόμπα ή το μαγκάλι. Εφημερίδες και χαρτόκουτα καλύπτουν τα κενά στα παράθυρα, για να καθυστερούν για λίγο το κρύο.

Ενα κοτόπουλο, δυο λίτρα λάδι, 10 - 15 κουτιά γάλα, 6 πακέτα μακαρόνια, μισό κιλό ρύζι, 6 ρολά χαρτιά υγείας και 3 πακέτα χαρτοπετσέτες. Αυτές είναι οι προμήθειες ενός μήνα, για μια οικογένεια από 1 έως 3 άτομα.

Αυτά μοιράζει η λεγόμενη Τράπεζα Τροφίμων που δημιουργήθηκε το 1999 από το Δήμο Πάτρας και τη Μητρόπολη για να κάνει το ...χρέος της απέναντι στους άπορους. Ειρωνεία; Για ορισμένους από τους «τυχερούς» της Τράπεζας ναι. Γνωρίσαμε κάποιους που είναι απολυμένοι από το δήμο. Και τώρα πάνε πάλι στο δήμο για να πάρουν το ψίχουλο της ...ανθρωπιάς που ονομάζεται «Κοινωνική Πρόνοια»!

Είχαμε διαβάσει πριν πάμε: «Πάτρα, Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2006. Προτεινόμενοι χώροι που έχουν επιλεγεί ως απολύτως απαραίτητοι - Αμεση υλοποίηση παρεμβάσεων. ΣΥΝΟΛΟ 5.000.000 ευρώ»...

Δύσκολο να προσδιορίσουμε σε ποια κατηγορία φτωχών ανήκουν αυτοί οι άνθρωποι. Η Ευρωπαϊκή Ενωση θεωρεί ότι φτωχός χαρακτηρίζεται ένας άνθρωπος που ζει με 395 ευρώ το μήνα και τετραμελής οικογένεια που ζει με 826 ευρώ το μήνα! Το χρηματικό όριο της φτώχειας το καθορίζουν στα 4.741,12 ευρώ το χρόνο. Αραγε, πώς χαρακτηρίζεται εκείνος που πρέπει να ζήσει με 300 ευρώ το μήνα; Ή με 3.000 ευρώ το χρόνο, συντηρώντας δύο ή τρία παιδιά; Και βέβαια υπάρχουν και χειρότερα...

Ο Αυγερινός Παπαγιάννης είναι 51 χρόνων. Ζει σ' ένα παμπάλαιο σπίτι στη γειτονιά της Αγίας Αικατερίνης, στην Πάτρα, που κρύβει η λάμψη των προβολέων της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας. Ζει με την οικογένειά του. Γυναίκα και επτά ανήλικα παιδιά. Κάθε 2 μήνες παίρνει περίπου 350 ευρώ από την Πρόνοια και περίπου 590 ευρώ επίδομα πολυτέκνου. Πληρώνει 100 ευρώ το μήνα για νοίκι. Δεν έχει δουλιά. Μέχρι το 2003 όταν και έκανε εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς, εργαζόταν στο δήμο στην υπηρεσία καθαριότητας. Πριν λίγο καιρό έκανε αίτηση μονιμοποίησης στο δήμο. Του είπαν όχι γιατί δεν έχει απολυτήριο Δημοτικού...

Παίρνει τρόφιμα από την Τράπεζα Τροφίμων. Πέρυσι του έδωσαν μια γαλοπούλα για 9 άτομα. Δε ζητά ελεημοσύνη αλλά δουλιά.

Τα στοιχεία που μας έδωσε ο αντιδήμαρχος Πάτρας Αμπέτ Χασμάν, αρμόδιος για τον Κοινωνικό Τομέα του δήμου δείχνουν ότι από την Τράπεζα Τροφίμων παίρνουν φαγητό κάθε μήνα περίπου 650 οικογένειες, δηλαδή 3.000 - 3.500 άτομα. Ο ίδιος εκτιμά ότι σε ποσοστό 60% πρόκειται για οικογένειες που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας εξαιτίας του κλεισίματος των εργοστασίων της περιοχής.

Οπως μας λέει, στην πόλη το ποσοστό της ανεργίας - σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία - φτάνει το 14%. Τα λουκέτα στην Πειραϊκή Πατραϊκή, τη ΜΙΣΚΟ, την PIRELLI, τον Κρητικό και τις δεκάδες επιχειρήσεις ιματισμού, δημιούργησαν πολύ γρήγορα στρατιές απόρων. Δεν είναι όμως μόνον αυτό. Και οι απολύσεις που γίνονται και στο δήμο της Πάτρας οδηγούν κόσμο σε αδιέξοδο. Εκτός από τον Αυγερινό Παπαγιάννη, συναντήσαμε κι άλλον απολυμένο από το δήμο το 2000. Είχε κάνει απεργία πείνας σε ένδειξη διαμαρτυρίας, όμως δεν ήταν αρκετή να ξαναβρεί τη δουλιά του. Σήμερα, είναι 25 χρόνων, εδώ και 5 χρόνια είναι άνεργος. Κάνει συνεχώς χαρτιά για το δήμο αλλά τίποτα.

Στα Προσφυγικά στην πλειοψηφία τους ζουν παιδιά προσφύγων από τη Μικρά Ασία. Τα περισσότερα σπίτια μοιάζουν. Λίγα τετραγωνικά, δυο δωμάτια. Μικρές αυλές, πολλά λουλούδια και μπουγάδες απλωμένες στα σκοινιά που στηρίζονται σε δύο ψηλά ξύλα.

Η κυρία Αννα μαγειρεύει. Ζει σ' ένα σπίτι με ένα δωμάτιο και μια μικρή κουζίνα. Μας υποδέχεται με χαμόγελο. «Δεν τα βγάζω πέρα. 480 ευρώ η σύνταξη και 150 ευρώ το ΕΚΑΣ. Τώρα μαθαίνω ότι η σύνταξη θα αυξηθεί και θα γίνει 490 ευρώ και γι' αυτό θα χάσω το βοήθημα του ΕΚΑΣ». Ζει με το γιο της που είναι οικοδόμος. Ανεργος. Πληρώνει νοίκι 150 ευρώ. Τώρα που θα της κοπεί το ΕΚΑΣ, δεν ξέρει τι να κάνει. «Πληρώθηκε χτες και τα έδωσα όλα αμέσως. Δεν έχω ούτε για ένα καλτσόν».

Στο διπλανό σπίτι, μόλις γυρίζει από τη δουλιά μια εργαζόμενη. Νεότερη από την κυρά Αννα. «Εχω δυο παιδιά, δεν έχω σταθερή δουλιά. Σήμερα είμαι εδώ, αύριο εκεί. Δεν έχω ασφάλεια. Αν αρρωστήσω χάθηκα». Ο μικρός μισθός του άντρα της συντηρεί την οικογένεια. Τα περισσότερα από τα χρήματα πάνε στο νοίκι που είναι 220 ευρώ...

Στην ίδια γειτονιά ζει η κυρία Ανθούλα. Μητέρα, προσπαθεί να συντηρήσει μόνη της την οικογένεια. Εχει 5 παιδιά, το μικρότερο 24. Η κόρη της δουλεύει σε βενζινάδικο στο Ρίο και παίρνει 450 - 500 ευρώ το μήνα. Εκείνη βγάζει 300 ευρώ. «Πολλή φτώχεια», λέει και ψιθυρίζει: «Δουλεύω 40 χρόνια και δεν έχω ούτε ένα ένσημο». Η δουλιά της είναι να βοηθά έναν ανήμπορο παππού 2 ώρες το πρωί και 3 ώρες το απόγευμα. Εχει κάνει 2 φορές αίτηση για να προσληφθεί στο δήμο αλλά φαίνεται πως εκεί το μόνο που μπορεί να βρει πρόσφορο είναι η Τράπεζα Τροφίμων.