Αμέσως μετά την προσχεδιασμένη κατάληξη της φαιδρής προεδρολογίας, επιχειρήθηκε το "καναλιζάρισμα" της προσοχής της κοινής γνώμης στις "ευεργετικές πρωτοβουλίες" του πρωθυπουργού και στις "αναπτερωτικές" αλλαγές που σχεδιάζει σε κυβέρνηση και κόμμα. Αν δεν είχε ξεσπάσει η υπόθεσηυπουργείου Τουρισμού - ΣΚΑ+ΔΚΙ - καζίνο,η ανασχηματισμολογία και οι "μαγικές κινήσεις Παπανδρέου" θα αποτελούσαν το μόνιμο μενού της πολιτικής επικαιρότητας. Το ότι η νέα εκδήλωση του σκανδάλου των διαπλεκόμεων πολιτικο - οικονομικο - εκδοτικών συμφερόντων δεν έθεσε στο περιθώριο την παραπάνω επιχείρηση, αλλά και το γεγονός ότι η σκανδαλώδης υπόθεση εμφανίστηκε περίπου... σαν προσωπικό θέμα του Δ. Λιβανού - που θα "αντιμετωπιστεί"... στον ανασχηματισμό - είναι ενδεικτικό σημάδι. Δείχνει πως το ζήτημα των εσωκομματικών και ενδοκυβερνητικών ισορροπιών, έτσι κι αλλιώς, θα μετατραπεί εντός ολίγου στο προσφιλές θέμα των χειραγωγών της κοινωνικής συνείδησης.

Και αυτό για δυο λόγους: Πρώτον γιατί όσο ο αυτόματος πιλότος των Βρυξελλών προχωρεί ακάθεκτος στην αντιλαϊκή του πορεία, τόσο αυξάνονται οι ανάγκες για πυροτεχνήματα εγκλωβισμού των λαϊκών στρωμάτων. Για συντήρηση αυταπατών που αποβλέπουν στην παθητική αποδοχή από τους εργαζόμενους της "μοίρας" τους. Για τη διαμόρφωση αναχωμάτων απέναντι στην αγανάκτηση και τη διοχέτευσή της στα ανώδυνα μονοπάτια της ανάθεσης της επίλυσης των κοινωνικών προβλημάτων στους "από μηχανής Θεούς" και στις... ταχυδακτυλουργικές τους ικανότητες.

Δεύτερον,οι ίδιες οι πολιτικές εξελίξεις, όπως προδιαγράφονται σήμερα, αναγκάζουν τους εμπλεκόμενους στο καθεστωτικό πολιτικό παιχνίδι να σταθούν, έστω και επιφανειακά, στο ζήτημα των εσωκομματικών τους ζητημάτων. Πάντα δε με την επιδίωξη να βαφτίσουν την όποια αλλαγή προσώπων ως αλλαγή πολιτικής... Βέβαια περί του τελευταίου καμία πρόθεση δεν υπάρχει. Οσο για τις πολιτικές εξελίξεις που αναμένονται να συνδυαστούν με τις διεργασίες εντός του κυβερνώντος κόμματος είναι βέβαιο ότι δε θα καθοριστούν από την προεδρική εκλογή. Η μόνη ίσως σχέση που έχουν μαζί της είναι ότι θα εκδηλωθούν αμέσως μετά από αυτήν.

Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζουν υψηλόβαθμα κυβερνητικά στελέχη που δηλώνουν ότι αμέσως μετά την τρίτη ψηφοφορία και αφού η συναίνεση αποκτήσει τον πρώτο επίσημο σταθμό της, θα τεθεί επί τάπητος το ζήτημα των λεπτών ισορροπιών μεταξύ των διαφόρων τάσεων στο ΠΑΣΟΚ. Ισορροπίες που θα καθορίσουν τον επόμενο ανασχηματισμό και ανάλογα με το χαρακτήρα τους θα κριθεί η θέσπιση ή όχι θέσεων αντιπροεδρίας (ή κυβερνητικών κύκλων) και κυρίως η επάνδρωση των εν λόγω θέσεων. Και εδώ τα σενάρια πληθαίνουν.

Είναι σαφές ότι μια μετάβαση του Α. Τσοχατζόπουλου στην κυβέρνηση ως αντιπροέδρου ή υπουργού Επικρατείας με συντονιστικές αρμοδιότητες, σημαίνει, πρόκριμα για την "επόμενη" μέρα. Από την άλλη, η άσκηση πιέσεων στο γραμματέα του ΠΑΣΟΚ για απώλεια της θέσης στο κόμμα, στο όνομα ανάληψης κυβερνητικών ευθυνών, συνιστά ρήξη με τον Α. Παπανδρέου. Μπορεί, άραγε, ο τελευταίος να την προκαλέσει σε αυτή τη φάση; Από την άλλη η συμμετοχή των Β. Παπανδρέου, Στ. Τζουμάκα, Δ. Τσοβόλα κ.ά., στην κυβέρνηση, ικανοποιεί το αίτημα όσων ζητούν τη φθορά τους μέσα από την ανάληψη κυβερνητικών ευθυνών. Προσκρούει όμως στα συμφέροντα όσων θίγονται από την απόδοση ευσήμων στους εκτός κυβέρνησης "σωτήρων", οι οποίοι σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως του Θ. Πάγκαλου, απαιτούν "αποκεφαλισμό".

Είναι πια η εποχή που ο Α. Παπανδρέου δεν μπορεί να συμβιβάσει τις αντιθέσεις σε σχέση με το "ποιος είναι πάνω από ποιον". Αλλες δε εισηγήσεις που δέχεται για απομάκρυνση των εξωκοινοβουλευτικών υπουργών, του δημιουργούν προβλήματα με ανθρώπους ακόμα και του στενού περιβάλλοντός του. Ωστόσο, υψηλόβαθμοι κυβερνητικοί παράγοντες υποστηρίζουν πως ο πρωθυπουργός μπορεί να δημιουργήσει την επίφαση "νοικοκυρέματος", κόβοντας 5 υφυπουργεία και προχωρώντας σε 7 αλλαγές προσώπων, επενδύοντας στην υπουργοποίηση στελεχών με "χαμηλό προφίλ". Σε κάθε περίπτωση ο επερχόμενος ανασχηματισμός και η συζήτηση για συνδυασμό του με κομματικές αλλαγές, σχετίζονται ευθύγραμμα με την έλευση της μεταπαπανδρεϊκής εποχής και τη μάχη για την κατάκτηση της καλύτερης δυνατής θέσης στην κούρσα της διαδοχής.

Αλλωστε το ζήτημα της διαδοχής τίθεται πλέον επιτακτικά όχι μόνο από τους "αντιπολιτευόμενους" τη Χαρ. Τρικούπη, αλλά και από τους ίδιους τους εκπροσώπους της κομματικής νομιμότητας. Οι τελευταίοι, βέβαια, όταν "ζητούν" από τον Α. Παπανδρέου να καθορίσει το συντομότερο, τόσο το χρόνο όσο και τους όρους της διαδοχής, επικαλούνται ως κίνδυνο να τεθεί το παραπάνω ζήτημα από τους εσωκομματικούς αντιπάλους ακόμα και μέσα στα πλαίσια της Οργανωτικής Συνδιάσκεψης του Απρίλη. Ισχυρίζονται λοιπόν ότι το όπλο αυτό για τη διαμόρφωση "πολιτικού γεγονότος" - που έτσι κι αλλιώς θα επιχειρήσουν να προκαλέσουν οι "4" στη Συνδιάσκεψη - πρέπει να χαθεί από τα χέρια τους. Ο μόνος που μπορεί να τους το αποσπάσει, καταλήγουν, είναι ο ίδιος ο πρωθυπουργός και θα έπρεπε να το έχει κάνει ήδη από το Συνέδριο.

Τι σημαίνουν όμως όλα αυτά για το ΠΑΣΟΚ; Μέλος του ΕΓ του κόμματος δεν έκρυβε τις εκτιμήσεις του περί "κρίσιμου διαστήματος μέχρι το Φθινόπωρο", ενώ κομματικοί παράγοντες κάνουν λόγο για επερχόμενους "κλυδωνισμούς". Πού μπορεί να φτάσουν αυτοί οι κλυδωνισμοί; Εδώ οι απόψεις διίστανται ανάλογα με τη δύναμη της κάθε εσωκομματικής τάσης. Οι μάλλον αδύναμοι υποστηρίζουν πως μπορεί να υπάρξει "συμφωνία κυρίων" μεταξύ των "δελφίνων". Την ίδια ώρα οι"δυνατοί" των εσωκομματικών χαρακωμάτων δε βλέπουν τη δυνατότητα συμβιβασμού. Και όχι μόνο αυτό, αλλά υποστηρίζουν ότι αν η επίλυση του θέματος της διαδοχής δε δρομολογηθεί τώρα, τότε τίποτα δεν αποκλείει η επίλυσή του να επέλθει μέσα από εκλογές... Μόνο που σε αυτή την περίπτωση οι αντιμαχόμενοι δε θα έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο τον κίνδυνο απώλειας του πρώτου ρόλου μέσα στο κόμμα τους, αλλά και απώλειας του πρώτου ρόλου στο σύστημα νομής της εξουσίας...

Νίκος ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ