Ολοκληρώνεται το πλαίσιο της αντιλαϊκής οικονομικής πολιτικής για το 1996, με το νομισματοπιστωτικό πρόγραμμα που οριστικοποιήθηκε χτες και αναμένεται να ανακοινωθεί - εκτός απροόπτου - μέσα στη βδομάδα. Το νομισματοπιστωτικό πρόγραμμα, που κινείται στον αστερισμό του κρατικού προϋπολογισμού και της εισοδηματικής πολιτικής μονόπλευρης λιτότηταςπροβλέπει και για το 1996 λιγότερα δάνεια στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.Αυτό ήταν και το αντικείμενο της συνάντησης που είχε χτες ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Λουκάς Παπαδήμος, με τον πρωθυπουργό Κ. Σημίτη.

Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, κυβέρνηση και Τράπεζα της Ελλάδας θέτουν ως στόχο να περιοριστεί η πιστωτική επέκταση για το τρέχον έτος στο 5% - 7% σε σχέση με το 1995. Ο στόχος αυτός θεωρείται εξαιρετικά δύσκολος να συγκρατηθεί.Επιλέχτηκε, όμως, με βάση τις επίσης αισιόδοξες προβλέψεις της κυβέρνησης για μείωση του πληθωρισμού στο 5% στο τέλος του 1996 και την ανάγκη να τηρηθούν οι δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί με το πρόγραμμα "σύγκλισης" για συγκρατημένη πιστωτική επέκταση, περιορισμένη προσφορά χρήματος και συνέχιση της συναλλαγματικής πολιτικής "σκληρής δραχμής".

Σύμφωνα όμως με τους στόχους αυτούς, που αντανακλούν τη νεοφιλελεύθερη αντίληψη του Μάαστριχτ και της κυβέρνησης, διαπιστώνονται αποκλίσεις, όπως άλλωστε δείχνει και το πρόσφατο παρελθόν:

• Η πιστωτική επέκταση προς τον ιδιωτικό τομέα παρουσίασε ρυθμό αύξησης 30% στο τέλος του 1995, γεγονός που σημαίνει ότι οι υποδείξεις της ΤτΕ δε λαμβάνονται ουσιαστικά υπόψη από τις τράπεζες,που επωφελούνται της αυξημένης ζήτησης χρήματος των ιδιωτών, εξαιτίας της μείωσης των επιτοκίων και της συρρίκνωσης των εισοδημάτων. Ετσι διοχετεύουν με τη μορφή καταναλωτικών, προσωπικών και άλλων μορφών δανείων, μεγάλες ποσότητες από το λιμνάζον χρήμα που διαθέτουν στην αγορά, προκειμένου να αποκομίσουν πρόσθετα κέρδη.
• Η τάση μείωσης των επιτοκίων, φάση στην οποία έχει εισέλθει η οικονομία, στα πλαίσια της σφικτής εισοδηματικής πολιτικής, είναι βέβαιο ότι θα ωθήσει σε ακόμα μεγαλύτερη αύξηση της ζήτησης χρήματος, από τους μισθωτούς, τους αγρότες και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν τα μεγάλα θύματα της πολιτικής λιτότητας.Εχουμε δηλαδήαύξηση της ζήτησης δανείων, καθώς τα εισοδήματα της μεγάλης μάζας του πληθυσμού - με πενιχρές αυξήσεις για το 1996 - δεν επαρκούν για να καλύψουν τις τρέχουσες ανάγκες, έχουμε όμως επιπρόσθετα αύξηση της προσφοράς, με δεδομένη τη μεγάλη ρευστότητα που εμφανίζουν οι τράπεζες, την οποία και αξιοποιούν ποικιλοτρόπως.

Να σημειωθεί, επίσης, ότι ενώ για το 1995 στόχος της ΤτΕ ήταν η προσφορά χρήματος (η ποσότητα των αντληθέντων κεφαλαίων) να αυξηθεί με ρυθμό7% - 9%,αυτός ξεπεράστηκε κατά πολύ και τώρα η Τράπεζα της Ελλάδας φέρεται να συνιστά για το 1996 ακόμα πιο συγκρατημένο ρυθμό αύξησης προσφοράς χρήματος στα επίπεδα του 6% - 8%.

Οσον αφορά τέλος τη συναλλαγματική πολιτική,που θα ακολουθηθεί για το 1996, τραπεζικοί κύκλοι εξέφραζαν χτες επιφυλάξεις, σχετικά με το κατά πόσο είναι εφικτό και, το κυριότερο, με τι κόστος, η δραχμή να διολισθήσει έναντι του ECU 1% στο τέλος του 1996, σύμφωνα με το πρόγραμμα σύγκλισης των μελών της ΕΕ, πολιτική που αναμένεται εξάλλου να επισημοποιηθεί σήμερα από τον διοικητή της ΤτΕ. Υπενθυμίζουμε ότι το εθνικό μας νόμισμα διολίσθησε το 19953,12% έναντι του ECU, παρουσιάζοντας μικρή απόκλιση από το στόχο 3% που έθεσε η ΤτΕ.

Β. Ρ.