Αφότου ο Ψυχρός Πόλεμος έληξε, τα πεδία δράσης της πανίσχυρης CIA περιορίστηκαν σημαντικά. Η "εταιρία", παρατσούκλι που έδωσαν στην CIA τα ίδια τα στελέχη της, υπήρξε πάντοτε γνήσιο τέκνο του πολέμου, από την ίδρυσή της το 1947, εποχή που ο αμερικανικός αντικομμουνισμός βρισκόταν στο απόγειό του. Γιγαντώθηκε κι απέκτησε τη μεγαλύτερή της ισχύ ακριβώς λόγω της θεωρούμενης σοβιετικής "απειλής". Οταν το Τείχος του Βερολίνου έπεσε, η CIA πλήρωνε 20.000 ανθρώπους και είχε προϋπολογισμό της τάξεως των 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων - κόστος, δηλαδή, δυσβάστακτο για την ήδη παραπαίουσα αμερικανική οικονομία. Κανονικά, η υπόθεση θα έπρεπε λογικά να λήξει εκεί - δεν υφίστατο πλέον "Ερυθρή Απειλή", άρα η αποστολή της CIA είχε περίπου τελειώσει.

Αλλά η πρώτη επιταγή του γραφειοκρατικού μηχανισμού της ήταν να επιβεβαιώσει την υπόστασή της. Κι αίφνης, η Υπηρεσία ανακάλυψε, συν τοις άλλοις, ένα νέο τομέα δράσης. Καλοθελητές μέσα κι έξω από τη CIA είχαν ήδη ξεκινήσει, από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, να διακηρύσσουν ότι οι άνθρωποί της όφειλαν να ειδικευτούν στην "αναδίφηση" απορρήτων οικονομικών πληροφοριών και τη βιομηχανική κατασκοπία, για την "προστασία των ΗΠΑ από τον αθέμιτο διεθνή ανταγωνισμό".

Αυτή η ασύλληπτη μεταστροφή άφησε πολλά στόματα ανοιχτά, ακόμα και στις ΗΠΑ. Ομως το πιο απίστευτο είναι πως η CIA καθιερώνεται σε τέτοιου είδους ρόλους. Ο Τζορτζ Μπους - άλλοτε επικεφαλής της CIA, για να μην ξεχνιόμαστε - ήταν από τους πρώτους που υιοθέτησαν τη νέα γραμμή, λέγοντας σε μια συνάντηση με εξ απορρήτων στελέχη της, το 1991, ότι "πρέπει να έχουμε μια υπηρεσία που να είναι ικανή να ματαιώσει τα σχέδια οποιουδήποτε αποπειραθεί να κλέψει τεχνολογία από τις ΗΠΑ, ή προσπαθήσει να παραβεί τους κανόνες του οικονομικού παιχνιδιού". Οι αξιωματούχοι της CIA λάτρεψαν την ιδέα. Την επανέλαβαν σε άλλες μυστικές συναντήσεις, έως ότου έγινε κοινός τόπος. Η νέα στρατηγική τοποθέτηση της CIA ταιριάζει και διαπλέκεται μια χαρά με την επιθετική ρητορική της κυβέρνησης Κλίντον όσον αφορά στις εμπορικές συναλλαγές. Οι ΤΑΪΜΣ του Λος Αντζελες ανέφεραν πριν λίγο καιρό ότι, σύμφωνα με ανώνυμες πηγές, το περασμένο καλοκαίρι ο Πρόεδρος Κλίντον συζήταγε με αξιωματούχους μια απόρρητη έκθεση σχετικά με προτεραιότητες της υπηρεσίας πληροφοριών, έκθεση που έδινε ιδιαίτερη έμφαση στη βιομηχανική κατασκοπία.

Τι ακριβώς σημαίνει αυτό στην πράξη αποκαλύφθηκε μερικούς μήνες πριν, όταν η Γαλλία ξεσκέπασε πέντε πράκτορες της CIA για κατασκοπία - συγκεκριμένα, για προσπάθεια δωροδοκίας Γάλλων κυβερνητικών αξιωματούχων, προκειμένου να προωθήσουν την υπόθεση διαπραγμάτευσης της Γενικής Συμφωνίας για τη Φορολογία και το Εμπόριο (General Agreement on Tariffs and Trade).

Στελέχη της CIA διαχέουν ανώνυμα στον Τύπο πληροφορίες ότι τέτοιου είδους μυστικές αποστολές είναι περίπου ρουτίνα, ενώ οι ίδιες πηγές δεν κρύβουν ότι παρείχαν τις... θεόπνευστες υπηρεσίες τους στην κυβέρνηση Κλίντον κατά τις πρόσφατες συνομιλίες με την Ιαπωνία σχετικά με το εμπόριο αυτοκινήτων.

Το αμερικανικό περιοδικό "Φόρτσιουν" θέτει δύο ερωτήματα όσον αφορά στη σκοτεινή αυτή υπόθεση. Το πρώτο, γράφει ο δημοσιογράφος Μπομπ Νόρτον, είναι αν η CIA έχει στην πραγματικότητα τις προδιαγραφές για να φέρει εις πέρας τέτοιου είδους αποστολές. Και η απάντηση είναι "όχι". Η CIA εδώ και δυο δεκαετίες έχει γίνει συνώνυμη με νομικά προβλήματα και έχει εκτεθεί πολλαπλώς. Αποπνέει, λένε με αρκετή δόση κυνισμού Αμερικανοί αναλυτές, έναν αέρα αποτυχίας. Αν ήταν στη δούλεψή σας, λέει κάνοντας μαύρο χιούμορ ο Μπομπ Νόρτον, "θα την απολύατε".

Η υπηρεσία έχει χάσει μεγάλο μέρος του κύρους της εδώ και αρκετό καιρό. Το σκάνδαλο Εϊμς το 1994, όταν αποκαλύφθηκε ότι ο επικεφαλής του τμήματος για τη Σοβιετική Ενωση πούλαγε τα πλέον απόρρητα μυστικά του Ψυχρού Πολέμου για μετρητά, οι άνθρωποι της CIA στην Κούβα που έγιναν διπλοί πράκτορες, οι πράκτορες που συνελήφθησαν, αποκαλύφθηκαν, άλλαξαν αφεντικά κλπ., κλπ., σε χώρες όπως το Ιράν, η Αίγυπτος, η Γκάνα ή ακόμη η Ανατολική Γερμανία, αποτελούν απλώς την κορυφή του παγόβουνου της "κακοδιαχείρισης" (! ), τόσο της ίδιας της Υπηρεσίας, όσο και των υψηλότατων πόρων που της διατέθηκαν. Η διοίκηση της CIA μετράει πολλά... πατατράκ.

Παράλληλα, η ικανότητά της να βρίσκει τις οικονομικές πληροφορίες που χρειαζόταν η αμερικανική διπλωματία ελέγχεται. Για παράδειγμα, ουδείς στη CIA αντιλήφθηκε την οικονομική δυσπραγία που υπήρχε στην Ανατολική Γερμανία- μάλιστα, στις εκθέσεις της η Υπηρεσία εμφάνιζε τα οικονομικά στοιχεία της Αν. Γερμανίας συγκριτικά καλύτερα από αυτά της Δυτικής...

Το δεύτερο ερώτημα είναι αν οι ΗΠΑ χρειάζονται οικονομική κατασκοπία για να υποστηρίξουν τις οικονομικές τους συναλλαγές - και η απάντηση είναι και πάλι "όχι". Για να πουλήσουν αυτοκίνητα στην Ιαπωνία, οι αμερικανικές βιομηχανίες, λένε οι ιθύνοντές τους, δε χρειάζονται κατάσκοπους που θα διεισδύσουν στην ιαπωνική κυβέρνηση και θα επηρεάσουν τις αποφάσεις της. Διαφορετικά πράγματα "μετράνε" σήμερα όσον αφορά στο επιχειρηματικό πεδίο και τις οικονομικές συναλλαγές, και ασφαλώς όχι αποτυχημένα φαντάσματα που παριστάνουν τον Τζέιμς Μποντ. Στις ΗΠΑ, γίνεται πλέον αίτημα όλο και περισσοτέρων αν όχι η κατάργηση της - παντοδύναμης, σε άλλους τομείς - CIA, τουλάχιστον η λήξη αυτών των συγκεκριμένων δραστηριοτήτων. Ο "Οικονομικός Πόλεμος" πρέπει να εξαλειφθεί - κατά την έκφραση που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι των μυστικών υπηρεσιών. Οι Αμερικανοί διαμορφωτές αποφάσεων παρότι αναγνωρίζουν ότι η CIA ακόμη διαθέτει την ικανότητα να "ανεβοκατεβάζει" κυβερνήσεις, λένε πως στο συγκεκριμένο τομέα τα ρίσκα είναι πολύ σοβαρά για να αγνοηθούν. Αν δε σταματήσει ο "Οικονομικός Πόλεμος", υποστηρίζουν, η αμερικανική διπλωματία θα πρέπει να ισορροπεί συνεχώς, λόγω ενός επαπειλούμενου νέου "φιάσκου" της Υπηρεσίας, στο όριο μεταξύ του επικίνδυνου και του γελοίου...

Μπάμπης ΓΕΩΡΓΙΚΟΣ