Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών και Αμυνας της Βουλής και πρώην υφυπουργός Εξωτερικών, Γ. Καψής,απαντώντας στα ερωτήματα που του έθεσε ο "Ρ", τονίζει τα παρακάτω:

"Πριν απ' όλα θέλω να εκφράσω την ευχάριστη έκπληξή μου διότι ο "Ρ" ζητάει για πρώτη φορά τις απόψεις μου. Ας ελπίζουμε ότι δε θα είναι και η τελευταία.

Επί της ουσίας της ερώτησης, θα πρέπει να διευκρινιστεί, προκαταβολικά, ότι πολλές από τις τριβές μας με την Τουρκία οφείλονται στις ΝΑΤΟικές ρυθμίσεις, που η Αγκυρα προσπαθούσε να εκμεταλλευθεί προς εξυπηρέτηση των ηγεμονικών σχεδίων της. Προσωπικά είχα ελπίσει - αλλά διαψεύστηκα - ότι η κατάρρευση του διπολικού συστήματος, που ουσιαστικά μετέβαλε το ΝΑΤΟ σ' έναν οργανισμό αργομίσθων στρατιωτικών, θα οδηγούσε όχι, απλώς, στην άμβλυνση των τριβών, αλλά και στην κατάργηση πολλών από αυτές τις ρυθμίσεις. Δυστυχώς, το αντίθετο φαίνεται πως συμβαίνει: το ΝΑΤΟ, σ' αναζήτηση νέου ρόλου, ανέλαβε αφ' ενός μεν την επιβολή της "νέας τάξης" που εξήγγειλε ο Πρόεδρος Μπους, αφ' ετέρου χρησιμοποιείται ως οιωνοί μισθοφόρος των "χρηματιστηριακών Δημοκρατιών" της ΕΕ (βλ. γιουγκοσλαβική κρίση).

Στο πλαίσιο αυτό η νέα ρύθμιση των ΝΑΤΟικών στρατηγείων οδηγεί, νομοτελειακά, στην εγκατάλειψη ή έστω φαλκίδευση βασικών κυριαρχικών δικαιωμάτων μας, όπως ανέπτυξα στην Επιτροπή Εξωτερικών και Αμυνας της Βουλής.

Συγκεκριμένα τόνισα ότι:

Πρώτον: Ο ισχυρισμός ότι η φόρμουλα των δύο υποστρατηγείων προέκυψε από τη νέα δομή του ΝΑΤΟ είναι ανακριβής και προτάσσεται εν γνώσει της ανακριβείας του. Πρόκειται για παραλλαγή της φόρμουλας των "Task forces" - των ανεξαρτήτων δυνάμεων κρούσης χωρίς T. O. R., δηλαδή προκαθορισμένα όρια ευθύνης. Ηταν επινόημα του στρατηγού Ρότζερς και είχε προταθεί για πρώτη φορά προφορικά, από τον στρατηγό Αλεξάντερ Χέιγκ κατά την εδώ επίσκεψή του. Εκτοτε δεχθήκαμε πολλαπλές πιέσεις να συμφωνήσουμε σε διάφορες φόρμουλες του ιδίου τύπου, με ένα πάντοτε κύριο χαρακτηριστικό: την ανυπαρξία προκαθορισμένων ορίων ευθύνης.

Μόνιμη, σταθερή και αμετάκλητη θέση μας ήταν η άνευ συζητήσεως απόρριψή τους, διότι αυτόματα οδηγούσε στην ανάληψη, από κοινού με την Τουρκία, της άμυνας του νησιωτικού μας χώρου και ολόκληρου του Αιγαίου, δηλαδή, την επέκταση της τουρκικής ηγεμονίας μέχρι των ακτών της Εύβοιας και του Σουνίου. Γιατί; Αντί άλλων επιχειρημάτων αρκεί η αντιγραφή αποσπάσματος της συνομιλίας μου με τον Αλ. Χέιγκ.

Α. Χ.: Και γιατί σας απασχολούν τα T. O. R. αφού σε περίπτωση πολέμου (σημ: μεταξύ Ανατολής και Δύσεως) η διεύθυνση επιχειρήσεων θ' αναληφθεί από το στρατηγείο της Νάπολης;

Γ. Κ.: Θα μπορούσαμε να συζητήσουμε μια φόρμουλα για περίπτωση πολέμου. Τι θα συμβαίνει όμως εν καιρώ ειρήνης; Ποιος θα έχει την ευθύνη της ενεργού αεράμυνας, δηλαδή, των περιπολιών επάνω από τα νησιά μας;

Α. Χ.: ...

Δεύτερον: Η πλέον αδιάλλακτη, αμετακίνητη και άκαμπτη στην ανάγκη σαφούς προσδιορισμού των ορίων ευθύνης των Ενόπλων Δυνάμεάν μας ήταν η στρατιωτική μας ηγεσία. Ετονίζετο, μάλιστα, προς τις εκάστοτε κυβερνήσεις και δη τους υπουργούς Αμυνας, ότι η ανυπαρξία ορίων ευθύνης αποτελεί εγκατάλειψη της βασικής αποστολής των Ενόπλων Δυνάμεων, που είναι η υπεράσπιση της εδαφικής μας κυριαρχίας.

Η θέση αυτή μάλιστα των στρατιωτικών μας έπεισε τον τότε υπουργό Αμυνας κ. Αβέρωφ να έλθει σ' ανοιχτή διαφωνία με τον υπουργό Εξωτερικών (σημ: με τη γνωστή επιστολή προς τον κ. Μητσοτάκη), διότι στο άρθρο 22 της συμφωνίας επανένταξης ορίζετο ότι τα όρια ευθύνης της;;;;;;;; ΕΑ επεκτείνοντο "into" (εντός του) και όχι "up to" (μέχρι του) ελληνικού FIR. Εκείνο το "παραθυράκι" προσπαθούν να διευρύνουν σήμερα οι Τούρκοι, όπως σε κάποια στιγμή θα επιχειρήσουν να εκμεταλλευθούν την αναγνώριση των "ζωτικών συμφερόντων" τους στο Αιγαίο, που επέτυχαν στη Μαδρίτη.

Την ομόθυμη εκείνη θέση των στρατιωτικών υπεστήριξε και ο τότε αρχηγός ΓΕΑ, ο οποίος δε μας εξήγησε πώς και γιατί ως υφυπουργός άλλαξε γνώμη.Τρίτον: Το υπουργείο Αμυνας ομολογεί σαφώς ότι η κατάργηση των ορίων ευθύνης, η λεγόμενη νέα δομή του ΝΑΤΟ, θα οδηγήσει σε προσπάθειες - τουλάχιστον - αμφισβήτησης των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, όπως θα ήταν η ανάθεση της διεύθυνσης επιχειρήσεων στο νησιωτικό μας χώρο από Τούρκο διοικητή. Και ως ασφαλιστική δικλείδα προτάσσεται το δικαίωμά μας ν' ασκήσουμε "βέτο". Γεννάται όμως το "αφελές" ερώτημα: αφού αναγνωρίζουμε ότι με τις νέες ρυθμίσεις θα οδηγηθούμε στην άσκηση "βέτο" και σε νέες τριβές με τη γείτονα και το ΝΑΤΟ, τότε γιατί δεχόμαστε τις ρυθμίσεις αυτές;

Πρέπει να σημειωθεί ακόμα ότι "αρνησικυρία" σημαίνει άρνηση επικύρωσης μιας απόφασης. Αλλ' η απόφαση υπάρχει και οι πολλαπλές αποφάσεις δημιουργούν συνείδηση δικαιώματος - του "δικαιώματος" της Τουρκίας να διευθύνει την άμυνα του νησιωτικού μας χώρου - που η Ελλάδα παρεμποδίζει με την άσκηση του δικαιώματος του "βέτο", ενός δικαιώματος που συνιστά εξαίρεση και όχι τον κανόνα. Και συνεπώς, δεν πρέπει να επαναλαμβάνεται συνεχώς. Σε κάποια στιγμή με κάποιο τέχνασμα ή κάτω από πίεση θα αναγκασθούμε να υποχωρήσουμε.

Ως προς το δεύτερο σκέλος του ερωτήματος, θα ήθελα ν' αποφύγω μια μονοσήμαντη απάντηση, γιατί δε μου αρέσει να δίνω συστάσεις. Αλλωστε, οι απαντήσεις θα μπορούσαν να είναι πολλές, από ένα απερίφραστο "όχι" (που ήταν η τουρκική θέση από το '78 μέχρι σήμερα) μέχρι "εκβιαστικών" κινήσεων, όπως η άρνηση σύμφωνης γνώμης για την εισδοχή νέων μελών στο ΝΑΤΟ. Οι επιλογές ή οι συνδυασμοί επιλογών είναι συνάρτηση της φαντασίας και του θάρρους των χειριστών του ζητήματος".