"Ξεκινήσαμε εμείς, συνεχίστε εσείς", είναι το μήνυμα που απηύθυνε προς την κυβέρνηση η Τράπεζα της Ελλάδας με το πακέτο των 4 νέων μέτρων περιορισμού της πιστωτικής επέκτασης (ρυθμός αύξησης δανείων) , τα οποία θα επιτείνουν την ύφεση στην αγορά και θα πλήξουν καταναλωτές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Οι 4 αποφάσεις του διοικητή της Τράπεζας Ελλάδας, που ισχύουν ήδη, αποσκοπούν στην... αντιμετώπιση του πληθωρισμού, με το παραπέρα σφίξιμο στις χορηγήσεις καταναλωτικών δανείων και όχι με μέτρα περιορισμού της κερδοσκοπικής ασυδοσίας των μεγαλοεπιχειρηματιών, που είναι η πραγματική ρίζα του κακού για την αναζωπύρωση του πληθωρισμού. Τα μέτρα που ανακοίνωσε χτες η Τράπεζα της Ελλάδας, αποτελούν προάγγελο των νέων αντιλαϊκών μέτρων, που ετοιμάζεται να επιβάλει η κυβέρνηση (νέες περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες και στις φοροαπαλλαγές κλπ) αμέσως μετά το κλείσιμο των εργασιών του συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ.

Με τις χτεσινές αποφάσεις, αυξάνεται το ποσοστό τραπεζικών καταθέσεων που θα δεσμεύονται στην Τράπεζα της Ελλάδας, επεκτείνεται ο υπολογισμός των υποχρεωτικών καταθέσεων στην κεντρική τράπεζα και για τις καταθέσεις σε συνάλλαγμα, μειώνονται τα τραπεζικά δάνεια για αγορές διαρκών αγαθών (αυτοκίνητα, οικιακές συσκευές κτλ.) καθώς και τα προσωπικά καταναλωτικά δάνεια. Παράλληλα, η κεντρική τράπεζα ζητά τη συνεισφορά του υπουργείου Οικονομικών, ώστε να περιοριστεί με φορολογική ρύθμιση ο δανεισμός σε συνάλλαγμα,που αυξάνεται με ρυθμό 30% σε δωδεκάμηνη βάση αποσυντονίζοντας το πρόγραμμα νομισματικής πολιτικής.

Τα νέα μέτρα αναμένεται να προκαλέσουν αλυσιδωτά κύματα δυσλειτουργίας στο σύνολο του εμπορίου, καθώς ο περιορισμός του όγκου των καταναλωτικών δανείων - συνέπεια των αυστηρότερων όρων χορήγησής τους - θα έχει άμεση επίδραση στη λειτουργία του κυκλώματος παραγωγής - κατανάλωσης, αφού, ως γνωστό, οι 8 στους 10 Ελληνες ζουν με δανεικά.

Η Τράπεζα της Ελλάδας (ΤτΕ) εκτιμά ότι με τα νέα μέτρα θα περιοριστεί ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης στον ιδιωτικό τομέα και θα καταστεί αποτελεσματικότερος ο έλεγχος της ρευστότητας, που έχει ξεφύγει από τον έλεγχο και τους κυβερνητικούς στόχους. Σαν κύρια αιτία της παρέμβασης της ΤτΕ αναφέρονται οι έντονες πιέσεις που ασκούνται στον πληθωρισμό και το ισοζύγιο πληρωμών μέσω των καταναλωτικών δανείων.Ετσι, αν και αναγνωρίζεται ότι η εξέλιξη του πληθωρισμού κατά το πρώτο τετράμηνο του έτους επηρεάστηκε από ειδικούς και συγκυριακούς παράγοντες, εντούτοις αντανακλά και υποβόσκουσες πληθωριστικές πιέσεις, οι οποίες συνδέονται με το κόστος παραγωγής, τις διαρθρωτικές δυσκαμψίες των αγορών και τα μεγάλα ελλείμματα του δημόσιου τομέα.

Αναλυτικότερα, τα μέτρα της ΤτΕ είναι τα εξής:

• Το ύψος των δανείων που θα χορηγούν στους πελάτες τους οι εμπορικές τράπεζες, για αγορά διαρκών καταναλωτικών ειδών (δηλαδή αυτοκινήτων, ψυγείων, τηλεοράσεων, επίπλων κλπ) δεν πρέπει να υπερβαίνει το 65% της αξίας αυτών των ειδών. Για παράδειγμα, αν κάποιος θέλει να αγοράσει αυτοκίνητο αξίας 3 εκατ. δραχμών, δεν μπορεί να το αποκτήσει με τραπεζικό δάνειο, αν δε διαθέτει προσωπικό "κομπόδεμα" περίπου 1 εκατ. δραχμών. Για δε τα "προσωπικά" δάνεια, επιτρέπεται η χορήγησή τους κατ' ανώτατο όριο 1 εκατ. δρχ. από μια και μόνο τράπεζα, και μέχρι να λειτουργήσει σύστημα διατραπεζικών πληροφοριών ο δανειζόμενος θα υπογράφει υπεύθυνη δήλωση ότι δε χρωστάει σε άλλη τράπεζα.
• Οι καταθέσεις σε συνάλλαγμα, διάρκειας άνω των δύο ετών που έχουν οι μη κάτοικοι της Ελλάδας στις εμπορικές τράπεζες, εντάσσονται στη βάση υπολογισμού των υποχρεωτικών καταθέσεων στην Τράπεζα της Ελλάδας σαν αντικίνητρο στη χορήγηση τραπεζικών δανείων σε συνάλλαγμα.
• Αυξάνεται το ποσοστό των υποχρεωτικών καταθέσεων των εμπορικών τραπεζών στην ΤτΕ από 11% σε 12%.Σκοπός της κεντρικής τράπεζας είναι η απορρόφηση υπερβάλλουσας ρευστότητας στη διατραπεζική αγορά, ώστε να αμβλυνθούν οι πληθωριστικές πιέσεις.
• Επεκτείνεται και στις στεγαστικές τράπεζες (Κτηματική, Στεγαστική και Ασπίς) το σύστημα των υποχρεωτικών καταθέσεων στην ΤτΕ, με ποσοστά όμως μικρότερα από εκείνα που ισχύουν για τις εμπορικές τράπεζες. Ορίζονται σε 2% επί των καταθέσεων του Ιούνη και του Ιούλη και σε 4% επί των καταθέσεων του Αυγούστου και εφεξής. Ωστόσο, σύμφωνα με εκτιμήσεις τραπεζιτών, το συγκεκριμένο μέτρο αναμένεται να φρενάρει την αποκλιμάκωση των επιτοκίων χορηγήσεων στεγαστικών δανείων.