"Αδιαφάνεια", "προχειρότητα", "σκοπιμότητες", "διαλυτική προοπτική". Είναι ορισμένες από τις λέξεις, που επαναλαμβάνονταν κατά τη διάρκεια της συζήτησης, που είχαμε με τον Θανάση Ρεπάνη,πρόεδρο του Συλλόγου Καθηγητών Ωδείων και Μουσικών Σχολών Μακεδονίας - Θράκης και τον Μιχάλη Κζούνια,μέλος του ΔΣ του ίδιου συλλόγου, με αντικείμενο τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς για τη μουσική εκπαίδευση, που περιλαμβάνονται στο πολυνομοσχέδιο του ΥΠΠΟ.

"Σίγουρα, λέει ο Θ. Ρεπάνης, υπάρχει ανάγκη ενός γενικού πλαισίου μέσα στο οποίο θα λειτουργούν τα ωδεία, ακόμη κι ενός γενικού κανονισμού για το κάθε ωδείο, για τον κάθε τομέα σπουδών ξεχωριστά, που θα δώσει μια γενική κατεύθυνση σπουδών. Το ερώτημα, όμως που τίθεται είναι "γιατί έρχεται τώρα αυτό το νομοσχέδιο;". Από τότε, που ιδρύθηκε το ΥΠΠΟ υπήρξαν απόπειρες αναβάθμισης της Μουσικής Παιδείας μέσα από νομικές ρυθμίσεις. Από τότε ακολούθησε μια πολύ μεγάλη προσέλευση των μαθητών στις μουσικές σχολές (δεν έχουμε σαφή εικόνα πόσοι φοιτούν), σε όλη την Ελλάδα. Ετσι, παρουσιάστηκε μια έκρηξη στην ίδρυση ωδείων και μουσικών σχολών, η οποία έγινε εντονότερη με την ίδρυση των δημοτικών ωδείων, στην επαρχία, αλλά και με τα μουσικά τμήματα των Πνευματικών Κέντρων. Τα τελευταία πέντε χρόνια με δεδομένη την οικονομική κρίση και τη μείωση των θέσεων εργασίας, που υπάρχει και στον δικό μας χώρο, παρατηρείται συρρίκνωση και πτώση του ρυθμού προσέλευσης των μαθητών, με αποτέλεσμα να βγαίνουν πολλοί πτυχιούχοι ενώ ο αριθμός των μαθητών ελαττώνεται. Αυτό στην προοπτική θα φέρει μια σύγκρουση: μια υπερπληθώρα προσφοράς εργασίας ενώ δε θα υπάρχει η αντίστοιχη ζήτηση".

"Το ΥΠΠΟ, λέει ο Μ. Κζούνιας, τα τελευταία χρόνια λόγω της πληθώρας των ωδείων και για τους δικούς του λόγους προβάλλει ότι δεν μπορεί να τα ελέγξει.Με το πρόσχημα ότι όλα γίνονται ανεξέλεγκτα και ότι δεν υπάρχει τίποτα καλό, προωθεί αυτές τις νομοθετικές ρυθμίσεις με τις οποίες διαφωνούμε. Εμείς αγωνιούμε για κάποια αλλαγή στον υπάρχοντα νόμο, όμως δεν είναι όλα αρνητικά, δεν ακούστηκε ποτέ ότι έχουν γίνει και σωστά πράγματα. Αυτός ο μηδενισμός είναι το άλλοθι για να προωθηθούν οι συγκεκριμένες αλλαγές".

"Το νομοσχέδιο, για μας δεν έχει σκοπό την πραγματική αναβάθμιση των σπουδών.Αν ήταν έτσι θα έπρεπε οι ομάδες εργασίας του ΥΠΠΟ να κάνουν μια συνολική εκτίμηση. Να έχουν έρθει σε επαφή με τους φορείς που παρέχουν μουσική εκπαίδευση ώστε, τουλάχιστον, να συλλέξουν στοιχεία, να γνωρίζουν με την απαιτούμενη ακρίβεια πόσοι μαθητές σπουδάζουν σήμερα μουσική. Επρεπε, επίσης, να είναι ξεκάθαρο σε εθνικό επίπεδο από ποιον παρέχεται μουσική παιδεία. Είναι, άραγε, αρκετή η αναφορά στο νομοσχέδιο ότι παρέχεται από τις σχολές Βασικής και Ανώτερης Μουσικής Εκπαίδευσης τη στιγμή που υπάρχουν τα Μουσικά Γυμνάσια και Λύκεια, τα Πνευματικά Κέντρα και οι διάφοροι πολιτιστικοί σύλλογοι, τελευταία κάποια ΙΕΚ με τμήματα μουσικών σπουδών, τα Πανεπιστήμια (σχολές μουσικολογίας) κ. ά.; Υπάρχει μια πανσπερμία φορέων, που στην αγωνία τους να πείσουν για την ποιότητα σπουδών, λένε ότι παρέχουν αναγνωρισμένα πτυχία. Κι έρχεται σήμερα ένας νόμος, που σύμφωνα με τα σχέδια ΠΔ που ακολουθούν την ψήφισή του και την πάροδο της μεταβατικής περιόδου, αίρει τις άδειες λειτουργίας όλων των ωδείων και μουσικών σχολών. Ισως δε φαίνεται στο νόμο κι αυτό είναι μια από τις αδυναμίες του, όμως μετά την ψήφιση του πολυνομοσχεδίου, βάσει του σχεδίου της ομάδας εργασίας, αίρονται οι άδειες ίδρυσης όλων των ωδείων. Αυτό αναφέρεται στο κείμενο της ομάδας εργασίας, που θα κατέβαινε σαν νόμος, αν και το ΥΠΠΟ για δικούς του λόγους κατέληξε στο δρόμο των ΠΔ. Πιστεύουμε, όμως, ότι κάτι ανάλογο θα υπάρχει στις μεταβατικές διατάξεις του πολυνομοσχεδίου. Ετσι, αμέσως με την ψήφιση του νόμου αναμένεται να σταματήσουν οι άδειες ίδρυσης καινούριων ωδείων".

Εξάλλου, σύμφωνα με τον Θ. Ρεπάνη, "πολλές μουσικές σχολές θα κλείσουν γιατί οι προδιαγραφές του καινούριου νομοσχεδίου είναι πολύ πιο περιοριστικές από το παλιό. Οσον αφορά στο διδακτικό προσωπικό για πρώτη φορά απαιτείται καλλιτεχνική δραστηριότητα, το είδος της οποίας μάλιστα δε διευκρινίζεται, όρος δεσμευτικός για πολλούς καθηγητές, καθώς και για τα ωδεία της περιφέρειας όπου δεν υπάρχουν ορχήστρες. Απαιτεί, επίσης, τη λειτουργία σε ένα ωδείο πολλών τμημάτων παράλληλα. Ομως, μπορεί σε μια σχολή να υπάρχει ένας πολύ καλός καθηγητής κιθάρας, αλλά να μην υπάρχει καθηγητής κρουστών με αποτέλεσμα να δεσμεύεται το σύνολο της σχολής και ν' απειλείται η δουλιά του συγκεκριμένου καθηγητή, καθώς και η συνέχιση των σπουδών των παιδιών, που θα υποχρεωθούν ενδεχομένως να πάνε σε μεγάλο ωδείο".

Κι ενώ, "στο νομοσχέδιο η μουσική εκπαίδευση δεν κατατάσσεται σε βαθμίδα παιδείας" (Μ. Κζούνιας), ο διαχωρισμός των σχολών σε βασικές και ανώτερες αναμένεται να δώσει στις πρώτες "φροντιστηριακό χαρακτήρα" καθώς θα απαιτούνται εισαγωγικές εξετάσεις για τις Σχολές Ανώτερης Εκπαίδευσης, οι οποίες και θα παρέχουν τα πτυχία. "Εφ' όσον, λέει ο Θ. Ρεπάνης, δίνεται η δυνατότητα στο ιδιωτικό κεφάλαιο, στους ωδειάρχες, να έχουν αποκλειστικά αυτή τη δραστηριότητα, θα προκύψουν κάποια μονοπώλια που θα ελέγχουν και την εκπαίδευση. Ο νόμος, βέβαια λέει ότι μπορούν να ιδρυθούν και σχολές ΝΠΔΔ, όμως αυτό ακούγεται πλέον μόνο σαν ανέκδοτο, τη στιγμή που και τα υπάρχοντα ΝΠΔΔ μετατρέπονται σε ΝΠΙΔ".

Από το νομοσχέδιο επίσης απουσιάζει το θέμα της ίδρυσης Μουσικής Ακαδημίας, αν και όπως λέει ο Θ. Ρεπάνης, "προβλεπόταν στο πρώτο σχέδιο νόμου της επιτροπής εργασίας. Ο λόγος που δε γίνεται Μουσική Ακαδημία, πιστεύω, ότι είναι κυρίως οικονομικός καθώς θα είναι κρατική, δηλαδή δωρεάν και θα παρέχει τον ανώτερο τίτλο σπουδών, πράγμα που σημαίνει ότι θα θιγούν τα μεγάλα ωδεία".

"Ζητάμε, τονίζει, την απόσυρση του νομοσχεδίου, καθώς η ψήφισή του έχει το χαρακτήρα χειροπέδας. Αντίθετους επίσης μάς βρίσκει η δημιουργία της Γνωμοδοτικής Επιτροπής επτά ατόμων, που ορίζονται από τον υπουργό, στους οποίους εκχωρείται η αρμοδιότητα της επανίδρυσης των ωδείων, της εκτίμησης των προσόντων των καθηγητών και άλλα θέματα. Πού είναι η αντιπροσωπευτικότητα; Ολα αυτά και άλλα πολλά θα είναι στην εκτίμηση επτά ανθρώπων, ορισμένων από τον υπουργό Πολιτισμού, τέσσερις από τους οποίους θα αντιπροσωπεύουν και διαφορετική ΑΣΜΕ. Κι αν οι ΑΣΜΕ είναι πέντε; Ποια θα μείνει έξω; Φυσικά αναφερόμαστε σε ιδιωτικές σχολές. Αυτό είναι, κυρίως, που με φοβίζει. Δε θα υπήρχε κανένα πρόβλημα αν θα είχαμε μια Ακαδημία και το μεγαλύτερο μέρος της εκπαιδευτικής υποδομής ήταν κρατικό, πράγμα που θα προϋπέθετε αντιπροσωπευτικότητα και οι εκπρόσωποι θα ήταν αιρετοί".

"Θα χρειαζόταν, λέει ο Μ. Κζούνιας, τουλάχιστον ένα μεταβατικό στάδιο, στη διάρκεια του οποίου το ΥΠΠΟ θα δοκίμαζε κάποια πράγματα. Ομως δεν υπήρξε έρευνα, διάλογος, πραγματικό ενδιαφέρον. Μόνο δυσφήμιση, επειδή βολεύει. Δεν μπορούμε λόγω των όσων αρνητικών υπάρχουν, να σβήνουμε τα πάντα, να δυσφημείται το έργο του δασκάλου. Γιατί να μην αξιοποιούνται άνθρωποι, που έχουν προσφέρει και γνωρίζουν την κατάσταση που επικρατεί; Ομως όλα γίνονται χάρη σκοπιμότητας, προς όφελος των μεγάλων ωδείων, του κεφαλαίου. Η νέα τάξη πραγμάτων απαιτεί τη συγκεντροποίηση των ωδείων".

Οσον αφορά στο "ενδιαφέρον" του ΥΠΠΟ, χαρακτηριστικό είναι το θέμα της βαθμίδας, "που αποτέλεσε το άλλοθι των νομοθετικών αλλαγών και που τελικά δεν αναγνωρίζεται".Σύμφωνα με τον ίδιο, στη διαδικασία της μουσικής εκπαίδευσης καθοριστικός είναι ο ρόλος του δασκάλου. Του ανθρώπου, που "δίνει τα όπλα ώστε να συνεχίσει μόνος του ο μαθητής, να αποκτήσει την ικανότητα να διερευνήσει ο ίδιος πλέον το έργο με βάση τα όπλα της εκπαίδευσης".

"Ενας εξίσου σημαντικός στόχος, λέει ο Θ. Ρεπάνης, είναι να δημιουργηθεί μουσικό κοινό. Αυτή τη στιγμή σε μια συναυλία, σε ένα κοντσέρτο πηγαίνουν 50 άνθρωποι, κάτι που είναι μεγάλο αντικίνητρο για ένα μαθητή. Ομως, το ενδιαφέρον του ΥΠΠΟ και των μεγάλων φορέων όπως το Μέγαρο, είναι στραμμένο σε άλλα επίπεδα. Οι δραστηριότητές τους, άραγε, ανταποκρίνονται στα πραγματικά ενδιαφέροντα; Αυτή τη στιγμή προέχουν τα στούντιο, οι μεγάλες εκδηλώσεις βιτρίνας, η χρηματοδότηση προγραμμάτων που αφορούν μικρό και πολύ εξειδικευμένο κοινό; Είναι θέμα προτεραιοτήτων. Το πού θα επενδυθούν χρήματα, τι είδους επένδυση θέλω να κάνω. Θέλω να μου επιστραφούν τα χρήματα που επενδύω ή επιδιώκω κοινωνική επένδυση; Θέλω άμεσα αποτελέσματα ή προσβλέπω σε στόχους μακροχρόνιους;".

"Στην ημερίδα για τη μουσική στην Ελλάδα, που έγινε πρόσφατα στο "Γκαίτε", λέει ο Μ. Κζούνιας, δε δεσμεύτηκε κανείς για το πότε θα γίνει μια ημερίδα για τη μουσική εκπαίδευση ή για να υπάρξει ένα ψήφισμα για την αναστολή του νομοσχεδίου και τη διενέργεια διαλόγου".

"Ζήτησα, λέει ο Θ. Ρεπάνης, να συνταχθεί η συγκέντρωση, με την άποψη ώστε να αποσυρθεί το νομοσχέδιο και να γίνει ουσιαστικός διάλογος. Η πρότασή μου, όμως, τελικά δεν ακούστηκε γιατί ο πρόεδρος έκρινε σκόπιμο ότι δεν είμαστε συνδικαλιστικό όργανο".

Οι ίδιοι, πάντως, ανέλαβαν τη δέσμευση της διενέργειας συνεδρίου στη Θεσσαλονίκη με τη συμμετοχή όλων όσοι ασχολούνται ή ενδιαφέρονται για το θέμα της Μουσικής Εκπαίδευσης και της προοπτικής της, το επόμενο διάστημα στη Θεσσαλονίκη.

Ρουμπίνη ΣΟΥΛΗ