Ηταν τελικά αποκαλυπτικός ο πρωθυπουργός το βράδυ της Πέμπτης στη Βουλή, ή εκφώνησε ένα λόγο ασαφή; Κράτησε κλειστά τα χαρτιά του ή παρουσίασε με επάρκεια τις προθέσεις της κυβέρνησή του; Φώτισε επαρκώς το αύριο της χώρας και των εργαζομένων ή συσκότισε παραπέρα τα πράγματα; Ηταν άτολμος, ή όχι; Πάνω - κάτω με τέτοιου είδους... διλημματικά ερωτήματα επιχειρείται, εδώ και τρεις μέρες, να δοθούν απαντήσεις για την πολιτική που σχεδιάζει να εφαρμόσει η κυβέρνηση, όπως αυτή προκύπτει από τις προγραμματικές δηλώσεις. Και όπως κάθε φορά συμβαίνει όταν τα δύο σκέλη του διλήμματος είναι επινοημένα και δεν έχουν σχέση με την πραγματική ουσία, έτσι και τώρα οι όποιες απαντήσεις είναι μονομερείς, αντιφατικές και αποπροσανατολιστικές.

Ο Κ. Σημίτης ήταν και αποκαλυπτικός και ασαφής. Φώτισε επαρκώς τις προθέσεις του κυβερνώντος κόμματος, αλλά κράτησε και κλειστά τα χαρτιά του για τις επιμέρους κινήσεις στις οποίες θα προχωρήσει. Ηταν ιδιαίτερα τολμηρός στη σκιαγράφηση των στρατηγικών κατευθύνσεων και της υποταγής στα ιμπεριαλιστικά κέντρα. Ταυτόχρονα, όμως, ήταν και άτολμος μια και - σκεφτόμενος τη λαϊκή αντίδραση - είπε ψέματα και ανακρίβειες για το τιεπιφυλάσσει η πολιτική του στους εργαζόμενους.

Η λογική των προγραμματικών δηλώσεων δεν είναι άλλη από την απαρέγκλιτη και άνευ όρων υποταγή, στο πλαίσιο που καθορίζει η Συνθήκη του Μάαστριχτ και το "πρόγραμμα σύγκλισης". "Ανασυγκρότηση της οικονομίας", την παρουσίασε ο πρωθυπουργός, και προσαρμογή της χώρας "σ' έναν κόσμο που τα κεφάλαια κινούνται χωρίς περιορισμούς, με κριτήριο την αποδοτικότητα των επενδύσεων". Είναι η επιλογή της καπιταλιστικής ανασυγκρότησης που χαρακτηρίζει, καθορίζει και διέπει, όλα τα τελευταία χρόνια, τη στάση και την πολιτική τόσο του κυβερνώντος κόμματος και της αξιωματικής αντιπολίτευσης, όσο και των άλλων κομμάτων που τώρα εκπροσωπούνται στη Βουλή. Αν υπάρχει μια διαφορά είναι το γεγονός πως η υιοθέτηση αυτής της πορείας ανάγεται τώρα σε εθνική στρατηγική, προκειμένου ν' απαλλαγούν οι φορείς της από το στίγμα της υποταγής και της μετατροπής τους σε υπαλλήλους των Βρυξελλών. Παράλληλα, υποβαθμίζονται οι σχετικές υποχρεώσεις που έχουν αναληφθεί έναντι των Βρυξελλών σαν τέτοιες, επειδή και, όπως εύστοχα σημείωνε η "Ελευθεροτυπία" της Παρασκευής, "είναι προφανές ότι ο κ. Σημίτης γνωρίζει την απέχθεια - πλέον - των ευρωπαϊκών λαών και του ελληνικού προς την ομώνυμη Συνθήκη, που επιβάλλει θυσίες, ο οποίες δεν οδηγούν αναγκαία στη σύγκλιση του επιπέδου ζωής και ανάπτυξης".

Από τη στιγμή που προβάλλεται ως δεδομένη η πορεία του μονόδρομου - το μάντρωμα, δηλαδή, της χώρας στις παραπάνω επιλογές και μοναδική φροντίδα πλέον των λογήςλογής διαχειριστών είναι η εξυπηρέτηση καιεκπλήρωση των στόχων που έχουν τεθεί με το "πρόγραμμα σύγκλισης" - οι προγραμματικές δηλώσεις αρχίζουν να μοιράζουν εκβιασμούς και απειλές. Κοινός τους παρονομαστής η εξασφάλιση του ιδιαίτερα υψηλού κόστους για την "προσαρμογή" της χώρας και οι δήθεν κίνδυνοι που ελλοχεύουν σε περίπτωση μη υλοποίησης των στόχων της"σύγκλισης". Ο μπαμπούλας αυτός όπως... αναπτύχθηκε από τον πρωθυπουργό είναι ότι "θα διολισθήσουμε οριστικά σε υποδεέστερη θέση", "θα είμαστε μια χώρα που θα υφίσταται", θα οδηγηθούμε στην απομόνωση και το περιθώριο και άλλα παρόμοια.

Η αλήθεια είναι ότι ο Κ. Σημίτης με τις προγραμματικές δηλώσεις έδωσε τους γενικούς άξονες της πολιτικής που θα ακολουθήσει. Αξονες που προεξοφλούν πως:

• Το κόστος για τη λεγόμενη σύγκλιση θα το επωμιστούν σχεδόν αποκλειστικά τα πλατιά λαϊκά στρώματα.
• Οι πόροι που θα εξασφαλιστούν από την πολιτική λιτότητας, την άγρια φορολογία των μισθωτών και των ΕΒΕ και το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας, θα καλύψουν από τη μια μέρος των κρατικών ελλειμμάτων και από την άλλη θα αποτελέσουν τα αστρονομικά κονδύλια, που θα δοθούν στους εκπροσώπους του μεγάλου κεφαλαίου, με μορφή διαφόρων οικονομικών "κινήτρων".

Σε ό,τι αφορά, βέβαια, τους συγκεκριμένους τρόπους και τα εξειδικευμένα μέτρα με τα οποία θα πραγματοποιούν αυτοί οι στόχοι δεν υπήρχαν συγκεκριμένες αναφορές. Η κυβέρνηση έχει ακόμα το χρονικό περιθώριο να εξετάσει, από τη σκοπιά της, τα υπέρ και τα κατά των διαφόρων σεναρίων, ώστε τελικά να επιβάλει όσο το δυνατόν σκληρότερα μέτρα σε βάρος των εργαζομένων, με όσο το δυνατόν μικρότερο πολιτικό κόστος και μετριασμό των λαϊκών αντιδράσεων. Πάντως, για δεύτερη φορά μέσα στη βδομάδα ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στους... "έχοντες και κατέχοντες", οι οποίοι "ιδίως" θα σηκώσουν το βάρος της προσαρμογής.

Πρόκειται για μια καινούρια... ορολογία της κυβέρνησης και έναν ιδιότυπο κοινωνικό διαχωρισμό, ο οποίος σε κάθε περίπτωση δεν αντιστοιχεί ούτε στις υπάρχουσες τάξεις, ούτε στην κοινωνική διαστρωμάτωση της χώρας, ούτε - το κυριότερο - στην πρόθεση της κυβέρνησης να θίξει τα κεκτημένα των πραγματικά εχόντων. Είναι μια φράση που μπορεί να διατυπώνεται σαν γρίφος και να αποτελεί αίνιγμα για τους ανυποψίαστους, στην πραγματικότητα, είναι φανερό πως "έχοντες και κατέχοντες" για την κυβέρνηση είναι όλοι οι μισθωτοί και συνταξιούχοι που δε βρίσκονται στα όρια της οικονομικής εξαθλίωσης και της φτώχειας, καθώς και η συντριπτική πλειοψηφία των λεγόμενων μικρομεσαίων στρωμάτων.

Από αυτή την άποψη και με δεδομένο ότι και με τις προγραμματικές δηλώσεις ξεκαθαρίζεται πως η κυβέρνηση θα ενισχύσει παντοιοτρόπως το μεγάλο κεφάλαιο, είναι φανερό ότι η αναφορά στην εισοδηματική πολιτική - η οποία υποτίθεται πως θα προστατεύει τα εισοδήματα από τον πληθωρισμό - είναι τουλάχιστον υποκριτική και προσπαθεί να θολώσει τα νερά. Πάντως, τα επιτελεία του υπουργείου Οικονομικών που επεξεργάζονται τα διάφορα σενάρια για τον κρατικό προϋπολογισμό της επόμενης χρονιάς, λένε με κάθε ευκαιρία ότι σε κάθε περίπτωση το 1997 είναι αδύνατον να ανακοινωθεί εισοδηματική πολιτική σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί και όλα τα σενάρια προβλέπουν παραπέρα μείωση της αγοραστικής δύναμης των μισθών και συντάξεων.

Ο Κ. Σημίτης έστειλε το μήνυμά του. Ηταν σαφής, σαφέστατος για τις άγριες διαθέσεις της κυβέρνησής του. Ηταν αποκαλυπτικός για την αποφασιστικότητα που θα επιδειχτεί, προκειμένου να υλοποιηθούν τα οράματα του πολυεθνικού κεφαλαίου και της ολιγαρχίας για νέα βίαιη ανακατανομή των εισοδημάτων, αψηφώντας τις τεράστιες κοινωνικές επιπτώσεις που θα επιφέρει αυτός ο προσανατολισμός και αδιαφορώντας για την κατάσταση στην οποία θα περιέλθουν οι εργαζόμενοι της χώρας. Στο χέρι των τελευταίων και των οργανώσεών τους είναι να στείλουν το δικό τους μήνυμα προς την κυβέρνηση. Να οργανώσουν και να ξεδιπλώσουν την αγωνιστική τους αντίσταση, προκειμένου να βάλουν, τώρα που είναι ακόμα νωρίς, φραγμό στα επικίνδυνα σχέδια αυτών που πριν λίγες μέρες κατάφεραν να βρεθούν και πάλι στην εξουσία.

Γιώργος ΚΑΚΟΥΛΙΔΗΣ