Ηδη, είναι περασμένα μεσάνυχτα, και ο εντεκάχρονος Γκένα Πασάντε, σε κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Μόσχας εκλιπαρεί ταξιδιώτες και διερχόμενους για ένα τσιγάρο. Το αγόρι αυτό βέβαια, δεν περιμένει κανένα τρένο για κάποιο μακρινό ταξίδι. Τόπος διαμονής γι' αυτόν δεν είναι παρά, οι τρεις σταθμοί της ρωσικής μητρόπολης, καθώς και η "θέση εργασίας του...".Εδώ λοιπόν, το χλομό παιδί, μαζί με άλλους συνομήλικούς του αγωνίζεται για την επιβίωσή του. Ο,τι πέσει στα χέρια του, αποτελεί αντικείμενο προς πώληση. Και από τα ελάχιστα χρήματα που εξασφαλίζει θα πρέπει να τραφεί. Μέρος, όπου θα πρέπει να κοιμηθεί, είναι κάποιο παράμερο βαγόνι ή κάποιο υπόγειο παραπλήσιας προς τον σταθμό πολυκατοικίας.

Τέτοια περιστατικά συχνά βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Η ιστορία του Γκένα, στην άλλοτε σοβιετική μητρόπολη, εδώ και πολύ καιρό αποτελεί ένα συνηθισμένο τραγικό κοινωνικό φαινόμενο... Το αγόρι αυτό λοιπόν, μοιράζεται τη μοίρα του με πολλές χιλιάδες άλλα παιδιά που έχουν μείνει άστεγα μόνο στη Μόσχα των εννέα εκατομμυρίων κατοίκων. Ο πατέρας του, εδώ και πολύ καιρό εκτίει ποινή φυλάκισης, ενώ η μητέρα του έγινε αλκοολική, με αποτέλεσμα να μην είναι πλέον σε θέση να φροντίζει τα παιδιά της. Η μικρότερη αδελφή του, Νατάσιανκα, είναι έγκλειστη σε κάποιο Ιδρυμα. Ο Γκένα αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σπίτι του και μήνες τώρα ζει στο σταθμό. Στο σπίτι δεν μπορεί πλέον να επιστρέψει, αφού δεν είναι πια δικό τους... Η μητέρα του το έχει πωλήσει "για μερικά μπουκάλια βότκα", όπως χαρακτηριστικά λέει ο ίδιος. Ακόμα δε γνωρίζει πού βρίσκεται αυτή τη στιγμή η αλκοολική του μάνα.

Αστεγα παιδιά βέβαια, μπορούσε κανείς να συναντήσει στη Μόσχα, από την έναρξη ακόμα εφαρμογής των διαβόητων "μεταρρυθμίσεων", δηλώνει σε ξένους δημοσιογράφους, η Αλία Πιλιάκοβα, η οποία για λογαριασμό της Εκκλησίας, προσπαθεί να περιθάλψει παιδιά που βρίσκονται στους δρόμους, αλλά με ελάχιστη επιτυχία, όπως ομολογεί η ίδια. Παλιότερα, υπήρχαν σχετικά λίγα παιδιά, τα οποία είχαν εγκαταλείψει τα σπίτια τους. Τώρα, όμως, όταν αναφέρεται κανείς σε άστεγα παιδιά, τότε πρόκειται για ένα οξύτατο κοινωνικό πρόβλημα, το οποίο προσλαμβάνει όλο και δραματικότερες διαστάσεις... "Τα περισσότερα από τα παιδιά αυτά, είναι πάρα πολύ κλειστοί χαρακτήρες και γεμάτα καχυποψίες... Ηδη, αυτά, έζησαν πάρα πολύ άσχημες καταστάσεις και είναι απογοητευμένα από την κακή συμπεριφορά των ηλικιωμένων, με αποτέλεσμα να εγκαταλείπουν τα σπίτια τους, γεγονός που συνδέεται και με την αθρόα ιδιωτικοποίηση κατοικιών. Κι όταν διαλυμένες πλέον οικογένειες φτάνουν στο σημείο να πωλήσουν τα σπίτια τους, τότε εκείνοι που δέχονται το αποφασιστικότερο χτύπημα είναι τα ίδια τα παιδιά...".

Στη διάρκεια του 1995, η Αστυνομία της Μόσχας είχε καταγράψει 5.000 περιθωριακά παιδιά, τα οποία για διάφορους λόγους είχαν εγκαταλείψει τα σπίτια τους. Ανάμεσά τους, υπάρχουν ανήλικες πόρνες και διακινητές ναρκωτικών ουσιών. Κάθε χρόνο, ο αριθμός τους αυξάνεται με ταχύτατους ρυθμούς: Τη στιγμή που το 1991, σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, υπήρχαν μόλις 70 ανήλικες πόρνες, στα τέλη του 1995 ο αριθμός αυτός στη Μόσχα είχε ξεπεράσει κιόλας τις 3.000. "Πελάτες" είναι κυρίως έμποροι και επιχειρηματίες, ντόπιοι και ξένοι...

Αυστηρή κριτική στη σημερινή ρωσική κυβέρνηση ασκεί η κοινωνιολόγος Ελενα Ζαγκογιάν, από το Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας. Αυτή, κατά την άποψή της, ενώ γνωρίζει πολύ καλά το δραματικό αυτό κοινωνικό φαινόμενο, ποτέ δεν αποφάσισε να το αντιμετωπίσει αποφασιστικά. Και κάτι χειρότερο: Την ευθύνη την επιρρίπτει στις μητέρες των παιδιών.

Ιδιαίτερα θα πρέπει να σημειωθεί το αδιαμφισβήτητο πλέον γεγονός της διακίνησης ναρκωτικών ουσιών από παιδιά. Οι Αρχές Δίωξης Ναρκωτικών της Μόσχας, εκτιμούν ότι αυτή τη στιγμή πάνω από 10.000 κορίτσια και αγόρια ηλικίας κάτω των 14 χρόνων, είναι δραστήριοι διακινητές ναρκωτικών στη Μόσχα των 9 εκατομμυρίων κατοίκων. Ενας από τους βασικούς λόγους, που η μαφία ναρκωτικών χρησιμοποιεί τα παιδιά αυτά σαν βαποράκια, είναι ότι αυτά πολύ δύσκολα κινούν υποψίες και η αμοιβή τους είναι πάρα πολύ χαμηλή. Και τα παιδιά αυτά "σύμφωνα με τους νόμους της χώρας μας, δηλώνει ο ταγματάρχης των Αρχών Δίωξης, Βοροντσόφ, "δεν είναι δυνατόν να τιμωρηθούν...".

Θα πρέπει ακόμα να αναφερθεί ότι πολλά από τα παιδιά αυτά έχουν καταντήσει χρήστες ναρκωτικών ουσιών, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τις επίσημες στατιστικές: Πάνω από το 40% των παιδιών ηλικίας 14 - 18 χρόνων καταναλώνουν κανονικά αλκοολούχα ποτά και το 12% έχει δοκιμάσει τουλάχιστον μια φορά κάποια ναρκωτική ουσία. Πολλά δε απ' αυτά δεν έγινε δυνατό να γλιτώσουν από την τρομερή αυτή μάστιγα...

Βαθύτατα ανήσυχη η κοινωνιολόγος Ελενα Ζαγκογιάν, δηλώνει ότι όλο και περισσότερα παιδιά ηλικίας 8 - 9 χρόνων καταφεύγουν στη χρήση ναρκωτικών. Η κυβέρνηση, όμως, της Ρωσίας, παρά τις επανειλημμένες υποσχέσεις της, ακόμα δεν έχει καταστρώσει ένα έστω και στοιχειώδες πρόγραμμα αποτελεσματικής αντιμετώπισης του τεράστιου αυτού προβλήματος. Παράλληλα, χρόνο με το χρόνο, πληθαίνουν οι ποινικές πράξεις, στις οποίες προβαίνουν άτομα που διατελούν υπό την επήρεια αλκοόλ και διάφορων ναρκωτικών ουσιών. Μόνο στη διάρκεια του 1995 το ποσοστό αυτό σε σύγκριση με τον προηγούμενο χρόνο αυξήθηκε πάνω από το 14%. Κάθε τέταρτος νέος, ο οποίος διαπράττει ποινικά αδικήματα έχει πριν κάνει χρήση ναρκωτικών.

Η συντριπτική πλειοψηφία των κοριτσιών και αγοριών, καταφεύγουν στην πορνεία και πέφτουν στα νύχια της μαφίας ναρκωτικών λόγω σοβαρότατων οικονομικών προβλημάτων, αφού το οικογενειακό εισόδημα συνεχώς σημειώνει κάθετη πτώση... Πολλά από τα παιδιά των πάμφτωχων οικογενειών αναγκάζονται να διακόψουν το σχολείο, προκειμένου να εργαστούν κάπου για να βοηθήσουν τις οικογένειές τους.

Ετσι, λοιπόν, στην Ετήσια Εκθεση της κυβέρνησης σχετικά με την κατάσταση που επικρατεί στα παιδιά, από το συνολικό αριθμό των 37 εκατομμυρίων παιδιών που ζουν σήμερα στην επαρχία, τα 25 εκατ. χαρακτηρίζονται σαν "μη υγιή". Περίπου 7 εκατ. απ' αυτά υποφέρουν από χρόνιες αρρώστιες... Μέχρι και 65% των παιδιών που τελειώνουν την ενδέκατη τάξη, σύμφωνα με τα στοιχεία που δίνει το υπουργείο Παιδείας, έχουν προβλήματα υγείας. Ταυτόχρονα, το ένα τρίτο των νέων που πρόκειται να καταταγεί στο στρατό, δε γίνεται δεκτό για λόγους υγείας...

Το ποσοστό των οικογενειών με παιδιά ηλικίας μέχρι και 16 χρόνων, που κατατάσσονται στην κατηγορία "χρόνια φτωχές", στη διάρκεια του περασμένου χρόνου από 32% που ήταν αυξήθηκε σε 55%. Σε πολλά μέρη της Ρωσίας οι άνεργοι δεν παίρνουν καμιά οικονομική υποστήριξη. Οι μισθοί μήνες δεν καταβάλλονται στους εργαζόμενους και οι οικονομικές υποσχέσεις για την ενίσχυση οικογενειών με παιδιά δεν εκπληρώνονται. Από την άλλη πλευρά, όμως, η ακρίβεια συνεχίζεται, με αποτέλεσμα το βιοτικό επίπεδο γενικά να πέφτει κατακόρυφα.

Η κυβέρνηση, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, γνωρίζει πολύ καλά την τραγική αυτή κατάσταση. Κι όμως, το Πρόγραμμα του Προέδρου, "Παιδιά της Ρωσίας", από πολλούς επιστήμονες, παιδαγωγούς και βουλευτές της Δούμας, ομόφωνα χαρακτηρίζεται σαν "διαφημιστικό τρικ". Από τα χρηματικά ποσά που προβλέπονται σ' αυτό, και ιδιαίτερα για την ιατρική περίθαλψη των παιδιών, μόνο ένα ελάχιστο ποσό έχει διατεθεί. Επίσης, για το ένα τρίτο των παιδιών που έχουν εγγραφεί στην πρώτη τάξη δεν έγιναν οι απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις. Ταυτόχρονα, τα σχετικά κρατικά κονδύλια, τα οποία προορίζονται για την ανάπαυση των παιδιών και ιδιαίτερα για τα ορφανά, έχουν δραστικά μειωθεί.

Κατά τα άλλα, οι ειδικοί καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι, και στη διάρκεια αυτού του χρόνου δεν αναμένεται καμιά βελτίωση της τραγικής αυτής κατάστασης. Αντίθετα, οι κοινωνικές παροχές, μεταξύ των οποίων κι αυτές για την υγειονομική περίθαλψη και τη μόρφωση των παιδιών, θα είναι μειωμένες σε σύγκριση με το 1996. Βέβαιο είναι λοιπόν, ότι και στη διάρκεια του 1997 πολλές χιλιάδες θα είναι τα παιδιά εκείνα της Ρωσίας, που θα πέσουν στα πλοκάμια των εμπόρων ναρκωτικών και θα εξωθηθούν στην πορνεία και την επαιτεία...

Νίκος ΗΛΙΑΔΗΣ - ΗΛΙΟΥΔΗΣ