Σας καλωσορίζουμε στη Συνάντησή μας, την οποία θεωρούμε εξαιρετικά σημαντική για το θέμα που πραγματεύεται, αλλά και γιατί ελπίζουμε ότι καρπός της συζήτησής μας θα είναι η προσπάθεια για κοινή δράση και συντονισμό στο πολιτικό και κοινωνικό πεδίο στο ευρωπαϊκό κίνημα Παιδείας, που πρέπει να πάρει διακριτή υπόσταση. Οι αλλαγές στην Παιδεία υπαγορεύονται από τις γενικότερες δυσκολίες που έχει το καπιταλιστικό σύστημα να αναπαράγει το κοινωνικό του κεφάλαιο με την ίδια σχετική ευκολία που είχε στο παρελθόν. Για την ΕΕ, επίσης, εντάσσεται στις ανάγκες του ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού με τις ΗΠΑ και τις άλλες ισχυρές ιμπεριαλιστικές χώρες, όπως καθόρισε η σύνοδος της Λισαβόνας το 2000.

Η διαμόρφωση ευρύτερου μετώπου συσπείρωσης εξαρτάται, σε μεγάλο βαθμό, από τον προσανατολισμό των Κομμουνιστικών Κομμάτων και του εργατικού κινήματος και στο ζήτημα της Παιδείας, όπως και στα γενικότερα προβλήματα που απασχολούν.

Από το 1995, η Στρογγυλή Τράπεζα των Ευρωπαίων Βιομηχάνων σε βαρυσήμαντη έκθεσή της διατάζει κυνικά τις εθνικές κυβερνήσεις να αντιμετωπίσουν την εκπαίδευση «σαν μια διαρκή διαδικασία που θα εκτείνεται από τα σπάργανα έως τα σάβανα». Ακόμη, δηλαδή, και το νηπιαγωγείο θα πρέπει να μετατραπεί σε χώρο προετοιμασίας των εργαζομένων να υποταχθούν στις ελαστικές προσωρινές μορφές απασχόλησης με μισθούς και συντάξεις πείνας.

Προβάλλουν το παραπλανητικό σύνθημα ότι η άμεση σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας λύνει το πρόβλημα της ανεργίας και γι' αυτό στην παιδεία πρέπει το κέντρο βάρους να μετατοπιστεί στην κατάρτιση.

Οι αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις έχουν ξεκινήσει ήδη να υλοποιούνται στην Ελλάδα από τη σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ το 1997 και συνεχίζονται από τη φιλελεύθερη ΝΔ, αποτελώντας μια ακόμη ισχυρή απόδειξη για τη σύγκλιση και ταύτιση των κομμάτων αυτών στο στόχο υπηρέτησης του καπιταλιστικού συστήματος. Οι μεταρρυθμίσεις διέπονται από τα παρακάτω βασικά χαρακτηριστικά ως στόχους:

Διευρύνεται διαρκώς η θεσμική συμμετοχή των εργοδοτικών φορέων σε κεντρικά και τοπικά όργανα σχεδιασμού της εκπαιδευτικής πολιτικής.

Προβάλλεται η «χορηγία» από τις επιχειρήσεις σαν καθοριστικός συντελεστής βελτίωσης της «ποιότητας» του υποσιτιζόμενου από τον κρατικό προϋπολογισμό εκπαιδευτικού συστήματος.

Μέσα από χαριστικές συμβάσεις, παραχωρούνται στον ιδιωτικό τομέα διάφορες αναγκαίες για τη λειτουργία των σχολείων υπηρεσίες (συντήρηση, καθαριότητα, φύλαξη κλπ.) καθώς και το δικαίωμα μακροχρόνιας εκμετάλλευσης των σχολικών χώρων, με την προϋπόθεση ότι θα συγχρηματοδοτήσουν την κατασκευή των σχολικών κτιρίων.

Στην Ανώτατη Εκπαίδευση, με μοχλό την υποχρηματοδότηση, τα ιδρύματα εξωθούνται σε διάφορες επιχειρηματικές δραστηριότητες επιβίωσης.

Στη βάση αυτή απειλείται σοβαρότερα απ' ό,τι στο παρελθόν όχι μόνο η όποια κοινωνική αποστολή των πανεπιστημίων, αλλά και η όποια αξιοπιστία τους, το περιεχόμενο και ο χαρακτήρας της επιστήμης.

Ο εκπαιδευτικός - κερδοσκοπικός παράδεισος όμως των επιχειρήσεων και των εργοδοτών είναι ο χώρος της επαγγελματικής κατάρτισης - επανακατάρτισης και ισόβιας μαθητείας, που στα επόμενα χρόνια προβλέπεται να γιγαντωθεί.

Παράλληλα, σχεδιάζεται η συγκρότηση, ελεγχόμενων από τις εργοδοτικές ενώσεις, μηχανισμών που θα πιστοποιούν τα επαγγελματικά προσόντα των εργαζομένων, ανεξάρτητα από τους τίτλους σπουδών που κατέχουν. Με τον τρόπο αυτό ακυρώνονται οι τίτλοι που χορηγεί το επίσημο εκπαιδευτικό σύστημα και υπάγονται, μαζί με το περιεχόμενο των σπουδών, στην εποπτεία και τον έλεγχο των εργοδοτών.

Βασικό μέλημα των κυβερνήσεων γίνεται η ταξική διαφοροποίηση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, η οποία ακολουθεί δυναμική τροχιά. Ηδη, το πρόγραμμα της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (Δημοτικό σχολείο) έχει διχοτομηθεί σε δύο ζώνες, όπου στη μία περιλαμβάνει κοινά για όλους μαθήματα, ενώ η άλλη που αποκαλείται ευέλικτη διαμορφώνεται «τοπικά» σε κάθε σχολείο, προετοιμάζοντας το έδαφος για διαφοροποίηση του σχολικού προγράμματος. Κάποια σχολεία εμβαθύνουν στα μαθηματικά και τη γλώσσα, ενώ άλλα ασχολούνται με την ωδική, την ιχνογραφία και την πηλοπλαστική. Στη συνέχεια, τα μέτρα ταξικού διαχωρισμού θα ενισχυθούν και θα βαθύνουν με την «αποκέντρωση», που σημαίνει τη μεταφορά της ευθύνης για τη χρηματοδότηση, το σχολικό πρόγραμμα και το εκπαιδευτικό προσωπικό στους Δήμους και τη σχολική μονάδα. Βαδίζουμε, δηλαδή, προς την κατάργηση της ενιαίας εξασφάλισης των όρων λειτουργίας κάθε σχολείου, με σκοπό τη δημιουργία σχολείων διαφορετικών ταχυτήτων, σε αντιστοιχία με τις χρηματοδοτικές δυνατότητες και το μορφωτικό επίπεδο της «τοπικής» κοινωνίας. Τα «καλύτερα» σχολεία των περιοχών που κατοικούνται από την πλουτοκρατία θα επιλέγουν τους «άριστους» μαθητές, ενώ οι μαθητές με τις χαμηλότερες επιδόσεις θα συνωστίζονται στα ταπεινά σχολεία των λαϊκών συνοικιών και της αγροτικής υπαίθρου, που θα είναι και τα πιο πολλά.

Οσοι, παρ' όλα αυτά, καταφέρουν να υπερβούν τα ταξικά εμπόδια στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και φτάσουν στην Ανώτατη, εκεί θα αντιμετωπίσουν νέους πολλαπλάσιους και ισχυρότερους, σε σχέση με το παρελθόν, φραγμούς. Οι μέχρι πρότινος ενιαίες προπτυχιακές σπουδές, με τις αποφάσεις της Μπολόνια, διαιρούνται σε δύο κύκλους, που ο δεύτερος ονομάζεται «μεταπτυχιακός».

Με τα μέτρα για την ιδιωτικοοικονομική και ανταγωνιστική λειτουργία των ανώτατων ιδρυμάτων, η κατηγοριοποίηση αυτή θα ενταθεί ακόμη και στο εσωτερικό του ίδιου ιδρύματος μεταξύ σχολών, τμημάτων, δασκάλων και φοιτητών. Με λίγα λόγια, το μεγαλύτερο τμήμα των αποφοίτων της ανώτατης εκπαίδευσης δε θα αποφύγει τη «μοίρα» του μισοειδικευμένου και διά βίου καταρτιζόμενου «απασχολήσιμου».

Ενα μεγάλο μέρος της εκπαιδευτικής λειτουργίας αφιερώνεται στο εξής στους «τέσσερις βασικούς πυλώνες» της διά βίου μάθησης ή αλλιώς στις αποκαλούμενες «κοινωνικές» δεξιότητες, που, σύμφωνα με την Εκθεση της Ουνέσκο για την Εκπαίδευση στον 21ο αιώνα, είναι οι παρακάτω:

• «Μαθαίνω να μαθαίνω»: Εκγυμνάζομαι δηλαδή στο πώς θα καταρτίζομαι στην υπόλοιπή μου ζωή, αντί να κατακτώ τη γνώση.
• «Μαθαίνω να ενεργώ»: Να διαχειρίζομαι «χωρίς πανικό» τον εφιάλτη της ζωής - λάστιχο που με περιμένει.
• «Μαθαίνω να συμβιώνω»: Να σέβομαι και να υποτάσσομαι στην κάθε είδους εξουσία, εργοδοτική ή κυβερνητική.
• «Μαθαίνω να ζω με αυτονομία»: Να θεωρώ υπεύθυνο τον εαυτό μου αποκλειστικά για κάθε πρόβλημά μου, όπως η ανεργία, η αρρώστια, η φτώχεια κλπ. χωρίς να διεκδικώ κοινωνικά δικαιώματα και άλλα «αναχρονιστικά στερεότυπα».

Στην επαγγελματική εκπαίδευση, η προσαρμογή της εκπαίδευσης στην εργασιακή «ευελιξία» παίρνει τη μορφή της αποειδίκευσης με τη μετάδοση ρηχών και γυμνών από τη θεωρητική τους θεμελίωση γνώσεων σε ευρύτερους κλάδους και επαγγελματικά πεδία, που θα εξασφαλίσουν, υποτίθεται, την επαγγελματική κινητικότητα μέσα από τη συνεχιζόμενη κατάρτιση. Ετσι, οι απόφοιτοι του ανισότιμου τεχνικοεπαγγελματικού σκέλους της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ούτε γενική παιδεία αποκτούν, ούτε επαγγελματική ειδίκευση, ούτε πρόσβαση σε επάγγελμα. Η μόνη ελπίδα τους για κάποια απασχόληση είναι να αποκτήσουν μια πρόχειρη «κατάρτιση» στα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης, τα οποία δεν ανήκουν στο εκπαιδευτικό σύστημα και τα περισσότερα είναι ιδιωτικά. Η δημόσια, δηλαδή, τεχνικο - επαγγελματική εκπαίδευση εργάζεται για την ενίσχυση της ιδιωτικής μεταδευτεροβάθμιας κατάρτισης.

Ενα από τα βασικότερα συμπεράσματα της πείρας, που αποκομίσαμε από αυτούς τους αγώνες, είναι η ανάγκη ισχυροποίησης ενός ταξικού εργατικού κινήματος, ικανού να δίνει ώθηση και προοπτική στη λαϊκή κινητοποίηση μέσα από το συντονισμένο, κοινό αγώνα εργατικής τάξης, εκπαιδευτικών και νεολαίας. Η αποτελεσματικότητα του αγώνα και η προοπτική θα κριθεί κυρίως από τη δράση για τη δημιουργία ενός παλλαϊκού κοινωνικοπολιτικού αντιιμπεριαλιστικού αντιμονοπωλιακού δημοκρατικού μετώπου, που θα προβάλλει καθαρότερα τη διέξοδο στο επίπεδο της πολιτικής εξουσίας.

Με δεδομένη την προτεραιότητα που δίνει το Κόμμα μας στη δουλιά για τη νεολαία, που σ' αυτήν βλέπουμε τη δυνατότητα για έναν καλύτερο κόσμο, δίνουμε ιδιαίτερο βάρος στους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να επιδράσουν σημαντικά στη συνείδηση της νεολαίας. Γι' αυτό συγκεντρώνουμε τις προσπάθειές μας στο να διευρυνθεί το τμήμα των μορφωμένων και αγωνιστών εκπαιδευτικών που θα αντιστέκονται στις εντατικές, στις μέρες μας, προσπάθειες της άρχουσας τάξης να τους προσεταιρίζεται και να τους ενσωματώνει, και θα είναι ικανοί και έτοιμοι για σκληρή αντιπαράθεση με την κυρίαρχη ιδεολογία και πολιτική, καθώς και με κάθε φαινόμενο συμβιβασμού και ενσωμάτωσης. Παλεύουμε για να διαμορφωθούν και να αναδειχτούν εκπαιδευτικοί που με τη στάση και το παράδειγμά τους θα εμπνέουν στη νεολαία την αγάπη για την πραγματική μόρφωση και τη δημιουργική ζωή, ώστε να μπορεί να αντισταθεί στην ιδεολογική χειραγώγηση και να αγωνίζεται στο πλευρό του λαϊκού κινήματος.

Στις μέρες μας, γίνεται ολοένα πιο φανερό ότι η εξέλιξη της επιστήμης και η μαζική εφαρμογή της στην παραγωγή, που επαναστατικοποιεί διαρκώς τα μέσα της, απαιτούν έναν άνθρωπο με γενική αντίληψη της οικονομίας και της κοινωνίας. Εναν άνθρωπο απαλλαγμένο από τα δεσμά της μερικής κατάρτισης, ο οποίος, εκτός από βαθιά γνώση της τεχνικής της παραγωγής θα διαθέτει συνολική οικονομική και φιλοσοφική θεώρηση του συστήματός της. Αυτός είναι πρωταρχικός όρος για να εξασφαλιστούν υψηλού επιπέδου ικανότητες, όπως η δημιουργικότητα και η πολυμέρεια, «η απόλυτη διαθεσιμότητα του ανθρώπου για τις εναλλασσόμενες ανάγκες της παραγωγής», όπως έγραφε ο Μαρξ. Οι καπιταλιστές έρχονται να υποκαταστήσουν την αντικειμενική - εξαιτίας της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων - ανάγκη για διευρυμένο υπόβαθρο γενικής παιδείας με την πολιτική των εναλλασσόμενων επιμέρους μαθήσεων. Η αστική τάξη, στην προσπάθειά της να αντιμετωπίσει αυτή την αντίφαση, η οποία στην ουσία είναι η αγεφύρωτη αντίθεση των παραγωγικών δυνάμεων με τις στενές καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, φτάνει στο σημείο να συρρικνώνει τη γενική παιδεία σε επίπεδα κατώτερα και από αυτά του περασμένου αιώνα και να την αντικαθιστά με ανακλαστικές δεξιότητες και πολυάριθμες μαθήσεις - αγωγές πρακτικού προσανατολισμού. Στις μέρες μας, όμως, υπάρχουν όλες εκείνες οι υλικές προϋποθέσεις που καθιστούν το στόχο για δωδεκάχρονη βασική (γενική) παιδεία - στόχο που πρωτοδιατύπωσε η Οχτωβριανή Επανάσταση - ώριμο και ρεαλιστικό όσο ποτέ άλλοτε.

Το Κόμμα μας, για την επεξεργασία της εκπαιδευτικής του πολιτικής, βασίστηκε στην αντίληψη ότι το πρόβλημα της πολλαπλότητας και πολυπλοκότητας των καταστάσεων, που θα αντιμετωπίσει ο νέος άνθρωπος στη ζωή, μπορεί να βρει πραγματική λύση μόνο μέσα από την ισχυροποίηση της βασικής γενικής παιδείας.

Στη βάση αυτής της αντίληψης, κορμός της εκπαιδευτικής πολιτικής του ΚΚΕ είναι η πρόταση για την καθιέρωση Ενιαίου Δωδεκάχρονου Βασικού Υποχρεωτικού Σχολείου, συνέχεια μιας δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής και προϋπόθεση για οποιαδήποτε επαγγελματική εκπαίδευση.

Η πρόταση αυτή θεωρεί κοινωνικά άδικη την ύπαρξη οποιασδήποτε διάκρισης και διαχωρισμού των μαθητών πριν τα 18 χρόνια που ο άνθρωπος ενηλικιώνεται, πριν δηλαδή ο νέος άνθρωπος να θέσει τις βάσεις της βιολογικής, ψυχικής και κοινωνικής του ανάπτυξης. Δεν υπάρχουν μαθητές που «δεν παίρνουν τα γράμματα». Κοινωνικοί και παιδαγωγικοί είναι οι λόγοι της δυσκολίας που εμφανίζουν πολλοί μαθητές να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του σχολείου και όχι οι εγγενείς διανοητικές αδυναμίες τους και η ελλειπτική τους προσωπικότητα. Δεν είναι, λοιπόν, η παιδαγωγική που υπαγορεύει τη διαφοροποίηση των σχολείων και τον τερματισμό της γενικής εκπαίδευσης στα 15 χρόνια, στη μέση του μεταβατικού σταδίου της εφηβείας. Ο ρόλος του αστικού σχολείου, που είναι η νομιμοποίηση και αναπαραγωγή της κοινωνικής ανισότητας και της ταξικής διαίρεσης της κοινωνίας, επιβάλλει αυτόν τον πρόωρο διαχωρισμό των μαθητών και ας αφήσουν οι κυβερνήσεις την υποκρισία ότι πρόκειται για προσαρμογή της εκπαίδευσης στις ατομικές ανάγκες του κάθε μαθητή, ώστε να αντεπεξέλθουν όλοι ανάλογα με τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά τους.

Το ενιαίο βασικό σχολείο προϋποθέτει ισότιμη παροχή γενικής μόρφωσης σε όλους, σε όμοιες συνθήκες, χωρίς φραγμούς και διακρίσεις (κοινωνικές, γεωγραφικές, φυλετικές, θρησκευτικές κλπ.) μέσα από έναν τύπο σχολείου με ενιαία δομή, ενιαίο πρόγραμμα, ενιαία διοίκηση και λειτουργία, ενιαίο επίπεδο υλικοτεχνικής υποδομής και ενιαία εκπαιδευμένο εκπαιδευτικό προσωπικό. Γι' αυτό, πρωταρχικός όρος για το ενιαίο σχολείο είναι ο αποκλειστικά δημόσιος και δωρεάν χαρακτήρας του, που σημαίνει ότι πρέπει να δοθεί τέλος στο παράλληλο κύκλωμα δημόσιας - ιδιωτικής εκπαίδευσης και να σταματήσει κάθε διαδικασία για «αποκέντρωση» των σχολείων και της χρηματοδότησής τους στους επιχειρηματίες - χορηγούς, στους γονείς, στην «τοπική κοινωνία».

Το ενιαίο σχολείο ακόμη δεν μπορεί να έχει ξεχωριστές βαθμίδες (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια) ούτε να διαιρείται σε κατηγορίες και τύπους σχολείων (όπως το διπλό δίκτυο Λύκειο - τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση στην ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση), με σκοπό την καθήλωση του μορφωτικού επιπέδου των πλατιών λαϊκών στρωμάτων στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο.

Η προετοιμασία για το επάγγελμα πρέπει να ακολουθεί χρονικά τη δωδεκάχρονη εκπαίδευση. Για την εξασφάλιση ουσιαστικής επαγγελματικής μόρφωσης, θεωρούμε αναγκαία την καθιέρωση συστήματος δημόσιων και δωρεάν - μεταλυκειακών - επαγγελματικών σχολών. Τα διάφορα ινστιτούτα κατάρτισης και οι άλλες μορφές εφήμερης και εμπειρικής «μάθησης», που σπέρνουν μόνο ψευδαισθήσεις επαγγελματικής αποκατάστασης στις χιλιάδες άνεργους νέους, πρέπει να καταργηθούν.

Τέλος, η αναπαραγωγή του επιστημονικού δυναμικού πρέπει να γίνεται μέσα από την Ενιαία Ανώτατη Εκπαίδευση. Ο ενιαίος χαρακτήρας της ανώτατης εκπαίδευσης προϋποθέτει όλα τα ιδρύματα να είναι ισότιμα και να έχουν ενιαίο σκοπό, μέσα από την ανάπτυξη της επιστήμης, να υπηρετούν την κοινωνική εξέλιξη και τη γενική ευημερία και όχι τον πλουτισμό μιας τάξης. Ισότιμα ιδρύματα σημαίνει ότι καμία θέση δεν έχουν στην ανώτατη εκπαίδευση τρίχρονες και δίχρονες ευκαιριακές σπουδές κατάρτισης και διάσπαρτες μαθήσεις, ούτε βέβαια μπορεί να ιδρύει «ανώτατα» ιδρύματα κάθε ακατάλληλος και ανίκανος να διασφαλίσει τον κοινωνικό και επιστημονικό χαρακτήρα τους φορέας, δημόσιος ή ιδιωτικός. Σημαίνει ακόμη ότι ο διαχωρισμός σε πανεπιστημιακά και μη πανεπιστημιακά -τεχνολογικά ιδρύματα πρέπει να εκλείψει με την κατάταξη των τμημάτων των Τεχνολογικών ιδρυμάτων στην ανώτατη ή στην τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση σε συνάρτηση με τις ανάγκες της κοινωνικής και επιστημονικής εξέλιξης. Πάνω απ' όλα σημαίνει ότι τα πανεπιστήμια, αντί να διαγκωνίζονται για το ποιο θα ανέβει στο βάθρο των λιγοστών «κέντρων αριστείας», θα πρέπει να συνεργάζονται και να συνενώνουν όλες τις διαθέσιμες επιστημονικές δυνάμεις στην αιώνια προσπάθεια του ανθρώπου να ξεπεράσει τους φυσικούς και κοινωνικούς καταναγκασμούς.

Για να μπορέσει η Ανώτατη Εκπαίδευση να επιτελέσει την κοινωνική της αποστολή πρέπει να είναι αποκλειστικά Δημόσια και Δωρεάν. Αλλωστε, η επιστήμη σαν προϊόν της εργασίας χιλιάδων επιστημόνων και στοχαστών μέσα στους αιώνες, είναι κοινωνικό δημιούργημα. Αρα, αποτελεί κοινωνική ιδιοκτησία και το κοινωνικό σύνολο πρέπει να υπηρετεί. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να οικειοποιείται για ατομικό του όφελος τα αποτελέσματά της. Επομένως, απαιτείται η απεξάρτηση των πανεπιστημίων από το μονοπωλιακό έλεγχο και η εξασφάλιση όλων των υλικών προϋποθέσεων και της απαιτούμενης χρηματοδότησης από το κράτος για την κάλυψη, με επάρκεια, όλων των τομέων της έρευνας και της διδασκαλίας μέσα στις αναγκαίες για την πρόοδο της επιστήμης συνθήκες ελευθερίας της σκέψης και της επιστημονικής αναζήτησης.

Στην Ευρώπη της ανεργίας, της ανέχειας, των νέων μορφών υπερεκμετάλλευσης και καταπίεσης των εργαζομένων, κανένας στόχος για την αναδιοργάνωση της Παιδείας δεν μπορεί να δικαιωθεί, αν δε συνοδευτεί από την ανυπακοή, την απειθαρχία και τη ρήξη με τη συνολική πολιτική της ΕΕ και των άλλων ιμπεριαλιστικών κέντρων, αν δεν συμβαδίσει με τον αγώνα για το σοσιαλισμό.

Στην προσπάθειά μας να οικοδομήσουμε αυτό το παλλαϊκό μέτωπο για την αναδιοργάνωση της Παιδείας και της κοινωνίας μεγάλη μπορεί να είναι η συμβολή της πείρας των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων της Ευρώπης. Γι' αυτό προτείνουμε τα παρακάτω ελάχιστα μέτρα για το διάστημα που μπορεί να μεσολαβήσει έως μια επόμενη συνάντησή μας:

1. Να ανταλλάξουμε ηλεκτρονικές διευθύνσεις για να εξασφαλίσουμε μια συνέχεια της αλληλοενημέρωσής μας σε τρέχουσες εξελίξεις.

2. Να καταβάλουμε μια προσπάθεια, ώστε τα σημαντικότερα άρθρα ή κείμενα που επεξεργάζεται το κάθε κόμμα να δημοσιεύονται στον κομματικό Τύπο και των άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Εμείς, εκτός από τα γνωστά κομματικά έντυπα, εκδίδουμε και ένα παιδαγωγικό περιοδικό με σημαντική κυκλοφορία, το οποίο διαθέτει μόνιμη στήλη για τη διεθνή πείρα.

3. Να υπάρχει ενημέρωση και συντονισμός, ώστε να εκφράζεται πιο συστηματικά η αλληλεγγύη σε επίπεδο κομμάτων, κινημάτων, ακόμα και να εξετάσουμε σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να υπάρξουν και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο κοινές πρωτοβουλίες είτε σε επίπεδο κομμάτων, είτε κινημάτων. Να εξετάσουμε την περίπτωση μιας κοινής πανευρωπαϊκής καμπάνιας.

4. Η κοινή μας δράση και ο συντονισμός δεν αφορούν μόνο στην κομματική πλευρά, όλοι μαζί πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερο βάρος στην κοινή δράση στα κινήματα και στην ένταση του ιδεολογικού μετώπου πάλης, παίρνοντας υπόψη ότι η Παιδεία αποτελεί σημαντικό όργανο ιδεολογικής κυριαρχίας.

5. Να απευθύνουμε έκκληση - κάλεσμα στην προοδευτική διανόηση, στους εκπαιδευτικούς να αντισταθούν στις αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις, να μην υποκύψουν ή να μη δελεαστούν από την προσπάθεια που καταβάλλεται να μετατραπούν σε εργαλεία και φορείς των νέων μέτρων είτε με την τρομοκρατία της λεγόμενης αξιολόγησης, είτε με διάφορες επιλεκτικές παροχές και δωρεές κάτω από το τραπέζι.