Ο Μαραθώνιος δρόμος αποτελεί αναμφισβήτητα το πιο ιστορικό αγώνισμα στο χώρο του κλασικού αθλητισμούΑλλωστε, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι μπορεί να αποτελέσει ένα πρωτάθλημα από μόνο του. Κλασικό παράδειγμα, οι καθιερωμένοι πλέον αγώνες Μαραθωνίου δρόμου σε διάφορες πόλεις του κόσμου (Βοστόνη, Ν. Υόρκη, Λονδίνο, Ρότερνταμ Φουκουόκα, Βερολίνο, Παρίσι κτλ.), που αποτελούν κορυφαίο γεγονός με τη συμμετοχή χιλιάδων δρομέων.

Βέβαια, η δημοφιλής διαδρομή του Μαραθωνίου είναι η κλασική (Μαραθώνας - Παναθηναϊκό Στάδιο), στην οποία γεννήθηκε ουσιαστικά το αγώνισμα το 490 π.Χ.

Συγκεκριμένα, μετά την ιστορική μάχη του Μαραθώνα, όπου οι Ελληνες επικράτησαν των Περσών, ο αγγελιαφόρος Φειδιππίδης αποφάσισε να τρέξει στην πόλη (40 χλμ. απόσταση περίπου) και να πάει το χαρμόσυνο μήνυμα στους Αθηναίους πολίτες. Οπως αναφέρουν οι ιστορικοί, ο Φειδιππίδης καταπονημένος από την υπερπροσπάθεια, φθάνοντας στην Αθήνα, το μόνο που πρόφτασε να πει ήταν το περιβόητο "Νενικήκαμεν" και εξέπνευσε.

Το ιστορικό αυτό περιστατικό ώθησε τον καθηγητή της Σορβόνης και πατέρα των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων Πιερ Ντε Κουμπερτέν και τον φίλο του Μισέλ Μπρελ να εισηγηθούν τη θέσπιση του αγωνίσματος στο πρόγραμμα των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, το 1896.

Ο πρώτος επίσημος αγώνας πραγματοποιήθηκε λίγο καιρό πριν την επίσημη έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896 και αποτελούσε προκριματικό για τους αγώνες. Παράλληλα, αυτό ήταν και το 1ο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Μαραθωνίου.

Από κει και έπειτα, το αγώνισμα καθιερώθηκε να γίνεται σε κάθε Ολυμπιάδα και να περιλαμβάνει μια διαδρομή μήκους 42 χλμ., 195 μ.

Η φωτογραφία του Σπύρου Λούη, με την ελληνική παραδοσιακή φορεσιά, έχει κάνει τον Ελληνα αθλητή διάσημο σε όλον τον κόσμο, ενώ το όνομά του αποτελεί συνώνυμο του Μαραθωνίου.

Στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896, πρώτευσε με επίδοση 2 ώρες 58 και έμεινε στην ιστορία σαν ένας από τους μεγαλύτερους "θρύλους" του αθλητισμού.

Ο Βρετανός Τζιμ Πέτερς διέπρεψε σε μαραθώνιες επιδόσεις από το 1952 έως το 1954. Ξεκίνησε με 2.25.39 και διαδοχικά κατέβαζε τον χρόνο του μέχρι που έφθασε σε 2.17.40.

Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1960, ένα άγνωστος αθλητής, με χαρακτηριστικό το ότι έτρεχε με γυμνά πόδια, ο Αιθίοπας Αμπεμπε Μπικίλα κατάφερε να γράψει τη δική του ιστορία. Πήρε το χρυσό μετάλλιο, σημειώνοντας και παγκόσμιο ρεκόρ με 2.15.17, ενώ τέσσερα χρόνια αργότερα ξανακέρδισε πάλι το χρυσό με 2.12.12.

Την επιτυχία του Μπικίλα επανέλαβε ο Βαλντεμάρ Σερπίνσκι από τη Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας, που στις Ολυμπιάδες του 1976 και του 1980 στέφθηκε χρυσός Ολυμπιονίκης.

Στη δεκαετία του '80, ξεχωρίζει η μορφή του Πορτογάλου Κάρλος Λόπεζ, που, σε ηλικία 37 ετών, κατάφερε να στεφθεί χρυσός Ολυμπιονίκης στο Λος Αντζελες. ενώ τον επόμενο χρόνο έκανε παγκόσμιο ρεκόρ με 2.07.12.

• Στις μεγάλες μορφές του Μαραθωνίου δεν μπορεί να μην συγκαταλεγεί και ο ξακουστός Τσεχοσλοβάκος Εμιλ Ζάτοπεκ, που, το 1952, τρέχοντας για πρώτη φορά στην καριέρα του Μαραθώνιο και χωρίς ειδική προπόνηση, σημείωσε Ολυμπιακό ρεκόρ με 2.23.04 και αφού είχε κερδίσει προηγουμένως τα 5.000 μ. και 1.000 μ. στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Φινλανδίας.

Ο Αυστραλός Ντέρεκ Κλέιτον έχει τη μεγαλύτερη διάρκεια κατοχής σε παγκόσμιο ρεκόρ, κρατώντας το 2.08.34 για περισσότερα από 12 χρόνια. Πριν από αυτό, ο Κλέιτον είχε σημειώσει πάλι παγκόσμιο ρεκόρ με 2.09.37.

Ο Τανζανός Τζούμα Ικάνγκα είναι ο αθλητής που κατάφερε να σημειώσει τους περισσότερους χρόνους κάτω από τα 2.10 (9 φορές).

Το 1932, στο Λος Αντζελες, ο Χουάν Ζαμπάλα από την Αργεντινή έγινε ο νεαρότερος Ολυμπιονίκης σε ηλικία μόλις 20 χρόνων.

Η διεξαγωγή του Μαραθωνίου στην κλασική διαδρομή αποτελεί σημαντικό γεγονός, που ξεχωρίζει από οποιοδήποτε άλλο αγώνα Μαραθωνίου.

Εκτός από τα ιστορικά στοιχεία που περιέχει η διαδρομή, θεωρείται και από τις πιο δύσκολες, λόγω της ανηφόρας που υπάρχει.

Μετά τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, η διεξαγωγή του Μαραθωνίου συνεχίστηκε, αποτελώντας ένα σημαντικό αγώνα που συγκέντρωνε το διεθνές ενδιαφέρον.

Η παραδοσιακή διαδρομή και τα χιλιόμετρα που περιλαμβάνει έχει ως εξής: Μαραθώνας - Νέα Μάκρη (10.000) - Αγιος Αντρέας (14.500) - Μάτι(14.700) - Πικέρμι (22.100) - Παλλήνη (27.600) - Σταυρός (31.100) - Χαλάνδρι (33.100) - Στάδιο (42.195).

Φέτος, για πρώτη φορά σε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, η διαδρομή δε θα τερματίσει στο στάδιο όπου διεξάγονται τα αγωνίσματα.

Η αίγλη που προσφέρει η κλασική διαδρομή οδήγησε μεγάλες μορφές του χώρου να έρχονται τη χώρα μας.

Αναλυτικά, οι νικητές των πιο σημαντικών αγώνων που διεξήχθησαν στην κλασική διαδρομή είναι: Ολυμπιακοί 1896: Σπύρος Λούης, Μεσολυμπιάδα 1906: Γουίλιαμ Σέρινγκ (Καναδάς), Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα 1969: Ρον Χιλ (Βρετ.), Χρυσός Μαραθώνιος 1982: Ροδόλφο Γκόμες (Μεξικό), Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα 1982: Χέραλντ Νάιμπουρ (Ολλανδία), Παγκόσμιο Κύπελλο Μαραθώνα 1995: Ντάγκλας Ουακιχούρι (Κένυα).

Οι πέντε καλύτερες επιδόσεις μέχρι σήμερα που έχουν σημειωθεί στην κλασική διαδρομή είναι: 2 ώρες 11.07 Μπιλ Αντοξ (Μ. Βρετ.) 6/4/69, 2.11.49 Ροδόλφο Γκόμεζ (Μεξ.) 7/3/82, 2.12.11 Ντάγκλας Ουακιχούρι (Κέν.), 2.13.16 Τακαχίρο Σουνάντα (Ιαπ.) 9/4/95, 2.13.23 Νταβίντε Μιλέζι (Ιταλ.) 9/4/95.

Ο Βρετανός Μπιλ Αντοξ είναι το μεγαλύτερο όνομα (μετά τον Σπύρο Λούη) στην κλασική διαδρομή του Μαραθωνίου.

Στις 6 Απρίλη του 1969, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για το γιορτασμό της Ολυμπιακής Μέρας, έτρεξε τη διαδρομή σε 2 ώρες, 11 λεπτά, 7 δευτ., που αποτελεί μέχρι σήμερα το ρεκόρ της κλασικής διαδρομής, ενώ εκείνη τη χρονιά αποτέλεσε και μια από τις καλύτερες επιδόσεις στο κόσμο.

Ο Αντοξ συμμετείχε ξανά στην κλασική διαδρομή πέντε μήνες αργότερα, αλλά για το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα της Αθήνας, όμως δεν είχε καταφέρει να νικήσει, αν και θεωρούνταν το μεγάλο φαβορί.