Θεωρήθηκαν "κατώτεροι", επειδή μπορεί να είχαν κακή όραση, να ήταν καθυστερημένοι, να είχαν ψυχολογικά προβλήματα ή τα γενετικά τους χαρακτηριστικά δεν ήσαν αυτά που άρμοζαν στο "ωραίο" πρότυπο της αρίας φυλής. Βρέθηκε, λοιπόν, ο καλύτερος τρόπος για να απαλειφθεί μία τέτοια προοπτική. Υποχρεωτικές στειρώσεις, τις περισσότερες φορές χωρίς ιδέα εκείνων που στειρώνονταν.

Ισως οι περισσότεροι, όταν άκουσαν την είδηση, να νόμισαν ότι πρόκειται για το νέο σενάριο επιστημονικής φαντασίας, κάποιου ματαιόδοξου Αμερικανού σκηνοθέτη. Σε κάποιους άλλους, μεγαλύτερης ηλικίας, ξύπνησαν τα φαντάσματα του παρελθόντος. Η είδηση, όμως, παραείναι αληθινή, για να προσπεραστεί με φιλολογικούς αφορισμούς ή απλές εκλογικεύσεις.

Στη Σουηδία έως και 60.000 χιλιάδες άνθρωποι στειρώθηκαν, κατά την πλειοψηφία τους γυναίκες, προκειμένου να επιτευχθεί ο σκοπός, που δεν ήταν άλλος από το να απαλλαγεί η σουηδική κοινωνία από απογόνους φυλών "κατώτερου τύπου" και να επικρατήσει η αρία φυλή.

Οι συγκλονιστικές αυτές αποκαλύψεις έκαναν δειλά - δειλά την εμφάνισή τους στην έγκριτη εφημερίδα της σουηδικής πρωτεύουσας "Ντάγκενς Νίετερ", και μετά τη δημοσίευσή τους έκαναν το γύρο του κόσμου, αφήνοντας άφωνο και τον πλέον αφελή. Σύμφωνα με την πολύμηνη δημοσιογραφική έρευνα του Ματίε Ζαρέμπα, ξεκίνησαν από το 1935, κορυφώθηκαν το 1946 και δε σταμάτησαν παρά το 1976, δηλαδή για περισσότερο από 40 χρόνια, οι σουηδικές αρχές διεξήγαγαν ένα απολύτως μυστικό και συστηματικό πρόγραμμα υποχρεωτικής στείρωσης γυναικών, κατά κανόνα, με καθαρά ναζιστικού τύπου κριτήρια. Το παράδειγμα της Μαρίας Νορντίν, που καλείται από τον δημοσιογράφο να επικυρώσει με τη μαρτυρία της τις αποκαλύψεις αυτές, είναι ανατριχιαστικό. Η Νορντίν, που κατέφυγε ήδη στη Δικαιοσύνη, κατήγγειλε ότι παρουσίαζε σημαντικά προβλήματα όρασης και οι σχολικές αρχές και οι δάσκαλοί της, επειδή της απαγόρευαν να βάλει γυαλιά, την κατέταξαν στους μαθητές που εμφανίζουν μαθησιακές δυσκολίες, συνεπώς μία ελαφριά καθυστέρηση. Στέλνοντάς τη σε κατασκήνωση για να αναπτύξει τις δεξιότητές της, της έκαναν ολική αφαίρεση των γεννητικών οργάνων!

Δεν είναι το μόνο περιστατικό, αλλά αυτό που κατέδειξε τη βαρβαρότητα σε όλη της τη διάσταση. Βέβαια, επισήμως ήσαν οικειοθελείς, αλλά, όπως καταγγέλλουν πολλά από τα θύματα, διατάσσονταν να υπογράψουν τη σχετική αίτηση, με την απειλή ότι σε αντίθετη περίπτωση θα έχαναν τα παιδιά τους, αν είχαν αποκτήσει, επιδόματα, αλλά και όλες τις κοινωνικές παροχές. Οπως αποκαλύπτει ο Ζαρέμπα, οι κυριότερες ομάδες στόχευσης (target groups) αυτής της πολιτικής του γενετικού ξεκαθαρίσματος ήταν οι "κατώτερες φυλές", αυτοί που προέρχονταν από χαμηλά οικονομικά στρώματα ή είχαν σχετική διανοητική καθυστέρηση, ή έντονα ψυχολογικά προβλήματα.

Οι αποκαλύψεις προκάλεσαν, όπως ήταν φυσικό, σάλο στη σουηδική κοινή γνώμη και όχι μόνο. Η αντίδραση της υπουργού Κοινωνικών Υποθέσεων της Σουηδίας, Μαργκότ Βάλστρομ, ήταν ακαριαία, καταδικάζοντας ως "βαρβαρικές" τις ενέργειες που ήταν ενταγμένες στα προγράμματα του υπουργείου της, και διατάσσοντας έρευνα για τη διαλεύκανση εις βάθος του ζητήματος. Ενώ πρόσθεσε ότι θα προβεί σε όλα τα αναγκαία μέτρα για την αναθεώρηση της σχετικής νομοθεσίας! Είχε προηγηθεί η καταδικαστική στάση του Καρλ Μπιλντ, ηγέτη του κυριότερου αντιπολιτευόμενου κόμματος, λίγους μήνες πριν τις εκλογές του 1998, που κάλεσε την κυβέρνηση να αναλάβει τις ευθύνες της, κάτι που έκανε αμέσως, υπολογίζοντας σωστά το κόστος που μπορεί να έχει.

Η σοσιαλιστική κυβέρνηση του πρωθυπουργού Γκέραν Πίρσον έχει σε πολλά να απαντήσει, το κυριότερο, όμως, να δώσει μία πειστική απάντηση στην αμέριστη υποστήριξη που παρείχε στο πρόγραμμα των υποχρεωτικών εκτρώσεων.

Για δεκαετίες τώρα σχετικά με τη Σουηδία, είχε καλλιεργηθεί η εικόνα ενός "δικαίου" κράτους, που, με ένα Σύνταγμα αρκετά δημοκρατικό, είχε μπορέσει να επιτύχει το "σοσιαλιστικό τρόπο" κοινωνικής διαχείρισης, σε συνδυασμό με ένα φιλελεύθερο οικονομικό σύστημα. Για πάρα πολύ κόσμο, κάτω από την πίεση της προπαγάνδας, φάνταζε η "εναλλακτική λύση" ανάμεσα στα δύο "θηρία", τον υπαρκτό σοσιαλισμό και τον καπιταλισμό. Οι πρόσφατες όμως αποκαλύψεις ήρθαν σε μία εποχή που έχει αναπτυχθεί ένας ευρύς διάλογος για τη δράση και τη στάση των σουηδικών αρχών κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και τη σχέση τους με τους ναζί. Ομορφος κόσμος ηθικός, αγγελικά πλασμένος, ή ο σουηδικός "σοσιαλισμός" κρύβει πολλά κρυμμένα δύσοσμα μυστικά;

Η δήλωση της Βάλστρομ είναι χαρακτηριστική της ιδιομορφίας που παρουσιάζει η κατάσταση: "Το πιο εκπληκτικό είναι η ιδεολογική διαφορά. Στη Γερμανία, ήταν οι ναζιστές, ενώ στη Σκανδιναβία ήταν το κράτος πρόνοιας εκείνο που έδειξε τον μεγαλύτερο ζήλο να ξεφορτωθεί τους "φυλετικά" ή "κοινωνικά" κατώτερους τύπους ανθρώπων".

Οι αποκαλύψεις ήταν αρκετές για να καταδείξει ένα πρόσωπο της σουηδικής κοινωνίας αρκετά απεχθές, κάτω από τη μάσκα του ...προηγμένου, ανεξάρτητου, απολύτως δημοκρατικού και ισότιμου κράτους.

Στη δημοσιογραφική έρευνα υπήρχαν και συγκεκριμένες καταγγελίες για τις υπόλοιπες χώρες της Σκανδιναβικής Χερσονήσου. Οι επόμενες μέρες που κύλησαν, όλη αυτή τη βδομάδα που πέρασε, τα στοιχεία από όλες τις χώρες, έρχονται με μορφή χιονοστιβάδας. Στη Νορβηγία,τουλάχιστον 2.000 Νορβηγοί, άντρες και γυναίκες, υποβλήθηκαν σε αναγκαστική στείρωση από το 1934 έως το 1976, στα πλαίσια παραπλήσιου προγράμματος. Η πλειοψηφία των στειρώσεων πραγματοποιήθηκαν από το 1966 έως το 1976, όπου καταργήθηκε ο σχετικός νόμος. Κάποιοι, όμως, δύσπιστοι ανεβάζουν τον αριθμό ακόμα και σε 40.000. ΣτηΦινλανδία,όπου ο νόμος για τις αναγκαστικές στειρώσεις καταργήθηκε το 1970, οι αρχές είναι ενημερωμένες για 1.400 περιπτώσεις. Στην ουδέτερη και πλούσια Ελβετία,η πολιτική αυτή εγκαταλείφθηκε μόλις τα τελευταία είκοσι χρόνια. Το καντόνι του Βο, στα ανατολικά της χώρας, είχε ψηφίσει το 1928 το σχετικό νόμο, ενώ, σύμφωνα με τον καθηγητή της Σύγχρονης Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Λωζάνης, Χανς Ούλριχ Ζοστ, η ναζιστική Γερμανία είχε ζητήσει το 1934 ένα αντίγραφο του ελβετικού νόμου για να το χρησιμοποιήσει ως μοντέλο. Ο κατάλογος των χωρών συμπληρώνεται με το Βέλγιο, την Αυστρία, τη Δανία,ενώ αναμένονται και άλλες. Στην Αυστρία δε, οι περισσότερες από τις στειρώσεις γίνονταν πριν οι διανοητικά καθυστερημένοι συμπληρώσουν το 19ο έτος της ηλικίας τους. Πολλοί από αυτούς ήσαν μόνο 10 ή 11 ετών, όταν υποβάλλονταν σε στείρωση!

Τα ερωτηματικά που γεννώνται είναι άπειρα, ιδιαίτερα σε μία εποχή που τα ρατσιστικά και νεοναζιστικά φαινόμενα παίρνουν έκταση, καθώς και οι πρόσφατες ανακαλύψεις της επιστήμης - κλωνοποίηση - που δίνουν άπειρες δυνατότητες παρεμβολής στο γενετικό κώδικα, προκαλούν τις μνήμες και τον τρόμο.

Χ. Μ.