Βάσει της ελευθερίας κίνησης των κεφαλαίων, που διακηρύσσει ως ευαγγέλιο η Συνθήκη του Μάαστριχτ, προέκυψε το Λευκό Βιβλίο που θέτει τις βάσεις για την ανατροπή των εργασιακών σχέσεων και όποιων εργασιακών - κοινωνικών κατακτήσεων είχαν αποσπάσει οι εργαζόμενοι, με τον αγώνα τους στον 20ό αιώνα, από το κεφάλαιο.

Αυτό που επιχειρείται, είναι μια εκ νέου ρύθμιση των όρων αγοράς και πώλησης της εργατικής δύναμης, στο όνομα του κόστους εργασίας, με σκοπό τη μεγιστοποίηση των κερδών του μεγάλου κεφαλαίου.

Για να περάσουν αυτοί οι στόχοι έντασης της ταξικής εκμετάλλευσης, το κεφάλαιο συνοδεύει τα μέτρα αυτά με το αντίστοιχο ιδεολογικό περίβλημα, για να αποπροσανατολιστούν και να καμφθούν οι κοινωνικές αντιδράσεις, για να διασπάσει την ενότητα πάλης ανδρών - γυναικών της εργατικής τάξης ενάντια στον κοινό τους αντίπαλο, το κεφάλαιο.

Η προστασία της μητρότητας, τα επιδόματα, οι άδειες κλπ., το σύνολο των κατακτήσεων που αφορούσαν στην προστασία της αναπαραγωγικής λειτουργίας του γυναικείου οργανισμού, έχει μπει στο στόχαστρο, ακριβώς γιατί εντάσσεται στο γενικό στόχο για αφαίρεση των όποιων κατακτήσεων των εργαζομένων.

Επειδή προς το παρόν, δεν τους είναι εύκολο να πουν ανοιχτά γι' αυτήν τη γενική αφαίρεση, προχωρούν από τον πλάγιο δρόμο των ευέλικτων μορφών εργασίας, οι οποίες σαρώνουν αυτά τα δικαιώματα.

Αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι:

Το υψηλό κόστος εργασίας (κατακτήσεις εργαζομένων) εμποδίζουν τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, δεν κάνουν ανταγωνιστικά τα προϊόντα μας. Βάσει αυτής της λογικής, οι γυναίκες είναι πιο ασύμφορες για τον εργοδότη λόγω των επιπλέον δικαιωμάτων που αυτή έχει.

Βέβαια αυτά τα επιχειρήματα είναι ψευδεπίγραφα και διάτρητα.

Αποκρύπτουν ότι:

- Το εργατικό κόστος στην Ελλάδα είναι από τα πλέον χαμηλότερα στην ΕΕ. - Το γυναικείο εργατικό κόστος είναι μικρότερο κατά 30% από ό,τι των ανδρών, μιας και οι γυναίκες παίρνουν το 70% περίπου των ανδρικών αποδοχών.

- Ενώ το βιομηχανικό κεφάλαιο έβγαζε από κάθε εργαζόμενο κατά μέσο όρο 449.435 δρχ., το 1992 αποκόμιζε 5.845.560 μεικτά κέρδη.

Το 1982 οι μεγαλέμποροι έπαιρναν από κάθε εργαζόμενο 323.768 δρχ. καθαρό κέρδος, το 1992 έπαιρναν 2.289.000 δρχ.!

- Οι απώλειες εισοδήματος των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα την τελευταία 5ετία ήταν 20%, ενώ στο δημόσιο 40 %.

Γιατί, λοιπόν, αφού το εργατικό κόστος είναι μικρό στη χώρα μας και των γυναικών ακόμα μικρότερο και αφού τα κέρδη του μεγάλου κεφαλαίου αυξάνονται σημαντικά, δε δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, παρά έχουμε έχουμε αύξηση της ανεργίας; Γιατί τα προϊόντα μας δεν είναι πιο ανταγωνιστικά των άλλων ευρωπαϊκών; Γιατί θάβονται τα αγροτικά μας προϊόντα στις χωματερές και μαραζώνει η παραγωγική βάση της χώρας μας;

Επειδή το πρόβλημα της οικονομίας μας δε βρίσκεται στο εργατικό κόστος, αλλά στη ληστρική ασυδοσία του κεφαλαίου, σύμφωνα με τους καπιταλιστικούς νόμους λειτουργίας της αγοράς.

Σύμφωνα με τους νόμους αυτούς, ο καπιταλιστής επενδύει παραγωγικά και δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, μόνον όταν η επένδυση αυτή του εξασφαλίζει μεγαλύτερα κέρδη. Στις σύγχρονες, όμως, συνθήκες οι καπιταλιστές βρίσκουν τα τελευταία στην παρασιτική αξιοποίηση των κεφαλαίων τους και στην ένταση της εκμετάλλευσης.

Οσο μειώνεται το εργατικό κόστος, αυξάνεται η υπεραξία που καρπώνεται ο κεφαλαιοκράτης για δικό του όφελος και για την παραπέρα αύξηση των κερδών του, αδιαφορώντας για το εργατικό εισόδημα, που συνεχώς συμπιέζεται, αλλά και για τη διόγκωση της ανεργίας, την οποία και πάλι εκμεταλλεύεται προς όφελός του!

Για το πέρασμα των ευέλικτων μορφών εργασίας (φασόν, ωρομίσθιο, μερική απασχόληση, συμβάσεις ορισμένου χρόνου) χρησιμοποίησαν και χρησιμοποιούν κατ' αρχήν το γυναικείο εργατικό δυναμικό.

"Πατάνε" πάνω σε υπαρκτά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες, οι οποίες επωμίζονται με διπλά φορτία που απορρέουν από τα προβλήματα στην εργασία, τη φροντίδα του σπιτιού, τις ελλείψεις της δημόσιας Κοινωνικής Πολιτικής (ΚΠ).

Εκμεταλλεύονται τη χαμηλή συμμετοχή των γυναικών στο κίνημα. Στηρίζονται στις αντιδραστικές αντιλήψεις για το ρόλο των δύο φύλων (η γυναίκα στο σπίτι - ο άνδρας στην εργασία). Οι γυναίκες ένιωθαν (και ως ένα βαθμό ισχύει και σήμερα) την εργασία ως εφεδρική ή ως αναγκαίο κακό σε πολλές περιπτώσεις.

Γι' αυτό δυσφημούν την πλήρη απασχόληση, λέγοντας ότι οι ευέλικτες μορφές εργασίας τους λύνει προβλήματα φροντίδας παιδιών που δεν έχουν πού να τα αφήσουν, τους παρέχει ένα συμπλήρωμα στα οικονομικά του σπιτιού, τους δίνει περισσότερο ελεύθερο χρόνο.

Σε κείμενο της Διακομματικής Επιτροπής Γυναικών της Βουλής, πριν καταληχτεί το τελικό πόρισμα, η κ. Κατσέλη αναφέρει: "Το 8ωρο δε βοήθησε τις γυναίκες ν' αντεπεξέλθουν στα πολλαπλά τους καθήκοντα... δηλ. εργαζόμενη, μητέρα, νοικοκυρά".

Η πλήρης απασχόληση φταίει για το καθημερινό φόρτο καθηκόντων των γυναικών στο σπίτι ή οι μεγάλες και σοβαρές ελλείψεις της Κοινωνικής Πολιτικής, που οφείλονται στην εμπορευματοποίησή της και οι συνέπειές της γίνονται δυσβάστακτες για το εργατικό εισόδημα.

Τους "ξεφεύγει" συνειδητά από την προσοχή κάτι σημαντικό: ότι αυτή η εργασία, η πλήρης αυτή απασχόληση, διαμορφώνει διπλά φορτία και άγχη στη γυναίκα, γιατί συντελείται στα πλαίσια του καπιταλισμού.

Συγκαλύπτουν ότι:

- Οι εργαζόμενες πουλούν την εργατική τους δύναμη στον επιχειρηματία, ο οποίος την εκμεταλλεύεται για να αυξήσει τα κέρδη του. Σ' αυτή, τη μεγιστοποίηση των κερδών και στην παραπέρα ένταση της εκμετάλλευσης στοχεύουν οι ευέλικτες μορφές εργασίας και όχι, βέβαια, στη διευκόλυνση των γυναικών.

- Δουλεύουν κάτω από την τρομοκρατία του αφεντικού και των απειλών για απόλυση.

- Η τεχνολογία χρησιμοποιείται για την εντατικοποίηση της εργασίας, αφού βρίσκεται στην ιδιοκτησία του εργοδότη.

- Η υγεία και η ασφάλεια των γυναικών εργαζόμενων συνθλίβεται από το κυνηγητό του καπιταλιστικού κέρδους. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και το όποιο νομικό καθεστώς προστασίας έχει κατακτηθεί, παραβιάζεται συστηματικά. - Ενα μεγάλο μέρος εργαζομένων ετεροαπασχολούνται και δεν εργάζονται στον τομέα της ειδίκευσής τους.

Η εργασία μέσα στον καπιταλισμό, επειδή ακριβώς στηρίζεται στην εκμετάλλευση, δημιουργεί και επιβαρύνει τους εργαζόμενους με μια σειρά προβλήματα. Στην περίπτωση των γυναικών, αυξάνει την ημερήσια κούρασή τους, αφού πρέπει να συνδυάζουν την εργασία και τη φροντίδα της οικογένειας. Η δυσαρέσκεια που δημιουργείται εξαιτίας αυτών των διπλών φορτίων που επωμίζεται, είναι έκφραση δυσαρέσκειας (ταξικά ασυνείδητη) ως προς τις εκμεταλλευτικές σχέσεις παραγωγής που επικρατούν. Είναι δυσαρέσκεια στις καπιταλιστικές κοινωνικές αντιλήψεις για το ρόλο των δύο φύλων, είναι δυσαρέσκεια στην εγκατάλειψη της εργατικής οικογένειας από τη δημόσια ΚΠ.

• α) Στο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο του Φόρουμ Αριστερών Φεμινιστριών το 1995 στην Αθήνα, ειπώθηκε: "Οι γυναίκες λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της προσαρμοστικότητας τους, μπορούν πιο γρήγορα από τους άνδρες να "προσαρμοστούν" με τις ευέλικτες μορφές εργασίας, και αυτό θα τις κάνει ανταγωνιστικότερες στην αγορά εργασίας..."!

Δηλαδή, να βιαστούν οι γυναίκες να προσαρμοστούν πρώτες στον εργασιακό μεσαίωνα που έρχεται. Οχι μόνο να μην αντισταθούν, αλλά να θεωρούν και "προνομιακή" τη δυσμενέστερη θέση τους, αφού θα τις κάνει πιο "ανταγωνιστικές", πιο περιζήτητες σε συνθήκες συνολικής χειροτέρευσης της θέσης της εργατικής τάξης.

• β) Κάνουν επίκληση των συναισθημάτων αλληλεγγύης των γυναικών, που είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένα σ' αυτές, λέγοντας ότι πρέπει να μειωθεί το μισθολογικό "κόστος" εργασίας ή να δουλεύουν με μερική απασχόληση για να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και για άλλους εργαζόμενους, υποθάλποντας και την άποψη ότι οφείλουν να το κάνουν αυτό, μιας και η αυξημένη συμμετοχή των γυναικών στην παραγωγή στέρησε πολλές θέσεις εργασίας από τους άνδρες.

Η αλληλεγγύη στις πολιτικές της εξαθλίωσης της υποαπασχόλησης της ανεργίας, είναι αλληλεγγύη στους κεφαλαιοκράτες!

Οι κομμουνίστριες επιφορτίζονται με αυτό το βάρος της ταξικής συνειδητοποίησης των γυναικών. Της συμμετοχής των γυναικών στην αντιμονοπωλιακή - αντιιμπεριαλιστική πάλη της εργατικής τάξης.

Αμεσο καθήκον όλων μας είναι η διαμόρφωση των προϋποθέσεων για το α.α.μέτωπο πάλης, και αυτό μπορεί να γίνει με:

- την ενημέρωση των γυναικών για τις αιτίες των προβλημάτων

- να οργανώσουμε την πάλη τους μέσα από τους συλλόγους, σωματεία, επιτροπές αγώνα

- να συμβάλλουμε στις συσπειρώσεις ανάλογα με τα προβλήματα - αιτήματα και άλλων φορέων

- να επιδιώκουμε την ενότητα της εργατικής τάξης στη βάση της, εκεί όπου ζει ή εργάζεται, γύρω από το συγκεκριμένο πρόβλημα. Παράλληλα να ενισχύουμε βάσει των αιτημάτων, την ενότητα της εργατικής τάξης μιας περιοχής - ενός χώρου, με τα μικρομεσαία στρώματα που πλήττονται και αυτά με διαφόρους τρόπους από αυτές τις αντιλαϊκες πολιτικές.

Μια πάλη που θα αναδεικνύει την ανάγκη της σύγκρουσης με τις δομές του καπιταλιστικού συστήματος, με τελικό στόχο το σοσιαλισμό.

Αλέκα ΓΙΑΝΝΟΥΣΗ

Μέλος του Τμήματος για την Ισοτιμία και τη Χειραφέτηση της Γυναίκας της ΚΕ του ΚΚΕ