Στο πλαίσιο των προσπαθειών που κάνουν οι εκπρόσωποι του κεφαλαίου να εξασφαλίσουν, τελικά, ένα καθεστώς... αυτορρύθμισης, μέσω του οποίου δε θα δίνουν λογαριασμό σε κανέναν, έχουν γίνει σημαντικά βήματα και στον τομέα της οργάνωσης των επιχειρηματιών, με άξονα πάντα την Κοινωνική Εταιρική Ευθύνη (ΕΚΕ).

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία που δημοσιοποιεί ο ΣΕΒ, σε ευρωπαϊκό επίπεδο θεσμοθετήθηκε ένα Πολυμερές Φόρουμ της Ενωσης, που το ονόμασαν Multistakeholder Forum (Μουλτιστεϊκχόλντερ Φόρουμ), που στα ελληνικά θα μπορούσε να αποδοθεί ως φόρουμ των ποικιλο-εμπλεκομένων με την επιχείρηση. Στόχος του, σύμφωνα με τα επίσημα κείμενα, είναι «η προώθηση της καινοτομίας, της διαφάνειας και της σύγκλισης των πρακτικών και εργαλείων της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης». Σύμφωνα με το ΣΕΒ, «το Φόρουμ κατέληξε σε μία Εκθεση με τα συμπεράσματά του στο τέλος του 2004 και κατόρθωσε να εισάγει ένα συμβιβασμό ανάμεσα στους εμπλεκόμενους (stakeholders) με διαμετρικά αντίθετες απόψεις και να θέσει τη βάση για περαιτέρω αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του φόρουμ».

Επειδή παρόμοιες διατυπώσεις είναι δε και λίγο μπερδεμένες, καλό είναι να έχουμε υπόψη μας ότι το Φόρουμ αυτό αποτέλεσε τον «κοινωνικό διάλογο» σε επίπεδο ΕΕ. Οπως εξηγούνται σε άλλα κείμενα της ΕΕ, «το πολυμερές Φόρουμ έφερε σε επαφή εκπροσώπους των επιχειρήσεων, των συνδικαλιστικών οργανώσεων και της κοινωνίας των πολιτών, σε ένα σχήμα στο οποίο η Επιτροπή είχε ένα διαμεσολαβητικό ρόλο». Μαζεύτηκαν δηλαδή, η ΕΕ, κάποιοι εκπρόσωποι της οικονομικής ολιγαρχίας και παράγοντες αρεστοί και στους μεν και στους δε, τους οποίους βάφτισαν συνδικαλιστές και εκπροσώπους της «κοινωνίας των πολιτών» και κατέληξαν στα ζητήματα που αφορούν στην περιβόητη ΕΚΕ. Βέβαια, οι άνθρωποι κατανοούν τον κίνδυνο να αποκαλυφθεί για μια ακόμα φορά η συμπαιγνία που γίνεται σε βάρος των εργαζομένων με τέτοιους «διαλόγους» και γι' αυτό ενημερώνουν ότι στο φόρουμ «δεν επιτεύχθηκε συναίνεση για θέματα, όπως η υποχρέωση αναφοράς των αποτελεσμάτων για τις εταιρείες ή η ανάγκη για ευρωπαϊκά πρότυπα στον τομέα της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης», λες και αν επερχόταν συμφωνία ειδικά για τα σημεία αυτά, θα άλλαζε κάτι γύρω από την ουσία της όλης μεθόδευσης.

Πέρσι, η ΕΕ εγκαινίασε μια καινούρια «απευθείας» συνεργασία μεταξύ αυτής και ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, «αναγνωρίζοντας -όπως λέει ο ΣΕΒ - ότι διαδραματίζουν πρωταρχικό ρόλο στο θέμα της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης». Η συνεργασία αυτή ονομάστηκε Ευρωπαϊκή Συμμαχία για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη και στόχο έχει να «στρατολογήσει» όσο γίνεται περισσότερες επιχειρήσεις. Στην ουσία λειτουργεί, όπως λένε οι ίδιοι οι μεγαλοεπιχειρηματίες, ως «μία πολιτική «ομπρέλα» για νέες ή υπάρχουσες πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται στον τομέα της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης από μεγάλες επιχειρήσεις, ΜΜΕ και άλλους σχετικούς φορείς».

Στα ίδια πλαίσια λειτουργεί και το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Κοινωνικής Εταιρικής Ευθύνης. Οπως απερίφραστα λένε οι εκπρόσωποί του, «αποστολή του είναι να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να επιτύχουν κέρδος, βιώσιμη ανάπτυξη και ανθρώπινη πρόοδο, ενσωματώνοντας την εταιρική κοινωνική ευθύνη στον πυρήνα της επιχειρηματικής τους πρακτικής». Στο δίκτυο είναι ενταγμένες 65 εταιρίες - μέλη και 18 εθνικοί αντιπρόσωποι, μέσω των οποίων εκπροσωπούνται 1.500 επιχειρήσεις σε όλη την Ευρώπη.

Απώτερος στόχος του δικτύου είναι προφανώς η ανταλλαγή πληροφοριών και πείρας για την καλύτερη επίλυση διαφόρων και ζητημάτων που ενιαία αντιμετωπίζει την πλουτοκρατία της ΕΕ (εργασιακά, παράκαμψη περιοριστικών νόμων και ρυθμίσεων, ενιαία γραμμή για τη διαφήμιση «κοινωνικών πρωτοβουλιών κλπ), αλλά και η συλλογική άσκηση πίεσης προς τις κυβερνήσεις και την ΕΕ για επιτάχυνση των αντιδραστικών μεταρρυθμίσεων που συντελούνται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οι εταιρίες που συμμετέχουν έχουν υιοθετήσει και κάποιο κώδικα υποτίθεται αρχών που οφείλουν να τηρούν και εν πολλοίς είναι παραλλαγές των γενικότερων σημείων του καταλόγου στόχων που έχει η ΕΚΕ και παρατίθενται σε διπλανή στήλη. Η δράση του δικτύου επεκτείνεται σε τέσσερις άξονες που περιλαμβάνουν το διάλογο ανάμεσα στους εμπλεκόμενους με τις επιχειρήσεις (Stakeholders), την ανάπτυξη θεματικών πεδίων, την Ευρωπαϊκή Επιχειρηματική Εκστρατεία για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη και -βεβαίως- τη δημιουργία Ευρωπαϊκής Ακαδημίας για την Επιχείρηση στην κοινωνία.

Τέλος, υπάρχει το Ελληνικό Δίκτυο για την ΕΚΕ που ιδρύθηκε τον Ιούνη του 2000 από 13 επιχειρήσεις - πολυεθνικές και τρεις εργοδοτικούς φορείς και αποτελεί τον εθνικό αντιπρόσωπο στο Πανευρωπαϊκό Δίκτυο. Μέλη του Δικτύου είναι περισσότερες από 60 ελληνικές που, όπως οι ίδιοι λένε, «έχουν εντάξει στις επιχειρησιακές στρατηγικές προγράμματα τα οποία:

• Συμβάλλουν στην οικονομική και βιώσιμη ανάπτυξη των κοινοτήτων όπου δραστηριοποιούνται
• Ελαχιστοποιούν τις επιπτώσεις που ενδέχεται να έχουν οι δραστηριότητές τους στο περιβάλλον και στους φυσικούς πόρους
• Διαμορφώνουν για τους εργαζόμενους υγιεινές και ασφαλείς συνθήκες εργασίας
• Προσφέρουν ίσες ευκαιρίες απασχόλησης και επαγγελματικής εξέλιξης
• Παρέχουν στους μετόχους τους, μέσω της ορθής κοινωνικής και περιβαλλοντικής διαχείρισης, ικανοποιητική απόδοση».

Η ανάγνωση και μόνο αυτών των «στρατηγικών», προκαλούν οργή και αγανάχτηση, αφού οι πάντες γνωρίζουν πως και τα πέντε σημεία όχι μόνο δε βρίσκονται στο οπτικό πεδίο δράσης των επιχειρήσεων, αλλά είναι από τα ζητήματα εκείνα τα οποία οι μεγαλοεπιχειρηματίες τα τσαλαπατούν και τα περιφρονούν με τον πλέον προκλητικό τρόπο.