Δούλεψε να φας και κλέψε να 'χεις... | ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Δούλεψε να φας και κλέψε να 'χεις...

Η λαϊκή θυμοσοφία "δούλεψε να φας και κλέψε να 'χεις" μπορεί να ενσαρκώνει το στίγμα της συνείδησης του λαού για τον τρόπο που κάποιες κοινωνικές μειοψηφίες πλουτίζουν, όταν όμως εκπρόσωποι των δήθεν "αυτοδημιούργητων" αποκαλύπτουν απειροελάχιστες πλευρές από το βίο και την πολιτεία τους, ανακαλύπτεις πόσο μακριά νυχτωμένοι είμαστε όλοι μας για το βόρβορο, τις υπόγειες διαδρομές και τις ύποπτες συναλλαγές που ακολουθούν αυτοί που μας τους λανσάρουν σαν "πετυχημένους", "ικανούς", "ευυπόληπτους" και άλλα υποκριτικά.

Και ο τελευταίος πολίτης αυτής της - και όχι μόνο - χώρας αντιμετωπίζει με καχυποψία και δυσπιστία τα περί "ιδιωτικής πρωτοβουλίας" και "επιχειρηματικού πνεύματος", που αποφέρουν αμύθητες περιουσίες και δημιουργούν οικονομικές αυτοκρατορίες. Οι πάντες ψυχανεμίζονται ότι πίσω από τις "ανοδικές πορείες" και τις "σωστές επιλογές" των μεγαλοεπιχειρηματιών κρύβεται ένα ολόκληρο σύστημα σχέσεων διαπλοκής ανάμεσα στους εκπροσώπους του κεφαλαίου και την εκάστοτε κυβερνητική εξουσία. Ενα ατελείωτο παζάρι με μίζες, κομπίνες, εξαγορές, στημένα παιχνίδια και ό,τι μπορεί να βάλει ανθρώπου νους. Για το ανεξάντλητο φαγοπότι, όμως, της ολιγαρχίας, με τη συστηματική αρωγή των κυβερνώντων, στερούμαστε - και είναι φυσικό - της... κατοχής στοιχείων. Είμαστε, δηλαδή, όλοι μας βέβαιοι ότι σε πολλές περιπτώσεις οι εκπρόσωποι της εκτελεστικής εξουσίας λειτουργούν ως έμμισθοι υπάλληλοι του μεγάλου κεφαλαίου, θεωρούμε δεδομένο ότι "από κοντά" θα μοιράζονται και ποικιλόμορφα "δωράκια", αλλά ταυτόχρονα γνωρίζουμε ότι οι εμπλεκόμενοι σε τέτοιου είδους συναλλαγές φροντίζουν να σκεπάζουν τις ακαθαρσίες τους μόλις τελειώσουν τη δουλιά τους.

Οταν κάποτε η πλάστιγγα των συσχετισμών γέρνει προς την πλευρά του κεφαλαίου, το "κλέψε να 'χεις", η φιλοσοφία της αρπαχτής και οι παντοειδείς πολιτικοοικονομικές σκοτεινές συναλλαγές, από εφτασφράγιστο μυστικό "αναβαθμίζεται", με τον πλέον ξεδιάντροπο τρόπο, σε συμπληρωματικό στοιχείο για την απόδειξη της... καπατσοσύνης και της οξυδέρκειας του "πατριώτη" επιχειρηματία.

Η αυτοβιογραφία του Ελ. Μουζάκη γράφτηκε και κυκλοφόρησε σε βιβλίο εδώ και μερικούς μήνες. Η αφήγηση του μεγαλοεπιχειρηματία, που έγινε γνωστός με τις "Κλωστές Πεταλούδα" και τα "DMC", δεν είναι μόνο άκρως αποκαλυπτική. Δεν αποτελεί μόνο και μια άνευ προηγουμένου πρόκληση για το λαϊκό αίσθημα. Είναι ένα "ντοκουμέντο ζωής", όπως το επιγράφει ο ίδιος, το οποίο σε άλλες εποχές θα γινόταν εφιάλτης για τα κόμματα της εξουσίας, τις κυβερνήσεις και τους υπουργούς τους. Ενα βιβλίο, που το περιεχόμενό του, εκτός όλων των άλλων, θα έπρεπε να κινητοποιήσει τις διάφορες εισαγγελικές αρχές...

Μπορεί το βιβλίο να είναι αφιερωμένο, όπως λέει, "στη μητέρα μου Παρασκευή και στον πατέρα μου Διονύσιο, που με γαλούχησαν με πίστη στο Θεό, αγάπη για την πατρίδα και αφοσίωση στην εργασία", στην πραγματικότητα όμως αποτελεί ένα ιδιόμορφο αλφαβητάρι του "αυτοδημιούργητου" καπιταλιστή. Μία αυτοβιογραφία ενός κομπορρημονούντος μεγαλοεπιχειρηματία, που - όπως ισχυρίζεται - γράφτηκε επειδή δεχόταν "πιέσεις από φίλους και πολλές γνωστές προσωπικότητες", η οποία όμως αποτελεί πράγματι ντοκουμέντο για το πώς κάποιοι κατέκτησαν τις θέσεις τους στην υποτιθέμενη ελίτ της κοινωνίας. Είναι αυτονόητο ότι η κάθε λέξη του βιβλίου φιλτραρίστηκε μέσα από τη ματαιοδοξία της ωραιοποίησης κάθε πτυχής που αφορά την πορεία του από τις μέρες της καταστροφής στη Σμύρνη, μέχρι την είσοδο των επιχειρήσεών του στην οδό Σοφοκλέους. Παρά ταύτα, η ανάγνωση της αυτοβιογραφίας κάνει κάτι παραπάνω από φανερό ότι ο Μουζάκης, όπως και άλλοι πολλοί ομοτράπεζοί του, θα είχε παραμείνει οικονομικά άγνωστος, αν δεν αποκτούσε διασυνδέσεις με την πολιτική εξουσία, αν διάφοροι υπουργοί δε λειτουργούσαν ως υπάλληλοί του, αν δεν εξέδιδε ο ίδιος αγορανομικές διατάξεις για την εξασφάλιση μεγαλυτέρων κερδών, αν δεν επέβαλε κυβερνητικές αποφάσεις για την εξόντωση των ανταγωνιστών του, αν - τελικά - δε λάδωνε διάφορους παράγοντες κ. ο. κ.

Η ιστορία είναι φανερό πως δεν αφορά μόνο τον, υπερογδοντάχρονο σήμερα, Μουζάκη. Ούτε μόνο τις κυβερνήσεις της δεκαετίας του '50, τις οποίες έπαιζε στα δάχτυλα ο εν λόγω επιχειρηματίας. Αυτός απλά ομολογεί ένα μικρό μέρος από τις μεθόδους που χρησιμοποίησε ώστε να γίνει "μεγάλος και τρανός". Φωτογραφίζει όμως τις αντίστοιχες διαδρομές που ακολούθησαν και οι άλλοι εκπρόσωποι της οικονομικής αφρόκρεμας. Και εδώ που τα λέμε οι μέθοδοι, οι κομπίνες, οι μίζες των δεκάδων εκατομμυρίων και τα άλλα διάφορα κόλπα που μετέρχονται όλοι αυτοί που εμφανίζονται σαν "πετυχημένοι" δεν είναι η σημαντικότερη πλευρά. Σημαντικό δεν είναι καν οι σκοτεινές συνωμοσίες και οι μηχανορραφίες που ο κάθε Μουζάκης παραδέχεται ότι χρησιμοποίησε για να εξοντώσει τους ανταγωνιστές του, ώστε μετά να θριαμβολογεί ότι κατάφερε να μεγαλουργήσει αυτός, βάζοντας λουκέτο σε δεκάδες άλλα εργοστάσια. Το σημαντικό και κύριο είναι ότι μια χούφτα νοματαίοι σαν τον Μουζάκη τότε, τα αστέρια της ολιγαρχίας του τόπου μαζί με το... προϊστάμενο πολυεθνικό κεφάλαιο σήμερα, υπάρχουν και αναπνέουν για να σκαρώνουν σχέδια ξεζουμίσματος της εργατικής τάξης και των άλλων εργαζομένων, της οικονομίας και του τόπου συνολικά. Από την άλλη, τα διάφορα στρατιωτάκια που υποτακτικά προσφέρονται να φέρουν σε πέρας αυτή την υπόθεση, αφού εξασφαλίσουν το "πράσινο φως" της πλουτοκρατίας, αναβαπτίζονται σε εθνοσωτήρες και στελεχώνουν τα πόστα της πολιτικής εξουσίας. Ρόλος τους να κατασκευάζουν λογής - λογής "εθνικά οράματα", προγράμματα δηλαδή μαζικής πλύσης εγκεφάλου και ποδηγέτησης του λαού, στοιχεία άκρως απαραίτητα για να περνούν οι πολιτικές που θέλουν να αρπάζουν καταχτήσεις στοιχειωδών δικαιωμάτων από τους πολλούς και να τα μετατρέπουν σε χρυσό στα θησαυροφυλάκια του μεγάλου κεφαλαίου.

Αυτός είναι ο καπιταλισμός. Αυτές είναι οι παραγωγικές σχέσεις που διακρίνουν το συγκεκριμένο κοινωνικοπολιτικό σύστημα στην πιο στυγνή του και την πλέον αντιδραστική του φάση, το στάδιο του μονοπωλιακού καπιταλισμού και των κρατικομονοπωλιακών ρυθμίσεων. Εκείνο που αλλάζει, ανάλογα με τις φάσεις που περνάει το σύστημα και σε άμεση εξάρτηση από τον αδυσώπητο ανταγωνισμό των διαφόρων ομάδων του κεφαλαίου, είναι δύο πράγματα: Πρώτον, η ένταση της εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης και των άλλων κοινωνικών στρωμάτων και δεύτερον τα ονόματα και τα οικόσημα χάριν των οποίων επιχειρείται η οικονομική αφαίμαξη των εργαζομένων και λεηλατείται ο τόπος.

Γιώργος ΚΑΚΟΥΛΙΔΗΣ