Οταν γίνεται αναφορά σε ιούς - φονιάδες, το μυαλό πηγαίνει συνήθως σε κάποιον ιό σαν τον Εμπολα που χτυπάει στην Αφρική, ή τον SARS στην Ασία. Ωστόσο, αυτοί οι φοβεροί παθογόνοι παράγοντες ευθύνονται για πολύ λιγότερους θανάτους απ' ό,τι ο rotavirus (ροταβάιρους), το όνομα του οποίου είναι άγνωστο στους περισσότερους ανθρώπους, αν και μολύνει σχεδόν όλα τα παιδιά στα πρώτα χρόνια της ζωής τους (σ.σ. στη βιβλιογραφία δεν του έχει δοθεί ελληνικό όνομα, αλλά ίσως είναι δόκιμο να χρησιμοποιήσουμε τον όρο «τροχοϊός», αφού το λατινικό rota (τροχός) χρησιμοποιήθηκε επειδή στο μικροσκόπιο μοιάζει με ρόδα).

Ο rotavirus προκαλεί εμετό που ακολουθείται από βαριάς μορφής διάρροια, που αν δεν αντιμετωπιστεί μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο από αφυδάτωση. Πάνω από 600.000 παιδιά πεθαίνουν κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο απ' αυτόν τον ιό, αριθμός που αντιστοιχεί στο 5% των θανάτων σε ηλικίες κάτω των 5 ετών. Φυσικά, η συντριπτική πλειοψηφία των θανάτων είναι στις περιοχές που ο ιμπεριαλισμός θυμάται μόνο για την εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών τους πηγών και του φτηνού τους εργατικού δυναμικού, όπως η Αφρική και η νότια Ασία.

Οι επιστήμονες βρίσκονται τώρα στα πρόθυρα κατανίκησης αυτής της καταστροφικής ασθένειας. Το Γενάρη που πέρασε, τρεις ολόκληρες δεκαετίες μετά την αναγνώριση για πρώτη φορά του rotavirus, ανακοινώθηκαν επιτυχείς κλινικές δοκιμές δύο νέων εμβολίων για τον ιό. Η κατασκευή εμβολίων για τον rotavirus αποδείχτηκε πολύ πιο δύσκολη και πολύπλοκη απ' ό,τι μπορούσε να φανταστεί κανείς, γεμάτη πισωγυρίσματα και εκπλήξεις.

Το πρώτο εμβόλιο ήταν έτοιμο το 1983 και οι πρώτες δοκιμές του στη Φινλανδία ήταν επιτυχείς. Αντίθετα, τα αποτελέσματα των δοκιμών στην Αφρική και το Περού ήταν αμφιλεγόμενα έως απογοητευτικά. Η κατασκευάστρια εταιρεία αποφάσισε να μην προχωρήσει στην παραγωγή του και κανείς δε θα μάθει ποτέ αν ήταν δικαιολογημένη αυτή η απόφαση ή όχι, αφού οι φαρμακοβιομηχανίες αποφασίζουν μόνες τους ποιο φάρμακο θα παραγάγουν και πότε, με μοναδικό κριτήριο το κέρδος.

Μια νέα προσπάθεια ξεκίνησε, ενώ παράλληλα προχωρούσε η κατανόηση της δομής και των συστατικών του rotavirus. Το 1991 ένα νέο εμβόλιο κατασκευάστηκε από μια αμερικανική εταιρεία αυτή τη φορά (ο ιός πλήττει το ίδιο τις ΗΠΑ, όσο και το Μπανγκλαντές, ανεξάρτητα από την τεράστια διαφορά θνησιμότητας στις δύο χώρες). Περίπου 600.000 παιδιά πήραν δύο δόσεις από το εμβόλιο (χωρίς να έχουν γίνει νωρίτερα αρκετά εκτεταμένες κλινικές δοκιμές). Ολα φαίνονταν ότι πήγαιναν καλά, μέχρι που το 1999 πολλά από τα παιδιά που εμβολιάστηκαν παρουσίασαν μια σοβαρή επιπλοκή στο γαστρεντερικό τους σύστημα (ενδίπλωση του εντέρου), που σε ορισμένες περιπτώσεις οδηγεί στο θάνατο. Η παραγωγή του εμβολίου σταμάτησε και οι επιστήμονες ξαναγύρισαν στην έρευνα.

Τα δύο νέα εμβόλια έχουν δοκιμαστεί και έχουν πάρει έγκριση από χώρες της Λατινικής Αμερικής, τις ΗΠΑ και πρόσφατα από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Ηδη, 10 φαρμακοβιομηχανίες στην Ινδία, στην Κίνα, στην Ινδονησία και τη Βραζιλία ετοιμάζουν παραλλαγές των εμβολίων σε πόσιμη μορφή, αφού αυτά μπορούν να κατασκευαστούν και με τις παραδοσιακές τεχνικές, που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του εμβολίου κατά της πολιομυελίτιδας.