Οι ανησυχητικές διαστάσεις που προσλαμβάνει με το πέρασμα των χρόνων η νεανική εγκληματικότητα στις ΗΠΑ είναι γεγονός που δεν αφήνει περιθώρια πολλών αμφιβολιών για το αντίθετο. Τα τελευταία στοιχεία του Ομοσπονδιακού Γραφείου Ερευνών (FBI) μιλούν από μόνα τους, καθώς από το 1984 μέχρι το 1994:

- το 20% των εγκλημάτων στις ΗΠΑ διαπράχθηκε από ανήλικους

- οι παραβιάσεις ανηλίκων για οπλοκατοχή και οπλοχρησία αυξήθηκαν κατά 103%

- οι φόνοι με δράστες ανήλικους τετραπλασιάστηκαν, ενώ προβλέπεται ότι μέχρι το έτος 2005 θα αυξηθούν κατά 25%.

Το ζήτημα, λοιπόν, είναι κάτι παραπάνω από υπαρκτό και συνεπώς χρήζει άμεσης αντιμετώπισης. Στην προκειμένη περίπτωση θα περίμενε κανείς από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ τουλάχιστον τα αυτονόητα: όπως να δοθεί το "πράσινο φως" για την πραγματοποίηση αξιόπιστων κοινωνιολογικών μελετών και την υποβολή σχετικών προτάσεων, ώστε να διαμορφωθεί σταδιακά το κατάλληλο κοινωνικό και θεσμικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της νεανικής εγκληματικότητας... Αντ' αυτών, η κυβέρνηση Κλίντον (ενόψει προεκλογικής περιόδου) προτίμησε τις ανώδυνες και καταδικασμένες εκ των προτέρων μεθόδους αστυνόμευσης ανηλίκων, που εφαρμόζουν ορισμένες πολιτειακές αρχές με πρωτοπόρο το δήμαρχο της Νέας Ορλεάνης! Το, μάλλον, παλιό σύνθημα: "Τα βράδια... κλείστε τα παιδιά στο σπίτι" δόθηκε στα τέλη του περασμένου Μάη, από τον Πρόεδρο Κλίντον στις ομοσπονδιακές υπηρεσίες του υπουργείου Δικαιοσύνης, βρίσκοντας - παραδόξως (;) - απήχηση σε στελέχη του Βρετανικού Εργατικού Κόμματος και στους Γερμανούς Χριστιανοδημοκράτες.

Οι απαγορεύσεις στην κυκλοφορία ανηλίκων στις ΗΠΑ είναι μια ιστορία ιδιαίτερα δημοφιλής από τις αρχές της τρέχουσας δεκαετίας, με σημείο αναφοράς τις αστικές περιοχές που μαστίζονται από τη βία. Το 73% των 200 μεγαλύτερων αμερικανικών πόλεων έχουν νόμους που περιορίζουν τη νυχτερινή κυκλοφορία νέων ηλικίας 16 έως και 18 χρόνων. Οι περισσότερες απ' αυτές, όπως η περιοχή της Κολούμπιας, έχουν αλλά δεν εφαρμόζουν την παραπάνω νομοθεσία. Ο λόγος είναι αυτονόητος: η συγκρότηση αστυνομικών δυνάμεων που θα αναλάβουν αποκλειστικά ή εκ περιτροπής την αστυνόμευση των ανηλίκων τις ώρες απαγόρευσης της κυκλοφορίας δεν είναι μόνον μια υπόθεση δαπανηρή αλλά και πρακτικά ανεφάρμοστη, ιδίως στην περίπτωση πόλεων με υψηλότατους δείκτες εγκληματικότητας...

Το μέτρο απαγόρευσης της κυκλοφορίας απέδωσε μόνον όταν συνδυάστηκε με την παροχή κοινωνικών υπηρεσιών, τη χορήγηση κονδυλίων για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας για νέους ή το φτιάξιμο εγκαταστάσεων ψυχαγωγίας και επαγγελματικής εκπαίδευσης. Ομως, αυτό ακριβώς δε δικαιώνει τους νομοθέτες για την απαγόρευση της νυχτερινής κυκλοφορίας των εφήβων, αλλά αυτούς που επιμένουν ότι φραγμός στη νεανική εγκληματικότητα μπορεί να μπει μόνον με την άσκηση συγκροτημένης και συνδυασμένης κοινωνικής και εκπαιδευτικής πολιτικής.

Από την άλλη πλευρά, η επιβολή τέτοιων νόμων ενδέχεται να είναι και αντισυνταγματική, μιας που το Ανώτατο Δικαστήριο δεν έχει πει ακόμα την τελευταία λέξη. Το πρώτο επιχείρημα - καταπέλτης ενάντια σε νομοθετήματα αυτού του είδους είναι ότι "βάζουν σε ένα καλάθι" όλα τα άτομα μιας συγκεκριμένης ηλικίας, στο όνομα της αντιμετώπισης της εγκληματικότητας...

Η επιβολή τέτοιων νόμων είναι η εύκολη απάντηση στο έγκλημα.

Με γνώμονα αυτά τα μέτρα, ο πρόεδρος Κλίντον πρότεινε στις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Δικαιοσύνης να απευθύνουν στις ομοσπονδιακές αρχές οδηγίες, οι οποίες σε γενικές γραμμές προτείνουν την απαγόρευση της κυκλοφορίας στους εφήβους κάτω των 17 χρόνων μετά τις 20.00 και 21.00 και μετά τις 23.00 τα Σαββατοκύριακα του καλοκαιριού.

Οι ομοσπονδιακές οδηγίες, που θα εκδοθούν από το υπουργείο Δικαιοσύνης, θα περιέχουν και εξαιρέσεις, όσον αφορά ανήλικους παντρεμένους, αυτούς που συνοδεύονται από ενήλικο, που ταξιδεύουν από ή προς τη δουλιά, που ανταποκρίνονται σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης ή παίρνουν μέρος σε σχολικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις.

Ο πρόεδρος κατεύθυνε το υπουργείο Δικαιοσύνης ώστε να κάνει έκθεση για την επιτυχία των προγραμμάτων αυτών σε πόλεις όπου εφαρμόζονται. Η αναφορά, που θα διανεμηθεί σε αστυνομικές υποδιευθύνσεις και δημαρχεία, συνιστά η απαγόρευση στην κυκλοφορία να πληρεί τους ακόλουθους επτά όρους:

- Τη δημιουργία κέντρων παραβίασης απαγόρευσης κυκλοφορίας που θα φιλοξενούν τους νέους.

- Την παροχή συμβουλών και άλλων πληροφοριών στους γονείς των παραβατών.- Τη στελέχωση των κέντρων από εθελοντές και κοινωνικούς λειτουργούς.

- Την επιβολή προστίμων ή κοινωνικών υποχρεωτικών συμμετοχών σε εκδηλώσεις για όσους επαναλαμβάνουν τις παραβάσεις.

- την Παροχή προγραμμάτων εργασίας ή αναψυχής.

- Τη δημιουργία ανοιχτών γραμμών τηλεφωνικής επικοινωνίας.

Ο Κλίντον στην ουσία υιοθετεί την πρακτική και την πολιτική που ακολουθούν και εφαρμόζουν οι αρχές του Ντάλας, του Φοίνιξ, του Σικάγου, των Ντένβερ και Τζάκσονβιλ, της Φλόριδα, του Νορθ Λιτλ Ροκ και του Αρκάνσας.

Τα μέτρα απαγόρευσης της κυκλοφορίας των ανηλίκων κάτω των 17 χρόνων, μετά τις 20.00 το βράδυ, έχουν - κατά το δήμαρχο της Ν. Ορλεάνης - οδηγήσει στη μείωση της νεανικής εγκληματικότητας σε ποσοστό 27% και σε μείωση της κλοπής αυτοκινήτων σε ποσοστό 42%.

Η περίπτωση της Νέας Ορλεάνης είναι από τις αυστηρότερες (απαγόρευση κυκλοφορίας μετά τις 8.00, μετά τις 9.00 το καλοκαίρι και μετά τις 11.00 τα θερινά Σαββατοκύριακα). Η Αστυνομία συνοδεύει τους παραβάτες σε ειδικά κέντρα κράτησης και τηλεφωνεί στα σπίτια τους. Εάν ένα παιδί συλληφθεί τρεις φορές, τότε οι γονείς του αντιμετωπίζουν το σοβαρό ενδεχόμενο να βρεθούν κατηγορούμενοι στα δικαστήρια.

Οι αρχές της πόλης είναι πεπεισμένες ότι το πρόγραμμα αποδίδει. Μετά τον πρώτο χρόνο εφαρμογής του, ο δήμαρχος Μαρκ Μόρια, υποστήριξε ότι η νεανική εγκληματικότητα έπεσε σε ποσοστό 28% κατά τη διάρκεια των ωρών απαγόρευσης της κυκλοφορίας.

"Δεν υπάρχει κανένας λόγος, για τον οποίο ένας έφηβος που πηγαίνει σχολείο χρειάζεται να είναι στους δρόμους τα μεσάνυχτα" λέει χαρακτηριστικά ο υπαστυνόμος Μάρλον Ντεφίλιο της κεντρικής Αστυνομικής Διεύθυνσης της Ν. Ορλεάνης. Ο ίδιος υπαστυνόμος υποστηρίζει: οι παραβάτες της απαγόρευσης κυκλοφορίας προέρχονται από κάθε κοινωνικό στρώμα, από κάθε προάστιο πλούσιο, φτωχό, άσπρο ή μαύρο.

Η αλήθεια όμως είναι αρκετά διαφορετική. Γιατί, από τότε που άρχισε να εφαρμόζεται ο νόμος απαγόρευσης της κυκλοφορίας των ανηλίκων, τα παιδιά εύπορων οικογενειών "αντέδρασαν" προτιμώντας να διασκεδάσουν σε προάστια όπου δεν τίθενται περιορισμοί στην κυκλοφορία τους. Τα φτωχότερα δεν έχουν τα μέσα και ως εκ τούτου συλλαμβάνονται.

Ο πρώην γενικός εισαγγελέας, Ραφάελ Γκογιένσε, που ηγείται ομάδας παρακολούθησης του εγκλήματος στη Ν. Ορλεάνη, δεν υιοθετεί την αισιοδοξία του υπαστυνόμου Ντεφίλιο. Οπως λέει ο ίδιος σε συντάκτη της "Ουάσιγκτον Ποστ", η απαγόρευση της κυκλοφορίας στη Ν. Ορλεάνη εφαρμόζεται μετά δυσκολίας! Τα στοιχεία που παραθέτει μιλούν από μόνα τους: Η αστυνομική υποδιεύθυνση που κάποτε έπιανε 50 εφήβους το βράδυ, τώρα πιάνει το πολύ τρεις ή πέντε. Οι δυνάμεις της είναι απασχολημένες αλλού. Η "απαγόρευση της κυκλοφορίας είναι πλέον πολυτέλεια".

Ο λόγος; Το 1994, η Αστυνομία της Ν. Ορλεάνης προσέλαβε καινούριο αστυνομικό διευθυντή για να σώσει το Σώμα από τη διαφθορά και την κακοδιαχείριση. Οταν η επιχείρηση "σκούπα" άρχισε, απολύθηκαν δεκάδες άνδρες με την κατηγορία της διαφθοράς. Η αστυνομική υποδιεύθυνση απασχολεί σήμερα 180 αστυνομικούς, δηλαδή, λιγότερους σε σχέση με τον αντίστοιχο αριθμό των προηγούμενων τριών χρόνων. Με τις ληστείες και τις επιθέσεις κατά αγνώστων να αυξάνουν κατακόρυφα, οι αστυνομικοί της Νέας Ορλεάνης έχουν, μάλλον, να κάνουν κάτι καλύτερο από το να συλλαμβάνουν ανήλικους για παράβαση του νόμου απαγόρευσης της κυκλοφορίας!

Η πρόταση του σκιώδους υπουργού Εσωτερικών των Εργατικών της Βρετανίας, Τζακ Στρο, για την επιβολή απαγόρευσης της νυχτερινής κυκλοφορίας των εφήβων κάτω των 11 χρόνων, συνάντησε τον σκεπτικισμό των συνεργατών του και επικρίθηκε από την κυβέρνηση.

Ο υπουργός Εσωτερικών Τίμοθι Κερκχόουπ, είπε: "Η ιδέα της ολοκληρωτικής απαγόρευσης της κυκλοφορίας αδικεί την πλειοψηφία των νέων ανθρώπων, οι οποίοι στο μεγάλο αριθμό τους συμπεριφέρονται σωστά. Αυτή η πολιτική μιας γενικής απαγόρευσης πριμοδοτεί τις αξίες ενός σοσιαλιστή μεγάλου αδελφού που θέλει να ελέγξει καθετί και απλά είναι ανίκανος να εμπιστευτεί οποιονδήποτε εξασκεί το δικαίωμα της ατομικής ευθύνης".

Ωστόσο, οι βουλευτές των Συντηρητικών καλωσόρισαν την πρόταση του Τζακ Στρο. Χαρακτηριστική η δήλωση κάποιου από τους Συντηρητικούς στη βρετανική εφημερίδα "Γκάρντιαν": "Εχουμε 9χρονους και 10χρονους που προκαλούν χάος μετά τις 9.00 το βράδυ και δεν μπορείς να κάνεις τίποτα γιατί η ενοχλητική συμπεριφορά τους δεν είναι παράνομη"!

Εντούτοις, ο Ντόναλντ Ντιούαρ, ο επικεφαλής της πτέρυγας των Εργατικών, υποστήριξε μιλώντας στο ΒΒC ότι ενδέχεται να είναι πρακτικά ανεφάρμοστες οι απαγορεύσεις αυτού του είδους.

Ο Σάιμον Χιουγκς, εκπρόσωπος των Βρετανών Φιλελεύθερων Δημοκρατών, καταφέρθηκε κατά των απαγορεύσεων χαρακτηρίζοντας την πρόταση του Τζακ Στρο"ως μία από τις απλουστευτικές, απλοϊκές, ανεφάρμοστες και επικίνδυνες ιδέες του Εργατικού Κόμματος".

Ο Μαρκ Μόρια, δήμαρχος της Ν. Ορλεάνης, δε βρήκε μιμητή μόνον τον Κλίντον... αλλά και τον επικεφαλής του γερμανικού Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος της κοινοβουλευτικής επιτροπής για θέματα Δικαιοσύνης, Νόρμπερτ Γκάις.

Ο Γκάις, λοιπόν, πρότεινε: οι νεολαίοι κάτω των 16 χρόνων να μην κυκλοφορούν στους δρόμους χωρίς συνοδεία μετά τις 8.00 το βράδυ και μέχρι τις 6.00 το πρωί, ενώ το Σάββατο η άδεια εξόδου τους θα μπορεί να παρατείνεται μέχρι τις 11.00 το βράδυ.

Η ξαφνική αυτή πρωτοβουλία του Γερμανού πολιτικού, ο οποίος έχει διακριθεί για υπερσυντηρητικές απόψεις σε πλείστα όσα θέματα, προκάλεσε στη Βόννη ποικίλες αντιδράσεις, χωρίς ωστόσο να παίρνεται σοβαρά. Ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του Φιλελεύθερων, Γκίντο Βεστερβέλε, απέρριψε κατηγορηματικά τέτοιου είδους "εξωπραγματικές σκέψεις", λέγοντας ότι στο θέμα αυτό "οι Φιλελεύθεροι δεν πρόκειται ποτέ να συναινέσουν".

Από την πλευρά των κομμάτων της αντιπολίτευσης υπήρξαν ανάλογες τοποθετήσεις με ουσιαστικότερη, ίσως, την ειρωνικότερη "αντιπρόταση" του σοσιαλδημοκράτη βουλευτή Κλάους Λέναρτς, που ζήτησε "για την προστασία της νεολαίας από τέτοιου είδους πρωτοβουλίες να επιβληθεί στον Γκάις απαγόρευση κυκλοφορίας επί 24ώρου βάσεως!".

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ