"Είμαστε οι κούφιοι άνθρωποι/ Οι βαλσαμωμένοι άνθρωποι/ Κεφαλοκαύκι γεμισμένο άχυρο". Στίχοι του Τ. Σ. Ελιοτ. Χαμηλή, οργισμένη κραυγή που ήρθε στο νου αυτόματα, στο άκουσμα πως υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν με τον πιο χυδαίο τρόπο έναν ποιητή σαν τον Κώστα Βάρναλη.Υστερα ήρθε η σκέψη. Πως ο φασισμός έχει πολλά ποδάρια όπως και ο διάολος. Πως δεν εξαφανίστηκε αυτόματα επειδή ο μπάρμπα - Κώστας μπήκε στα σχολικά βιβλία. Πως αφού γράφονται τέτοια πράγματα, κάποιος θα πρέπει να περιμένει για να τα διαβάσει. Και ποιος μπορεί να πείσει ποιον, μετά κι απ' αυτό, ότι ο "πλουραλισμός" για τον οποίο η αστική μας δημοκρατία περηφανεύεται, δεν είναι, αυτό που τελικά είναι πραγματικά: το οξυγόνο των μικροοργανισμών αυτής της λάσπης;

Ενοχλεί τους εφήμερους νικητές, που η νεοελληνική κουλτούρα στηρίζεται στα πιο φωτισμένα πνεύματα που δέθηκαν με τα πάθη και τους πόθους ενός ολόκληρου λαού. Που δέθηκαν με τους αγώνες του. Που ήταν μαζί του στις φυλακές και τις εξορίες. Που στήθηκαν μαζί του στα έξι βήματα. Που οι στίχοι τους έγιναν λαϊκά τραγούδια και τα ακούν παντού γύρω τους σαν εφιαλτική, γι' αυτούς, υπενθύμιση.

Ενοχλεί τους εφήμερους νικητές, που δε βρίσκουν ανάλογα καλλιτεχνικά επιτεύγματα να υμνούν τη "δόξα" τους. Που ο Μπρεχτ είπε "όχι" στο φασισμό και παραμένει ένας από τους βασικότερους δασκάλους του παγκόσμιου θεάτρου. Που ο Πικάσο, το σημείο αναφοράς της ζωγραφικής του 20ού αιώνα, ήταν κόκκινος. Που ο Αραγκόν δεν έγινε Κούντερα.

Ενοχλεί τους εφήμερους νικητές, που ο Φριτς Λανγκ δεν έμεινε να σκηνοθετήσει τα ναζιστικά ιδεολογήματα. Που ο Ελιάρ ανέβηκε στα βουνά να συναντήσει τους μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού. Που έκλαψε όταν δολοφονήθηκε ο Μπελογιάννης.

Βέβαια, ο Βάρναλης δεν έχει την ανάγκη να απολογηθεί κανείς γι' αυτόν. Θα ήταν σαν να προσπαθούσες ν' απολογηθείς για έναν ολόκληρο λαό επειδή τραγουδά τους στίχους του. Επειδή τον νιώθει δικό του.

Ο μόνος τρόπος λοιπόν, για να εκδικηθούν οι "νικητές", είναι να πλαστογραφήσουν την ιστορία. Γιατί, για να την αλλάξουν, είναι φυσικά αδύνατο. Η περίπτωση της επαρχιώτικης εφημερίδας που φιλοξένησε το, γκαιμπελικής σύλληψης, "πόνημα", αποτελεί μόνο έναν μικρό κρίκο στην τεράστια εκστρατεία απόκρυψης και διαστρέβλωσης της ιστορίας, σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οσο για τον μπάρμπα - Κώστα; Αν ζούσε, θα απολαμβάναμε ακόμη ένα σαρκαστικό του σχόλιο. Αλλά και τώρα, το φως του καίει εκεί που κανένα μελάνι δεν μπορεί να χυθεί πάνω του να το σβήσει. Στο αίμα του λαού του...Γρηγόρης ΤΡΑΓΓΑΝΙΔΑΣ