Η "Λίγκα του Βορρά" του Ουμπέρτο Μπόσι, με τις πλέον ξεκάθαρα αποσχιστικές της θέσεις, με το στρατηγικό της στόχο να χωρίσει τη Βόρεια από τη Νότια Ιταλία, έφτασε να είναι το πιο σοβαρό και δραματικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ιταλία και η νέα κυβέρνηση της Ελιάς.

Πριν να ξεκινήσουμε την πολιτική και ιστορική ανάλυση της Λίγκας, είναι αναγκαίο να ξεκαθαρίσουμε μερικά βασικά ζητήματα της ιταλικής ιστορίας και να σκιαγραφήσουμε τη νέα καπιταλιστική εικόνα της χώρας.

Η ενότητα της Ιταλίας δεν είναι παλιά όπως εκείνη της Γαλλίας. Η χώρα μας κατέκτησε την εθνική ενότητα μόλις το 1860, εδώ και έναν αιώνα και κάτι. Ολη η ιταλική ιστορία που προηγείται της εθνικής ενότητας ήταν μία ιστορία βαθιών διαιρέσεων: το ιταλικό έδαφος ήταν πάντα χωρισμένο σε πολλά φέουδα και σε πολλές δημοκρατίες, και πολλοί ξένοι στρατοί εισέβαλαν και κυριάρχησαν για πολλούς αιώνες σε διάφορες ιταλικές περιοχές. Για ένα μεγάλο διάστημα η αυστρο-ουγγρική αυτοκρατορία κυριάρχησε στη Βόρεια Ιταλία, και για άλλο τόσο καιρό κυριάρχησαν οι Βουρβόνοι στη Νότια Ιταλία. Το ίδιο το φεουδαρχικό σύστημα, με τα πριγκιπάτα και τα δουκάτα που κυβερνούσαν σε επαρχίες και πόλεις, συνέβαλε στη διαίρεση της χώρας μας σε πολλές και διαφορετικές εξουσίες. Η ίδια η Εκκλησία της Ρώμης, που κυριαρχούσε σε ολόκληρες περιοχές της Ιταλίας, συνέβαλε στη διαίρεση της χώρας.

Ακόμα και η εθνική ενότητα που κατακτήθηκε το 1860 δεν ένωσε πραγματικά τη χώρα, δε μετέτρεψε πραγματικά την Ιταλία σε ένα και μοναδικό έθνος. Η εθνική ενότητα, που κατακτήθηκε μετά από τους μεγάλους αγώνες του Risorgimento, την επιθυμούσε κυρίως η Βόρεια Ιταλία, το Πιεμόντε, ο Καμίλο Βένζο ντι Καβούρ, η μοναρχία και η αστική τάξη του ιταλικού Βορρά, που κατέκτησε με το στρατό της τον ιταλικό Νότο. Ο Αντόνιο Γκράμσι είχε πει ότι η ενότητα που κατακτήθηκε το 1860 δεν ήταν μία πραγματική εθνική ενότητα, αλλά ήταν η στρατιωτική κατοχή του Νότου από τις στρατιωτικές και οικονομικές δυνάμεις του Βορρά.

Αυτή η επικυριαρχία του ιταλικού Βορρά επί του Νότου χαρακτήρισε για πάντα την ιστορία της ενωμένης Ιταλίας. Ο Βορράς αναπτύχθηκε στον βιομηχανικό, οικονομικό και πολιτιστικό τομέα. Ο Νότος παρέμεινε αγροτικός, τον άφησαν για πάντα στα χέρια των γαιοκτημόνων, μέχρι τις μέρες μας, μία ιστορία καθυστέρησης και αθλιότητας. Στον Νότο δεν ξεκίνησε ποτέ μία διαδικασία εκβιομηχάνισης και ανάπτυξης και οι Ιταλοί του Νότου αναγκάζονταν πάντα, στην προσπάθειά τους να βρουν δουλιά, να μεταναστεύσουν στο Βορρά ή στο εξωτερικό. Ακόμα και τώρα, στο Νότο, η ανεργία φτάνει στο 21% (ενώ στο Βορρά 6,8% και στο κέντρο στο 10,3%). Στο Νότο σχεδόν το 80% των νέων δεν έχουν δουλιά, και εξαιτίας της αθλιότητας και της έλλειψης βιομηχανικής ανάπτυξης ανθεί στο Νότο η εγκληματικότητα και η μαφία.

Οταν ο ηγέτης της Λίγκα, Μπόσι, θέτει το ζήτημα της απόσχισης του Βορρά της Ιταλίας από το Νότο, επιχειρηματολογεί όπως επιχειρηματολόγησαν και οι ηγέτες της Σλοβενίας και Κροατίας, που ήθελαν να χωρίσουν τις "πλούσιες" περιοχές της Γιουγκοσλαβίας από τις πιο "φτωχές": την ΠΓΔΜ, τη Βοσνία, το Κόσσοβο. Μία πολιτική γραμμή, λοιπόν, εντελώς εγωιστική, αντιδραστική, που συνδέεται με τα συμφέροντα της μεγάλο - αστικής και μικρο - αστικής τάξης, που δεν επιθυμεί να μοιραστεί τον πλούτο της με την υπόλοιπη χώρα.

Τα τελευταία δέκα χρόνια ο καπιταλισμός του Βορρά της Ιταλίας έχει βαθύτατα αλλάξει. Τα μεγάλα εργοστάσια τύπου "φορντίστα", με χιλιάδες εργάτες, σχεδόν δεν υπάρχουν πια. Στη θέση αυτών των μεγάλων καπιταλιστικών παραγωγικών κέντρων εμφανίστηκαν χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις με λίγους εργάτες, σε μερικές περιπτώσεις με μόνο δύο ή τρεις εργάτες. Αυτές οι μικρο - επιχειρήσεις, που καθορίζουν μία ιστορικά νέα καπιταλιστική ανάπτυξη, τύπου "μετα - φορντίστα", δημιούργησαν περιουσία εξάγοντας εμπορεύματα στη Γερμανία, στη Ρωσία και στην Ανατολική Ευρώπη, ευνοημένες, στην εξαγωγή εμπορευμάτων, από τη χαμηλή αξία της λιρέτας. Αυτές οι ίδιες οι μικρο - επιχειρήσεις, τώρα, για να εξασφαλίσουν την ανάπτυξή τους και για να ξεπεράσουν τον ανταγωνισμό του διεθνούς κεφαλαίου, χρειάζονται ένα νέο κράτος, υπερ - φιλελεύθερο, που να μην τους υποχρεώνει να πληρώνουν πολλούς φόρους, που να τους επιτρέπει μία βαθιά εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης και να μη μοιράζεται τον πλούτο, που θα παράγει ο ιταλικός Βορράς, με την υπόλοιπη χώρα.

Αυτό το νέο κράτος που εξυπηρετεί τα συμφέροντα της νέας διάχυτης και "μετα - φορντιστικής" μικρο - αστικής τάξης του ιταλικού Βορρά δεν είναι πια το κράτος της Ρώμης, το ιταλικό κράτος. Γι' αυτό το λόγο η επιχειρηματική μικρο - αστική τάξη του ιταλικού Βορρά αρνείται πια το εθνικό ιταλικό κράτος και στοχεύει στη σύσταση ενός νέου κράτους: το κράτος της Βόρειας Ιταλίας.

Η Λίγκα του Ουμπέρτο Μπόσι, που επιζητά την απομάκρυνση από τη Ρώμη και τον ιταλικό Νότο, και επιθυμεί το νέο κράτος της "Παντάνια", εκπροσωπεί, λοιπόν, με τον καλύτερο τρόπο τα εγωιστικά και αντιδραστικά συμφέροντα της καπιταλιστικής μικρο - αστικής τάξης του ιταλικού Βορρά. Από αυτήν τη νέα τάξη παίρνει ο Μπόσι ψήφους και οικονομική βοήθεια.

Ωστόσο, ο Μπόσι έχει τη στήριξη μεγάλου μέρους του πληθυσμού της Βόρειας Ιταλίας και ακόμα και της ίδιας της εργατικής τάξης του Βορρά. Με ποια επιχειρήματα; Ο Μπόσι, αυτά τα χρόνια, "εξιστορούσε" στο λαό του Βορρά ότι όλον αυτό τον πλούτο που παρήγαγε ο Βορράς τον "έκλεβε" το κράτος της Ρώμης και τον "χάριζε" στον ιταλικό Νότο. Και έπεισε το λαό με αυτά τα λαϊκίστικα και αντιδραστικά επιχειρήματα ότι ο πλούτος του Βορρά δεν έπρεπε να συνεχίζει να κλέβεται και να χαρίζεται στον Νότο.

Πάνω σε αυτήν την πολιτική γραμμή θέλει η Λίγκα να θέσει το ζήτημα της διαίρεσης της Ιταλίας. Οπως στη Γιουγκοσλαβία.

Θα πρέπει ακόμα να πούμε ότι το τέλος των μεγάλων εργοστασίων τύπου φορντίστα, εκείνων των εργοστασίων που ένωναν χιλιάδες εργάτες και δημιουργούσαν ενότητα, αλληλεγγύη και ταξική συνείδηση μεταξύ των εργαζομένων, δεν υπάρχουν πια, και η εργασία που έχει κατακερματιστεί σε μυριάδες μικρο - επιχειρήσεις "μετα - φορντιστικές", έχει διασκορπίσει τους εργαζόμενους και την ίδια τους την ταξική συνείδηση. Είναι ένας από τους λόγους που ο Μπόσι χαίρει μαζικής στήριξης και από την ίδια την εργατική τάξη.

Η Ευρώπη του Μάαστριχτ βοηθάει σημαντικά την πολιτική εξέλιξη της Λίγκας. Με ποιο τρόπο; Ο Μπόσι γνωρίζει ότι για τον καπιταλισμό της Βόρειας Ιταλίας η ένταξη στην ευρωπαϊκή και γερμανική αγορά είναι βασική. Η Γερμανία και η γερμανική αγορά είναι η βάση της επιτυχίας του καπιταλισμού στη Βόρεια Ιταλία. Ο Μπόσι γνωρίζει ακόμα ότι αν ιδρυόταν το ανεξάρτητο κράτος της Παντάνια (χωριστά από το φτωχό Νότο) η νέα Παντάνια θα εκπλήρωνε όλες τις οικονομικές παραμέτρους που απαιτεί το Μάαστριχτ.

Η ίδια η υπερ - φιλελεύθερη φύση ενός κράτους της Λίγκας θα μπορούσε να κάνει ευκολότατα και χωρίς το κράτος πρόνοιας και, συνεπώς, να δημιουργήσει ένα κράτος χωρίς δημόσιο έλλειμμα, ένα κράτος έτοιμο να μπει στην Ευρώπη της "ελεύθερης" κυκλοφορίας των εμπορευμάτων και των κεφαλαίων.

Η ίδια η γαλλο - γερμανική ιδέα μιας Ευρώπης των "δύο ταχυτήτων" παίζει το παιχνίδι του Μπόσι. Πράγματι, σε μία Ευρώπη που θα αποτελείται μόνο από οικονομικά ισχυρά κράτη, θα μπορούσε ευκολότατα να μπει μία πλούσια "Παντάνια", αποσχισμένη από τον ιταλικό Νότο.

Αυτοί όλοι οι λόγοι, που συνδέονται με την Ευρώπη του Μάαστριχτ, οδήγησαν τη Λίγκα να συσφίξει ακόμα περισσότερο τους δεσμούς της με τις δεξιές πολιτικές δυνάμεις της γερμανικής Βαυαρίας.

Η ιδέα της Λίγκα εμφανίστηκε στο τέλος της δεκαετίας του '70, όταν ο Μπόσι συνάντησε τον αυτονομιστή ηγέτη της Κοιλάδας της Αόστα (μία ιταλική περιοχή κοντά στη Γαλλία), Μπρούνο Σαλβατόρι, και ξεκινάει τη δημιουργία του δικού του κινήματος "Απελευθέρωσης του Βορρά). Τα πρώτα εκλογικά αποτελέσματα του κινήματος (που δεν ονομάζεται ακόμα Λίγκα) είναι απογοητευτικά: 1,1%. Οταν, όμως, ο Μπόσι ανακινεί τη λαϊκιστική και αντιδραστική πολιτική του γραμμή ("Οι νότιοι κλέβουν τις δουλιές από το λαό του Βορρά, οι μαύροι πρέπει να επιστρέψουν στην Αφρική, το κράτος της Ρώμης κλέβει από το Βορρά για να χαρίζει στο Νότο") το κίνημά του αρχίζει να μεγαλώνει.

Η Λίγκα δημιουργήθηκε επίσημα στις 10 του Μάρτη του 1982. Το πολιτικό πρόγραμμα είναι απλό, λαϊκίστικο και στήνεται γύρω από τρία σημεία; Οι θέσεις εργασίας στη Λομβαρδία (η περιοχή του Βορρά όπου δημιουργείται η Λίγκα) θα πρέπει να δίνονται πρώτα απ' όλα στους Λομβαρδούς, το 90% των φόρων θα πρέπει να μείνουν στη Λομβαρδία και δε θα πρέπει πια να μεταφέρονται στο ιταλικό κράτος, οι νέοι Λομβαρδοί δε θα πρέπει να κάνουν τη στρατιωτική τους θητεία για τον ιταλικό στρατό, αλλά για το στρατό της Λομβαρδίας.

Το 1983 έρχονται οι πρώτες εκλογικές επιτυχίες της Λίγκα: στο Βένετο η "Λίγκα του Βένετο" παίρνει 125.000 ψήφους για το Κοινοβούλιο και 95.000 για τη Γερουσία. Στις εκλογές για το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του 1984 τα πράγματα δεν πάνε πολύ καλά για τη Λίγκα: λαβαίνει μόνο 161.000 ψήφους.

Αλλά ήδη στις περιφερειακές εκλογές του 1985 η Λίγκα αρχίζει να βελτιώνεται: πιάνει το 2,2% στο Βαρέζε και έχει καλά αποτελέσματα στο Πιεμόντε. Από το 1985 μέχρι το 1987 η Λίγκα οργανώνεται ως κόμμα: ανοίγουν παντού οργανώσεις βάσης, αρχίζουν οι εγγραφές στο κόμμα και ξεκινά η δημιουργία δομών και ηγετικών ομάδων της Λίγκα.

Το 1987 ο Μπόσι εκλέγεται για πρώτη φορά στη Γερουσία, με 137.000 ψήφους. Ο αριθμός δύο της Λίγκα είναι, εκείνη την εποχή, ο Τζιουζέπε Λεόνι, που λαβαίνει 186.000 ψήφους και εκλέγεται στο Κοινοβούλιο.

Το 1989 συνέρχεται το πρώτο συνέδριο της Λίγκα της Λομβαρδίας. Την ίδια χρονιά όλες οι Λίγκες του Βορρά ενώνονται και δημιουργείται η "Συμμαχία του Βορρά", της οποίας ηγείται ο Ουμπέρτο Μπόσι.

Το 1990 η Λίγκα πετυχαίνει το 19% των ψήφων στη Λομβαρδία, και έρχεται δεύτερο κόμμα μετά το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα. Στο Βένετο και στη Λιγκούρια, η Λίγκα έρχεται τέταρτο κόμμα και στο Πιεμόντε παίρνει το 5% των ψήφων.

Στις εκλογές της 5ης Απριλίου του 1992 η Λίγκα κατέκτησε συνολικά 80 έδρες σε Γερουσία και Κοινοβούλιο, το 23% των ψήφων στη Λομβαρδία, 500.000 ψήφους στο Πιεμόντε και στο Βένετο, με έναν μέσο όρο (στη Βόρεια Ιταλία) 8,7% των ψήφων.

Το 1994 η Λίγκα πετυχαίνει το 8,4% των ψήφων και μπαίνει στην κυβέρνηση Μπερλουσκόνι (απ' όπου αποχωρεί λίγο αργότερα).

Στις τελευταίες εκλογές της 21ης Απριλίου του 1996 η Λίγκα του Μπόσι λαβαίνει το 10,8% των ψήφων (σε εθνικό επίπεδο, ωστόσο θα πρέπει να σημειωθεί ότι στο Νότο πιάνει ελάχιστους ψήφους, ενώ στο Βορρά φτάνει σχεδόν το 40% των ψήφων).

Στο σημερινό Κοινοβούλιο η Λίγκα κατέχει 27 έδρες και στη Γερουσία 59 έδρες.

Η Λίγκα του Μπόσι έχει 500 οργανώσεις (170 μόνο στη Λομβαρδία) και περίπου 70.000 εγγεγραμμένα μέλη. Τα επαγγελματικά της στελέχη είναι περίπου 200.

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών ο Ουμπέρτο Μπόσι διασαφήνισε όλο και περισσότερο την αποσχιστική του γραμμή. Η Λίγκα συγκρότησε στην πόλη Μάντοβα τη "Βουλή του Βορρά", το μοναδικό Κοινοβούλιο που η Λίγκα αναγνωρίζει ως νόμιμο. Ο Μπόσι συγκρότησε ακόμα την "κυβέρνηση του Βορρά" ("κυβέρνηση - ήλιος" όπως την αποκαλούν) με "πρωθυπουργό" το Παλιαρίνι.

Στις τελευταίες συνεδριάσεις της "Βουλής του Βορρά" ο Μπόσι έθεσε με αποφασιστικό τρόπο το ζήτημα των "δύο κρατών", των "δύο νομισμάτων", των "δύο κεντρικών τραπεζών", των "δύο στρατών".

Ο Μπόσι, τον τελευταίο καιρό, μιλάει όλο και πιο συχνά για πιθανές στρατιωτικές επαναστάσεις στο Βορρά και ίδρυσε "το σώμα των πράσινων χιτώνων". Ο Ρομπέρτο Μαρόνι, ένα από τα ηγετικά στελέχη της Λίγκα επιβεβαίωσε ότι "το ανεξάρτητο κράτος της Παντάνια πιθανώς να αναγνωριστεί σύντομα ακόμα και από ξένα κράτη".

Η κατάσταση είναι, μάλλον, δραματική και μία "γιουγκοσλαβική πορεία" θα μπορούσε να εμφανιστεί και στην Ιταλία.

Ο νέος πρόεδρος της Βουλής, Λουτσιάνο Βιολάντε, του PDS, τόνισε στην πρώτη ομιλία του στη Βουλή "ότι ενόψει του κινδύνου της Λίγκα θα ήταν νόμιμη ακόμα και η χρήση της στρατιωτικής δύναμης".

Το Κόμμα της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης πήρε αποφασιστική θέση για την υπεράσπιση της εθνικής ενότητας και κατά της αποσχιστικής τάσης της Λίγκα. Την Κυριακή 2 του Ιούνίη, στα πενηντάχρονα της Ιταλικής Δημοκρατίας, ο πρόεδρος της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης, Αρμάντο Κοσιούτα, έβγαλε λόγο στην πλατεία της Μάντοβα (στην πόλη όπου η Λίγκα συγκρότησε την κυβέρνηση του Βορρά) και τόνισε ότι οι κομμουνιστές και όλες οι δημοκρατικές δυνάμεις θα πρέπει να αγωνιστούν για την εθνική ενότητα και τη δημοκρατία.

Φόσκο ΤΖΙΑΝΙΝΙ