Ορισμένες σκέψεις και προβληματισμοί

Σύντροφοι,

Στην αρχή είχα τη γνώμη, ότι δε θα είχε καμιά χρησιμότητα να συμμετάσχω στο διάλογο για το 15ο Συνέδριο που γίνεται στο "Ριζοσπάστη" και στην ΚΟΜΕΠ, αφού και τα 3 ντοκουμέντα τα έχω ψηφίσει σαν μέλος της ΚΕ, ενώ από τις μέχρι σήμερα συζητήσεις δεν έχω αλλάξει τη θετική μου γνώμη γι' αυτά. Βέβαια η όλη συζήτηση έχει εμπλουτίσει τον προβληματισμό μας, νομίζω ότι ορισμένα σημεία χρειάζονται καλύτερη διατύπωση, αποσαφήνιση του νοήματός τους ή και μικροδιορθώσεις, αλλά η βασική τους κατεύθυνση παραμένει, κατά τη γνώμη μου σωστή.

Ομως στο διάλογο που άνοιξε και ιδιαίτερα στις συζητήσεις στις οργανώσεις, μπήκαν ορισμένες απόψεις (κύρια για το Πρόγραμμα), που τυχόν η υιοθέτησή τους, θα άλλαζε εκ βάθρων τις προτάσεις της ΚΕ. Στις βασικές απ' αυτές, θα προσπαθήσω επιγραμματικά να πω την άποψή μου.

1) Από πολλούς σ. στις οργανώσεις υποστηρίχτηκε η άποψη ότι ο ΚΜΚ ξεπερνιέται, αφού οι επιχειρήσεις και οι υπηρεσίες του δημόσιου τομέα ιδιωτικοποιούνται και στην Ελλάδα και διεθνώς. Μ' αυτή τη λογική θα έπρεπε να σκεφτούμε, μήπως η ανάλυση του Λένιν, για τον ιμπεριαλισμό σαν τελευταίο στάδιο του καπιταλισμού, πρέπει να επανεξεταστεί και να αναλυθεί κάποιο άλλο στάδιο που σήμερα παρουσιάζεται. Εδώ θεωρώ ότι υπάρχει πλήρης σύγχυση για τη φύση του ΚΜΚ, που ουσιαστικά πρόκειται για τη σύμφυση του κράτους με τα μονοπώλια και που σε ορισμένες περιπτώσεις παίρνει τη μορφή κρατικοποίησης, όταν αυτό αποτελεί επιλογή των μονοπωλίων. Στον ΚΜΚ το κράτος, εκτός από συλλογικός θεματοφύλακας του κεφαλαίου (με την αστυνομία, το στρατό, την πολιτική εξουσία γενικά, που άλλωστε ήταν και στον προμονοπωλιακό καπιταλισμό), μετατρέπεται και σε ρυθμιστή των οικονομικών φαινομένων, παρεμβαίνοντας στην αναδιανομή του εισοδήματος για στήριξη των μεγάλων μονοπωλιακών συγκροτημάτων. Κάτι τέτοιο δεν αποτελούσε κυρίαρχο χαρακτηριστικό του προμονοπωλιακού καπιταλισμού, όταν υπήρχε σε μεγάλο βαθμό ο ανταγωνισμός στην αγορά. Αλλωστε και ιστορικά, βλέπουμε την εφαρμογή του ΚΜΚ στις διάφορες χώρες, με ή χωρίς μεγάλη έκταση κρατικοποιήσεων. Π. χ. στις ΗΠΑ ποτέ δεν παρουσιάστηκε σε μεγάλο βαθμό κρατικοποίηση επιχειρήσεων, σε αντίθεση με τη Γαλλία, που σε μια ορισμένη φάση οι κρατικοποιήσεις είχαν πάρει τεράστια έκταση.

2) Μια άλλη άποψη επίσης, που ακούστηκε για την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) βρίσκεται σε αντίθετη κατεύθυνση με τη λογική του Σχεδίου Προγράμματος, αλλά και με τη μέχρι σήμερα πολιτική του Κόμματός μας. Ορισμένοι σ. στις οργανώσεις διατύπωσαν την άποψη ότι, αφού η διεθνοποίηση της οικονομίας είναι αντικειμενική διαδικασία και η ΕΕ εκφράζει αυτή την τάση, η θέση μας για αποδέσμευση είναι μια υποκειμενική αντίληψη, μια επιθυμία μας ουτοπική, που δεν μπορεί να έχει αποτελέσματα. Εδώ νομίζω ότι υπάρχει επίσης σύγχυση. Ταυτίζεται η πραγματικά αντικειμενική διαδικασία της διεθνοποίησης της οικονομίας, της πολιτικής του πολιτισμού, που οφείλεται στην τεράστια ανάπτυξη των μέσων επικοινωνίας και μεταφορών, με την προσπάθεια του ξεπερασμένου αντικειμενικά καπιταλιστικού συστήματος, να προσαρμοστεί όσο είναι δυνατόν, σ' αυτή την αντικειμενική διαδικασία. Τα αρνητικά αποτελέσματα αυτής της προσπάθειας έχουν αρχίσει να γίνονται φανερά στους λαούς της Ευρώπης. Αλλωστε, αυτή η τάση διεθνοποίησης, αυξάνει την ανάγκη ανατροπής του καπιταλισμού και επικράτησης του σοσιαλιστικού κοινωνικού συστήματος. Ετσι, η αντίθεση με την προώθηση των στόχων του ιμπεριαλιστικού κέντρου της ΕΕ, βρίσκεται ακριβώς στην ίδια κατεύθυνση με την αντικειμενική ανάγκη της σοσιαλιστικής επανάστασης.

Επίσης, δε νομίζω ότι πρέπει να μπαίνει σε αντιπαράθεση ο αγώνας για αποδέσμευση από την ΕΕ, με την προσπάθεια για διάλυσή της. Ασφαλώς ο στόχος μας είναι η διάλυση της ΕΕ. Αυτό όμως δεν μπορεί να το αναλάβει μόνο το κομμουνιστικό και γενικότερα αντιιμπεριαλιστικό κίνημα της χώρας μας. Θα είναι αντικείμενο και των κινημάτων των άλλων χωρών. Το κόμμα μας, δουλεύοντας προς αυτήν την κατεύθυνση, βάζει σαν στόχο την αποδέσμευσή μας από την ΕΕ, στόχο που διευκολύνει τη διάλυσή της.

3) Μεγάλη συζήτηση γίνεται για τα 5 ή 6 κόμματα και τις δύο πολιτικές. Εχω την εντύπωση ότι κάτω από την πίεση που υπάρχει για τη δημιουργία συμμαχιών και τη συγκρότηση του Α - Α - Δ Μετώπου, αρκετοί σ. προσπαθούν να βρουν κοινά σημεία με κάποιες άλλες πολιτικές δυνάμεις. Ομως η πραγματικότητα είναι σκληρή. Τη βλέπει όλος ο ελληνικός λαός. Εκτός από το ΚΚΕ, όλες οι άλλες οργανωμένες πολιτικές δυνάμεις, έχουν όχι μόνο αποδεχτεί τη διαχείριση του καπιταλιστικού συστήματος, αλλά καλλιεργούν στο λαό το ραγιαδισμό, το "αναποτελεσματικό" της αντίστασης, στον έναν ή στον άλλο βαθμό, τον αντικομμουνισμό και αντισοσιαλισμό. Ντρέπονται να αναφέρουν, ακόμα και για δημαγωγικούς λόγους, τη σοσιαλιστική προοπτική. Ετσι τέτοιες συμμαχίες για να γίνουν, το ΚΚΕ πρέπει να αρνηθεί το λόγο ύπαρξής του, που είναι η σοσιαλιστική επαναστατική αλλαγή της κοινωνίας. Εδώ βέβαια πρέπει να τονιστεί ότι δε θα πρέπει να συγχέεται η πολιτική των άλλων κομμάτων με τους απλούς ψηφοφόρους τους, όπως πολλές φορές γίνεται από οργανώσεις μας. Ασφαλώς πρέπει να γίνεται προσπάθεια συμμαχιών σε κλαδικό ή τοπικό επίπεδο για επιμέρους θέματα, ενώ ταυτόχρονα, μέσα από τέτοιες προσπάθειες, θα πρέπει οι κομμουνιστές να εξηγούν και τις βαθύτερες αιτίες των προβλημάτων που γεννιούνται από την ίδια τη φύση του ιμπεριαλισμού και των μονοπωλίων. Κάτι τέτοιο εξάλλου προβλέπεται και από το Σχέδιο Προγράμματος, που βάζει στόχο τις κοινωνικές συμμαχίες κατ' αρχήν, συμμαχίες που είναι δυνατόν να ενισχύσουν το ΚΚΕ, αλλά και να δημιουργήσουν προϋποθέσεις για πολιτικές συμμαχίες με δυνάμεις σε αντιιμπεριαλιστική, αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε και τη μέχρι τώρα εφαρμοζόμενη πολιτική μας συμμαχιών, σε πολλούς κοινωνικούς τομείς (π.χ. αγρότες, συνταξιούχοι, κλπ.).

4) Τέλος λίγες σκέψεις για την κατάργηση των σταδίων που προβλέπει το Σχέδιο Προγράμματος και για το αν πρέπει να αφήνουμε τη δυνατότητα και κυβέρνησης του Α - Α - Δ - Μ, πριν την επαναστατική αλλαγή. Πολλές κριτικές υπάρχουν, ότι δε χαράζεται σαφής προοπτική, ή ότι δεν ξεκαθαρίζεται η κατάσταση, γιατί λείπει από το Σχέδιο Προγράμματος η επιστημονική εμβάθυνση. Αντίθετα έχω τη γνώμη ότι η σημερινή πραγματικότητα επιβάλλει να βάζουμε με σαφήνεια το στόχο της σοσιαλιστικής επανάστασης και να αφήνουμε ελευθερία για τα επιμέρους σκαλοπάτια. Αν θα προηγηθεί η δημιουργία επαναστατικής κατάστασης, ή αν θα καταφέρουμε προηγούμενα να σχηματιστεί κυβέρνηση του Α - Α - Δ - Μ, είναι κάτι που σήμερα καμιά επιστημονική ανάλυση δεν μπορεί να προβλέψει, με δεδομένες τις αβεβαιότητες και στη χώρα μας και διεθνώς. Τα δυνατά σενάρια είναι πολλά. Εκείνο όμως που είναι φανερό είναι, ότι μια κυβέρνηση του Α - Α - Δ - Μ δε θα μπορούσε να σταθεί για μεγάλο διάστημα, μέσα στις σημερινές συνθήκες, χωρίς ή να προχωρήσει σε σοσιαλιστική επανάσταση ή να ανατραπεί. Να γιατί σήμερα δε νομίζω ότι έχουν πια έννοια τα "στάδια". Το κόμμα μας στις σημερινές δύσκολες συνθήκες, πράγματι δεν έχει τη δυνατότητα να καλύψει ολόπλευρα το επίπεδο επιστημονικών διερευνήσεων που απαιτεί ο σύγχρονος κόσμος, όμως το προτεινόμενο Σχέδιο Προγράμματος θεωρώ ότι έχει μια ικανοποιητική επιστημονική στάθμη, βασισμένη βέβαια πάντα στη θεωρία του επιστημονικού σοσιαλισμού, που δε νομίζω κανείς κομμουνιστής να αμφισβητεί.

ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΤΙΣΤΑΤΟΣ

Μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ