ΘΡΑΚΗ - ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (της απεσταλμένης μας ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΜΥΡΙΛΛΑ).-

Αυτοψίες και συνεδριάσεις συνέθεσαν τη δεύτερη κατά σειρά περιοδεία του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, αυτή τη φορά στους αρχαιολογικούς τόπους και σύνολα της Θράκης και της Ανατολικής Μακεδονίας.

Οι αρμόδιες Εφορείες Προϊστορικών - Κλασικών και Βυζαντινών Αρχαιοτήτων έθεσαν τα προβλήματα, αλλά συνοψίζοντας τη συγκομιδή των επί τόπου συνεδριάσεων του ΚΑΣ μπορεί να πει κανείς ότι κατ' αρχάς επιχειρήθηκε ένα νοικοκύρεμα του περιβάλλοντα χώρου μνημείων και συνόλων με τη διαδικασία των απαλλοτριώσεων.Απαλλοτριώσεις με... πλαφόν, αφού είναι δηλωμένη η οικονομική ανεπάρκεια του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων και βέβαια απαλλοτριώσεις με αμφίβολο το χρονικό ορίζοντα υλοποίησής τους.Οι περισσότερες αφορούν στη Θάσο (πύλη Σειληνού, Πύλη Διός - Ηρας, Πύλη Ηρακλέους), όπου θα ενισχύσουν τη δημιουργία ενός ενοποιημένου αρχαιολογικού χώρου, στον αρχαιολογικό χώρο των Αβδήρων και στον περιβάλλοντα χώρο του τείχους της Κομοτηνής,και δεν ξεπερνούν συνολικά τα 200 εκατ.

Ακούστηκε αρκετές φορές ότι τα μνημεία πρέπει να συνδέονται με τον τουρισμό και να έχουν παιδευτικό χαρακτήρα, αλλά η εικόνα των μνημείων στα οποία περιόδευσε το ΚΑΣ δεν προάγουν ούτε το ένα ούτε το άλλο. Είναι φανερό ότι δεν υπάρχει επιτελικός σχεδιασμός για την ανάδειξη των μνημείων της Θράκης,ενώ οι Εφορείες αδυνατούν λόγω έλλειψης προσωπικού. Αντίθετα, η συζήτηση επί των αρχών ανάδειξης υποσκελίζεται από τη "βιασύνη" να μη χαθούν τα λεφτά της Κοινότητας, όπου αυτά δίνονται.

Η τουριστική αξιοποίηση δείχνει να μην ξεπερνάει την καταστροφική, πολλές φορές, λογική των εκδηλώσεων.Το θέατρο της Θάσου, όπου το ΚΑΣ περιόδευσε την Κυριακή, είναι ενδεικτικό. Περπατώντας σε ένα ειδυλλιακό τοπίο φτάνει κανείς στο θέατρο με πολλές καταστρεμμένες κερκίδες,όπου ανάμεσά του η φύση έχει παίξει το δικό της παιχνίδι: έχουν φυτρώσει δεκάδες ψηλά δέντρα τα οποία ξεριζώνουν τις κερκίδες. Η αποκατάσταση και ανάδειξη του μνημείου περιλαμβάνεται με 350 δισ. στο εθνικό σκέλος του Β ΚΠΣ προκειμένου να δοθεί σε χρήση (φεστιβάλ, εκδηλώσεις κ.ά.). Μια χρήση για την οποία θα χρησιμοποιηθούν μεγάλες ποσότητες σύγχρονου υλικού, όπως ξύλινες κερκίδες.Αξίζει, όμως, τον κόπο να μεταμορφωθεί τόσο πολύ η υπάρχουσα εικόνα του μνημείου και του φυσικού χώρου χάριν κομμένων εισιτηρίων;

Ο αρχαιολογικός χώρος των Αβδήρων (ερείπια από τον 7ο π.Χ. αι. έως τους μεταβυζαντινούς χρόνους) αν και επισκέψιμος παρουσιάζει εικόνα εγκατάλειψης.Οι αρχαίες πέτρες δείχνουν ατάκτως ερριμμένες και δεν υπάρχει ουδεμία ταμπέλα για να γνωρίζει ο επισκέπτης πού πατάει. Εδώ ο τουρισμός περιορίζεται στην κοπή του εισιτηρίου και ο παιδευτικός χαρακτήρας απλώς δεν προβλέπεται.Διαφορετική εικόνα, όμως, δείχνει ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων.Εκεί οι αρμόδιες Εφορείες έδρασαν δημιουργικά οργανώνοντας έναν αρχαιολογικό χώρο που επιτελεί το σκοπό του, ενώ η 12η ΕΒΑ για την αναστήλωση των δύο κιόνων του ναού Βασιλικής Β δέχτηκε συγχαρητήρια. Αντίστοιχη αναστήλωση θα γίνει σε δύο κίονες της Βασιλικής Α.

Στα Μουσεία, όπου είναι δεδομένη η εκπαιδευτική τους διάσταση, η κατάσταση έχει ως εξής: το Μουσείο των Αβδήρων εγκαινιάστηκε (!) από την Ντόρα Μπακογιάννη, αλλά παραμένει άδειο.Υποτίθεται πως εντός του Μάη θα εξεταστεί από το ΚΑΣ το εκθεσιακό πρόγραμμα. Το Μουσείο της Θάσου παρέμεινε αρκετά χρόνια κλειστό για να γίνουν επεκτάσεις, αλλά ο εργολάβος τον Ιούλη του '96 ολοκλήρωσε το έργο με κακοτεχνίες και το ΤΑΠΑ αρνείται να το παραλάβει σε αυτή την κατάσταση.Ετσι είναι άδειο και στην αυλή του υπάρχουν εκτός από φυτά και αποθηκευτικά ράφια, μέχρι να γίνουν οι απαραίτητες διορθώσεις. Να σημειωθεί ότι το ΚΑΣ ενέκρινε το κτιριολογικό πρόγραμμα για τα νέα Μουσεία Αλεξανδρούπολης και Διδυμοτείχου και την επέκταση του Μουσείου Κομοτηνής.

Για τα εκκλησιαστικά μνημεία, άμεσα θα προχωρήσουν η στατική μελέτη,η μελέτη ανάδειξης και η μελέτη συντήρησης των τοιχογραφιών για την Παναγία Κοσμοσώτειρα στις Φέρρες. Ενα εξαιρετικό δείγμα της κωνσταντινουπολίτικης αρχιτεκτονικής του 12ου αι. (δικιόνιος πεντάτρουλος).