Με την ευκαιρία της συμμετοχής του στο 15ο Συνέδριο του ΚΚΕ, μιλήσαμε με τον Β. Τιούλκιν, πρώτο γραμματέα της ΚΕ του Κομμουνιστικού Εργατικού Κόμματος Ρωσίας (ΚΕΚΡ), για τις προεδρικές εκλογές, για την κατάσταση στη χώρα, το κόμμα και άλλα επίκαιρα ζητήματα

- Η Ρωσία βρίσκεται σε περίοδο προεδρικών εκλογών. Μπορείτε να μας πείτε για τη στάση του κόμματός σας, απέναντι σ' αυτές τις εκλογές και την εκτίμηση της κατάστασης που κάνει;

- Το κόμμα μας συμμετέχει στις εκλογές, υπογράψαμε διμερή συμφωνία με το Κομμουνιστικό Κόμμα Ρωσικής Ομοσπονδίας και πήραμε την απόφαση για την υποστήριξη του υποψήφιου Προέδρου Γκενάντι Ζιουγκάνοφ. Αυτό δε σημαίνει ότι μεταξύ των κομμάτων μας όλα είναι ομαλά και συμφωνημένα. Αλλά, παρ' όλες τις μεταξύ μας σημαντικές διαφωνίες σε ζητήματα θεωρίας και στρατηγικής, σ' αυτές τις εκλογές πάμε μαζί. Σε ό,τι αφορά τις προοπτικές των εκλογών, δηλαδή τα ποσοστά, κατανομή των θέσεων κλπ., καταβάλλουμε, φυσικά, το μέγιστο των προσπαθειών μας και, αντικειμενικά, η διάταξη των δυνάμεων στην κοινωνία είναι τέτοια που έχουμε πιθανότητες για τη νίκη. Ωστόσο, επειδή δεν μπορούμε να θεωρούμε αυτές τις εκλογές ελεύθερες και δημοκρατικές, είναι συνηθισμένες αστικές εκλογές, στις οποίες τεράστιο ρόλο παίζουν τα χρήματα, τα ΜΜΕ, οι δομές της εξουσίας, πρακτικά, όλος ο εκλογικός μηχανισμός βρίσκεται στα χέρια του σημερινού καθεστώτος, το οποίο δεν κάνει πίσω, και ύστερα απ' αυτά που διέπραξε τον Οκτώβρη του 1993, μπορούμε απ' αυτούς να περιμένουμε τα πάντα. Ανάλογα κι εμείς, εξετάζουμε αντικειμενικά τις προοπτικές και αντιλαμβανόμαστε ότι το καθήκον μας είναι πολύ δύσκολο και οι ελπίδες μας για τη νίκη δεν είναι και τόσο σημαντικές, διότι οπωσδήποτε αυτές οι διαδικασίες θα κατευθυνθούν, μπορούν να γίνουν νοθείες και να κατευθυνθούν τα αποτελέσματα των εκλογών. Γι' αυτό και, καταβάλλοντας μεγάλες προσπάθειες και προχωρώντας προς το καλύτερο, οφείλουμε να είμαστε έτοιμοι και για χειρότερες εκδοχές στην εξέλιξη των γεγονότων.

- Μπορείτε να μας πείτε, σε ποια φάση βρίσκεται η κατάσταση του κόμματός σας αυτή τη στιγμή; Αν δεν κάνουμε λάθος, οι βουλευτικές εκλογές του περασμένου Δεκέμβρη έδειξαν ότι το κόμμα σας πέτυχε ένα αξιόλογο αποτέλεσμα. Πώς εκτιμάτε την κατάστασή του αυτή τη στιγμή;

- Το κόμμα μας στις εκλογές κατέλαβε την έκτη θέση, μεταξύ των 43 εκλογικών συνασπισμών και κομμάτων. Στο χώρο της αντιπολίτευσης, κατέχει τη δεύτερη θέση μετά το ΚΚΡΟ. Λάβαμε 3.137.000 ψήφους και παρόλο που αυτό δε μας έδωσε τη δυνατότητα να μπούμε στο Κοινοβούλιο με την κομματική λίστα, ωστόσο, το κόμμα απέδειξε ότι έχει πρόγραμμα, δομές, σοβαρή κοινωνική στήριξη κλπ. Ταυτόχρονα, οι εκλογές έδειξαν, να πούμε, μια σειρά αδυναμίες μας, διότι οι εκλογές αποτελούν έναν τρόπο αξιολόγησης των δυνάμεων στην κοινωνία. Τέτοιες αδυναμίες αφορούν πρώτ' απ' όλα στο γεγονός ότι οι εκλογές έδειξαν την πολύ αδύνατη διάρθρωση του εργατικού κινήματος και μια και αυτό αποτελεί τη βάση του προγράμματος και βασική κατεύθυνση της δουλιάς του κόμματός μας, σημαίνει ότι στην κατεύθυνση αυτή δουλεύουμε άσχημα και είναι σαφές προς τα πού να στρέψουμε τις προσπάθειές μας. Επίσης, οι εκλογές έδειξαν, όχι τόσο την ενότητα των δυνάμεων στο χώρο της αριστερής αντιπολίτευσης, όσο τις θεμελιακές διαφορές στις προσεγγίσεις. Τώρα στο αριστερό κίνημα, στα κομμουνιστικά τμήματα, παρατηρείται μια ισχυρή δεξιά απόκλιση και ο αγώνας κατά της δεξιάς παρέκκλισης, του σοσιαλρεφορμισμού, της οπορτουνιστικής γραμμής, αποκτά πρωταρχική σημασία για το κόμμα μας. Οι εκλογές έδειξαν ακόμα τις αδυναμίες των δομών μας και τις οργανωτικές δυνατότητες του κόμματός μας. Αν και έχουμε πάνω από 40.000 μέλη, για τη Ρωσία αυτό είναι πάρα πολύ λίγο. Γι' αυτό, κύριο καθήκον του κόμματος για την περίοδο και των προεδρικών εκλογών, και μετά, είναι από τη μια μεριά, το δυνάμωμα του κόμματος και δεύτερο, η ισχυροποίηση των θέσεών του μέσα στο εργατικό κίνημα. Δημιουργία κομματικών οργανώσεων στα εργοστάσια, στις φάμπρικες, στις κολεκτίβες των επιχειρήσεων κλπ.

- Γνωρίζουμε όλοι τη σημερινή κατάσταση σε διεθνές επίπεδο και δεν αμφιβάλλουμε ότι το κόμμα σας έχει μια ιδέα γι' αυτή. Θα θέλαμε να μας πείτε, πώς βλέπετε τις προοπτικές του κομμουνιστικού κινήματος και στην εποχή μας και στην εποχή που ανοίγεται μπροστά μας;

- Αυτή τη στιγμή, γίνονται διάφοροι προβληματισμοί, σχετικά με την επαναδημιουργία ενός ενωσιακού κράτους. Θέλουμε να ρωτήσουμε σχετικά μ' αυτό δυο πράγματα: Πρώτον, ποια η θέση του κόμματός σας σχετικά μ' αυτό και δεύτερον, ποιες οι σχέσεις του κόμματός σας με άλλους κομμουνιστικούς σχηματισμούς στις πρώην Δημοκρατίες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης;

- Αν μιλήσουμε γενικά για την άποψή μας, για την αναγκαιότητα της ενοποίησης, τότε στο πρόγραμμά μας αναφέρεται σαφώς ότι θα αγωνιστούμε για την ανασύσταση της ΕΣΣΔ. Αυτό δε σημαίνει ότι θέλουμε ένα προς ένα ό,τι υπήρχε, ως προς τα σύνορα, προς τη σύνθεση, ως προς το μοντέλο που υπήρχε. Η ίδια η ζωή υποδείχνει ότι στη διάρκεια των 70 χρόνων είχε δημιουργηθεί ένα μοναδικό, ενιαίο εθνικό οικονομικό σύμπλεγμα και όλα αλληλοσυνδέονταν με το σχεδιασμό, με την εξειδίκευση και η καταστροφή τους, σύμφωνα, μάλιστα, με την κοινή λογική, σημαίνει θάνατος. Γι' αυτό και η ουσιαστική μας διαφορά από τις άλλες διαδικασίες ολοκλήρωσης συνίσταται στο ότι εμείς θέλουμε να δημιουργήσουμε ακριβώς το σοβιετικό κράτος, δηλαδή ένα κράτος των εργαζομένων, τη σοβιετική μορφή εξουσίας. Αν αναφερθούμε τώρα στις τάσεις εκείνες, που εκδηλώνονται σήμερα από τα κυρίαρχα καθεστώτα, ας πούμε, του Γιέλτσιν, του Ναζαρμπάγεφ, του Σεβαρτνάτζε, του Αλίεφ κ.ά., είναι, επίσης, πολύ φυσιολογικές διαδικασίες, η ζωή τους σπρώχνει να βρουν μορφές για να διατηρήσουν τη σημερινή εξουσία. Με σκοπό, πρώτο, να σταθεροποιήσουν την κατάσταση, να ελέγχουν τις διαδικασίες, δεύτερο, διότι αυτό είναι το κύριο αίτημα της αντιπολίτευσης, και δικό μας, και του ΚΚΡΟ και, όπως, γνωρίζετε, η Κρατική Δούμα πήρε απόφαση για την καταγγελία των Συμφωνιών του Μπελοβέζσκ. Γι' αυτό, αναγκάζονται να βρουν, ας πούμε, απαντητικές κινήσεις. Στην προκειμένη, όμως, περίπτωση πρόκειται για διαφορετικές μορφές ολοκλήρωσης, όχι για την ανασύσταση του σοβιετικού κράτους και όχι για ολοκλήρωση από την άποψη της βελτίωσης της κατάστασης του λαού, της δημιουργίας ενός πραγματικά ενιαίου κράτους. Πρόκειται, λοιπόν, για μορφή καπιταλιστικής ολοκλήρωσης, η οποία τους επιτρέπει να λύνουν τα προβλήματά τους. Από την πλευρά μας, προσπαθούμε να εξηγήσουμε στους ανθρώπους ότι πρόκειται για μεγάλη πονηριά, οι ίδιοι άνθρωποι, που κατάστρεψαν το ενιαίο κράτος, την ΕΣΣΔ και που πρέπει να λογοδοτήσουν γι' αυτό, να εμφανίζονται ως αναδημιουργοί αυτού του κράτους. Είναι πλέον δύσκολο να εξαπατούν τον κόσμο.

- Οι σχέσεις σας με τα κόμματα και κινήματα από τις άλλες Δημοκρατίες της πρώην ΕΣΣΔ;

- Εχουμε σχέσεις και επίσημες, και ανεπίσημες με όλα τα κόμματα και κινήματα αριστερού, κομμουνιστικού προσανατολισμού, που δρουν στη Ρωσία και στις άλλες Δημοκρατίες. Μια μορφή συνεργασίας είναι η Ενωση Κομμουνιστικών Κομμάτων - ΚΚΣΕ. Για την ώρα, η ΕΚΚ - ΚΚΣΕ αποτελεί περισσότερο μορφή για συναντήσεις, ανταλλαγή γνωμών, για διαβουλεύσεις πάνω σε διάφορα ζητήματα, παρά μια ενιαία οργάνωση. Αν και τυπικά υπάρχει Καταστατικό, Πρόγραμμα, ωστόσο, σ' αυτά τα ντοκουμέντα αναφέρεται ότι το κάθε κόμμα διατηρεί την οργανωτική, προγραμματική δραστηριότητα και αυτοτέλειά του, δεν υποχρεούται να εφαρμόζει τις αποφάσεις αν δε συμφωνεί μα κάτι. Αντικειμενικά, στην Αριστερά, αν και υπάρχει η ΕΚΚ - ΚΚΣΕ, οι διαφορές στις θέσεις είναι πολύ μεγάλες, θα έλεγα, ότι είναι περίπου όπως ανάμεσα στο ΚΚΕ και τους νέους αριστερούς στην Ελλάδα.

- Αυτή τη στιγμή ή προοπτικά, βλέπετε κάποια δυνατότητα συνεργασίας ανάμεσα στο κομμουνιστικό κίνημα της Ρωσίας και ανάλογες δυνάμεις των χωρών της υπόλοιπης Ανατολικής Ευρώπης;

- Ασφαλώς, όχι μόνο βλέπουμε, αλλά επιδιώκουμε τη συνεργασία. Σήμερα αυτές οι μορφές συνεργασίας είναι για την ώρα λίγο αποτελεσματικές, λίγο μας ικανοποιούν. Εχουμε σχέσεις, κάνουμε ανταλλαγή γνωμών και διαβουλεύσεις, ανάλογα με τις δυνατότητες, οργανώνουμε εκδηλώσεις αλληλοϋποστήριξης. Επικοινωνούμε, για παράδειγμα, με τα κομμουνιστικά κόμματα της Σλοβακίας, της Γιουγκοσλαβίας, της Γερμανίας. Εκφράζουμε την κοινή μας συμπαράσταση στους πολιτικούς κρατούμενους στις χώρες της Βαλτικής, στους σ.σ. Ρούμπιξ, Μπουρακιάβιτσιους. Οργανώσαμε εκδηλώσεις διαμαρτυρίας έξω από την αμερικανική πρεσβεία στη Μόσχα, όταν ήταν δύσκολη η κατάσταση στη Σερβία, στη Γιουγκοσλαβία και σε άλλες περιοχές. Κατά καιρούς, συναντιόμαστε σε διάφορα φόρουμ, κάνουμε ανταλλαγή αντιπροσωπειών, υλικών, εφημερίδων, περιοδικών, θεωρητικών απόψεων. Φυσικά, τελευταία, αυτές αφορούσαν τις αιτίες της ήττας του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, τη διάλυση της ΕΣΣΔ κλπ. Αυτά, όμως, είναι για την ώρα λίγα. Και οι δυνάμεις μας δεν αρκούν για να οργανώσουμε αυτή τη δουλιά σε τακτική βάση. Εμείς και πολλά κόμματα θεωρούμε απαραίτητη τη δημιουργία κάποιου κέντρου, αν όχι για να συντονίζει τις ενέργειες, τουλάχιστον να υπάρχει τακτική πληροφόρηση. Νομίζω ότι πρέπει να αναλάβει κάποιος έναν κύριο ρόλο, ώστε κάτι να γίνει, κάποιος πρέπει να ξεκινήσει. Φυσικά, καλά θα ήταν, θα θέλαμε έναν τέτοιο ρόλο να αναλάμβαναν τα κομμουνιστικά κόμματα, που είναι τώρα κυβερνητικά, θα έλεγα της Κίνας, της Βόρεια Κορέας, αλλά λόγω ορισμένων αντικειμενικών και υποκειμενικών αιτιών δεν αναμένεται για την ώρα μια τέτοια πρωτοβουλία. Γι' αυτό, δε θα ήταν άσχημο, αν μια τέτοια πρωτοβουλία αναλάμβανε το ΚΚΕ με την υποστήριξη των κοντινών σας γειτόνων, με τους οποίους έχετε καλές σχέσεις. Με τους συντρόφους της Κύπρου, του Συριακού Κομμουνιστικού Κόμματος και όσους άλλους θέλουν, έστω στην αρχή σε επίπεδο ανταλλαγής πληροφοριών, προγραμματικών ντοκουμέντων, έντυπου υλικού, γνωμών πάνω σε διάφορα ζητήματα κλπ. Αργά ή γρήγορα, στο ζήτημα αυτό θα βρεθεί κάποια λύση, δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς.

- Μια τελευταία ερώτηση. Βρίσκεστε στην Αθήνα, εκπροσωπώντας το ΚΕΚΡ στο 15ο Συνέδριο του ΚΚΕ. Μπορείτε να μας πείτε με μερικά λόγια τις εντυπώσεις σας από το Συνέδριο;

- Πρέπει να πω, κατ' αρχήν, πως με το ΚΚΕ δε συναντιόμαστε για πρώτη φορά. Γι' αυτό και οι εντυπώσεις μου, οι σχέσεις μας έχουν, ήδη, την ιστορία τους. Δεν είναι απλώς καλές, αλλά οφείλω να υπογραμμίσω πως στα περισσότερα ζητήματα αρχών οι θέσεις των κομμάτων μας συμπίπτουν. Αυτό αφορά πρώτ' απ' όλα την εκτίμηση των αιτιών ανατροπής του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, της διάλυσης της Σοβιετικής Ενωσης. Κατά τον ίδιο τρόπο, εκτιμούμε την ουσία των συντελούμενων εξελίξεων και, το σημαντικότερο, είναι, επίσης, ταυτόσημες οι εκτιμήσεις και για τις συντελούμενες σήμερα διαδικασίες και για τον κίνδυνο ολίσθησης των κομμάτων στον οπορτουνισμό, στο σοσιαλρεφορμισμό, στη θεωρία της λεγόμενης κοινωνικής συναίνεσης, συνεργασίας. Γι' αυτό, στο σημερινό Συνέδριο ήρθαμε να χαιρετίσουμε, να συγχαρούμε τους Ελληνες συντρόφους και να γνωρίσουμε την πείρα και τις επεξεργασίες τους για το μέλλον. Ενημερωθήκαμε για το Σχέδιο Προγράμματος του Κόμματος και βλέπουμε την τεράστια δουλιά που έγινε και οι περισσότερες κομματικές οργανώσεις, όχι απλώς συζήτησαν τα βασικά ντοκουμέντα του Συνεδρίου, αλλά και εξέφρασαν τη γνώμη τους πάνω σ' αυτά. Γι' αυτό και από δω και πέρα, μας ενδιαφέρει να παρακολουθήσουμε την υλοποίησή τους. Διότι η ίδια η ιδέα της δημιουργίας του πλατιού αντιιμπεριαλιστικού αντιμονοπωλιακού μετώπου δεν μπορεί να προκαλεί αντιρρήσεις και πρέπει να έχει καλές προοπτικές, να γίνει εκείνη η εστία, με τη βοήθεια της οποίας θα πραγματοποιηθεί το πέρασμα στη σοσιαλιστική επανάσταση. Τώρα, πιθανόν, το ζήτημα είναι πώς θα δημιουργηθεί το μέτωπο, ίσως, από τα πάνω, με τη συνένωση ορισμένων οργανώσεων, με τους άμεσους συμμάχους. Ομως, απ' ό,τι κατάλαβα, το πρόβλημα τίθεται να αρχίσει το μέτωπο να δημιουργείται από τα κάτω, στη βάση, στην παραγωγή, σε κλάδους, σε επίπεδο περιοχών, ώστε να προσελκυστούν εδώ οι ενιαίες δυνάμεις και οι τοπικές, και των παραγωγικών κολεκτίβων, και των συνδικάτων κλπ. Να δημιουργηθεί ένα σύστημα διοίκησης από το μέτωπο αυτό, χωρίς να χάνει τις ηγετικές θέσεις, ή ακόμα καλύτερα να ηγηθεί εξαρχής σ' αυτήν την υπόθεση. Για μας, παρουσιάζει πρακτικό ενδιαφέρον, με ικανοποίηση θα παρακολουθήσουμε τις προσπάθειές σας και ευχόμαστε επιτυχία στους Ελληνες συντρόφους σ' αυτή τη δουλιά. Κάτι παρόμοιο δοκιμάζουμε κι εμείς με ανάλογες μορφές. Το κίνημα "Εργαζόμενη Ρωσία", πυρήνας του οποίου είναι το ΚΕΚΡ, σε ορισμένο βαθμό είναι κι αυτό ένα μέτωπο αντίστασης, το οποίο αποκρυσταλλώνεται γύρω από το κόμμα.

Θανάσης ΠΑΠΑΡΗΓΑΣ

Βασίλης ΖΟΥΝΗΣ