"Ο πολιτισμός δεν είναι ένεση" | ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

"Ο πολιτισμός δεν είναι ένεση"

Ο Παναγιώτης Καραδημήτρης μιλά για το τραγούδι, τη Θεσσαλονίκη, τον πολιτισμό

"Η πρώτη μου επαφή με το τραγούδι έγινε σχεδόν μαζί με την πρώτη μου επαφή με τον κόσμο. Γεννήθηκα στην Τούμπα, συνοικία προσφύγων από τη Μικρά Ασία, στη ζωή των οποίων κυριαρχούσε και το τραγούδι. Με κρασάκι και τραγούδι διασκέδαζαν τις όποιες δυσκολίες της ζωής τους. Τα πρώτα μου ακούσματα τα είχα από τους παππούδες και τους γονείς μου. Για μένα πάντα το τραγούδι ήταν μέσο, δεν ήταν σκοπός. Τραγουδούσα και τραγουδώ για να πω μια ιστορία αγάπης, κοινωνική, πολιτική, για να δώσω διέξοδο σε ένα πρόβλημα".Τα παραπάνω λόγια ανήκουν στον τραγουδιστή Παναγιώτη Καραδημήτρη,από τη Θεσσαλονίκη, που ακολουθεί μια δική του, ξεχωριστή πορεία, υπηρετώντας ταπεινά και με συνέπεια το ελληνικό τραγούδι. Στις αρχές του '80 συνεργάστηκε με τον Θεσσαλονικιό συνθέτη Γιώργο Γερασιμίδη, ενώ στη συνέχεια με την πειραματική ορχήστρα του Σαράντη Κασσάρα. Ακολούθησε η συνεργασία του με τον ποιητή Ντίνο Χριστιανόπουλο και η συμμετοχή του στον δίσκο "Το αιώνιο παράπονο". Υπήρξε μέλος της ορχήστρας της ΕΡΤ, την περίοδο του '95. Καλύτερή του στιγμή θεωρεί τη σύντομη συνεργασία του με τον Μίκη Θεοδωράκη, ενώ ξεχωρίζει την πρόσφατη συνεργασία του με την Μαρία Δημητριάδη, η οποία όπως λέει, "έχει ακόμη να δώσει πολλά στο ελληνικό τραγούδι". Εδώ και δέκα χρόνια ο Παναγιώτης Καραδημήτρης εργάζεται ως γραμματέας στα δικαστήρια της Θεσσαλονίκης. Παράλληλα όμως αφιερώνει μεγάλο μέρος της ζωής του στο τραγούδι. Από τον περασμένο Οκτώβρη εμφανίζεται στην μπουάτ "Βάρδια", κάθε Δευτέρα και Τρίτη, καταθέτοντας τη δική του πρόταση για το τραγούδι.

Υπηρετώντας το τραγούδι

- Ηταν επιλογή σας το ότι δεν ασχολείστε επαγγελματικά με το τραγούδι;

- Δεν ασχολούμαι επαγγελματικά με το τραγούδι, με την έννοια του βιοπορισμού. Απαλλαγμένος από το άγχος του μεροκάματου έχω την πολυτέλεια να υπηρετώ το τραγούδι, που αγαπάω και όχι αυτό που θα μου επιβάλουν οι καιροί. Θεωρώ πως επέλεξα το σωστό στην προκειμένη περίπτωση και αγωνίζομαι για να έχω αυτή την πολυτέλεια. Δε θα μπορούσα να "εκποιούμαι" σε διάφορους χώρους.

- Η πρωινή δουλιά σας πώς λειτουργεί σε σχέση με το τραγούδι;

- Είναι ανασταλτικός παράγοντας. Πρόκειται για δύο τελείως διαφορετικά πράγματα και πολλές φορές έχω βρεθεί χωρισμένος στα δύο. Ομως επιμένω. Θεωρώ δεύτερη την πρωινή δουλιά μου, με την έννοια της σπουδαιότητας. Προσπαθώ όμως να είμαι σωστός.

- Πώς βλέπετε τη νυχτερινή ζωή της Θεσσαλονίκης;

- Σ' αυτή την πόλη, που δεν ξέρω για ποιο λόγο έγινε Πολιτιστική Πρωτεύουσα, όσες φορές βγαίνω έξω, πραγματικά δυστυχώ. Βρίσκω τον εαυτό μου να λειτουργεί μέσα σε μια χυδαία διαδικασία, γιατί θεωρώ χυδαίο να είμαι και στη διασκέδασή μου μια ακόμη λογιστική μονάδα. Ενας πελάτης που θα καταναλώσει τόσα. Το ρεπερτόριο, δε μου δίνει τη δυνατότητα να διασκεδάσω, να ξεφύγω από το καθημερινό μου άγχος, να με ξεκουράσει.

- Μέσα σ' αυτή την αναζήτηση ξεκινήσατε και τις εμφανίσεις σας στη "Βάρδια"; -Στάθηκε αφορμή να ξεκινήσω κάτι που να προσφέρει αυτά που εγώ αναζητώ, που όμως παραμένουν το ζητούμενο. Δεν ξέρω αν θα καταφέρω το τραγούδι να σταθεί και πάλι αφορμή να συνυπάρξουμε. Να ξαναβρεθούμε οι άνθρωποι, το μυαλό, η καρδιά, να γίνουμε παρέα. Στις εμφανίσεις μου δεν παρουσιάζω δικά μου τραγούδια και δεν ήταν επιλογή μου να εμφανίζομαι μόνο δύο μέρες τη βδομάδα. Δυστυχώς, δεν υπάρχουν χώροι που να μπορεί ένας καλλιτέχνης να βγάλει την ψυχούλα του. Εξω, λοιπόν, από οποιαδήποτε λογιστική λογική κατέλαβα αυτό το χώρο και παρουσιάζω ένα πρόγραμμα που εγώ θα το έλεγα λαϊκό. Που έχει, όμως, την ηθική εκείνη για να μπορέσεις να ξεχωρίσεις μέσα από το τραγούδι όλα τα στοιχεία που διακρίνουμε στον Ελληνα. Τον Ελληνα που ξέρουμε και αγαπάμε. Με το παράπονο, τη λεβεντιά του. Τον Ελληνα που ερωτεύεται, που αγωνίζεται.

Δισεκατομμύρια για βιτρίνα

- Προηγουμένως διέκρινα κάποιο υπονοούμενο για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα. Πιστεύετε, ότι η Θεσσαλονίκη δεν είχε κανένα λόγο να είναι Πολιτιστική Πρωτεύουσα; - Ο πολιτισμός δεν είναι μία ένεση που από τη μία μέρα στην άλλη θα μας κάνει πολιτισμένους. Δε συμφωνώ να είναι η Θεσσαλονίκη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, τη στιγμή που ο πολίτης αυτής της πόλης καλείται να ζήσει όχι ανθρώπινα. Και δεν είναι ανάγκη να εκθέσουμε τώρα τα καθημερινά της προβλήματα. Η κουλτούρα μας, που εκφράζεται σε κάθε εκδήλωση της ζωής, η τέχνη, η ιστορία της πόλης δε βγήκαν μπροστά. Η πολιτιστική ιστορία της Θεσσαλονίκης είναι σημαντική, δυστυχώς όμως έγιναν εκδηλώσεις βιτρίνας. Στον αιώνα μας έγιναν σημαντικά πολιτικά γεγονότα που στιγμάτισαν την πορεία της. Παράλληλα, έχουμε τη "χημεία" τούτης της πόλης: Μακεδόνες, Μικρασιάτες, κάθε ράτσα σέρνει έναν πολιτισμό που έπρεπε να αναδειχτεί. Θα δανειστώ φράσεις άλλων και θα πω ότι δε δέχομαι να ζω σε μια πόλη που είναι Πολιτιστική Πρωτεύουσα τη στιγμή που βλέπω ακόμη και τους ίδιους τους αριθμούς να μην ευημερούν. Εχουμε μεγάλο ποσοστό ανεργίας, καθημερινά συναντάμε στους δρόμους άπορους. Αυτό δεν είναι πολιτισμός.- Παρ' όλα αυτά όμως, θα πει κάποιος, έπεσαν στη Θεσσαλονίκη δεκάδες δισεκατομμύρια... - Αυτά, όμως, δε δόθηκαν για να γίνουν χώροι που θα παράγεται και θα δημιουργείται πολιτισμός. Κανείς δε μίλησε για ερασιτεχνική δημιουργία και αν ρωτήσεις τι είναι, δεν ξέρω αν γνωρίζει κανείς. Κανείς δεν είπε πώς μπορούμε να επενδύσουμε τον όποιο ελεύθερο χρόνο μας. Από εκεί μέσα περνάει ο πολιτισμός. Ετσι μπορείς να διαπαιδαγωγήσεις νέους ανθρώπους. Εμείς καλώς ή κακώς διαγράψαμε μια πορεία ζωής, είχαμε κάποιες κοινωνικές, πολιτικές, πολιτιστικές εμπειρίες. Ομως τα σημερινά παιδιά βομβαρδίζονται από τον μονοδιάστατο "πολιτισμό" της τηλεόρασης και της νύχτας. Δεν τα βοηθάμε, δεν κάνουμε τίποτε γι' αυτά τα νέα παιδιά που αύριο θα έρθουμε και θα τους ζητήσουμε τα ρέστα, γιατί έπεσαν στα ναρκωτικά, γιατί έγιναν χούλιγκαν, γιατί κάνουν σούζες με τη μηχανή, γιατί δεν έχουν αισθητική στο ντύσιμό τους.

"Να σταματήσουμε την κατηφόρα"

- Ποιος θα έπρεπε να είναι ο δικός μας ρόλος εδώ και ποιος ο ρόλος της πολιτείας;

- Δεν μπορεί η πολιτεία με τη δομή που έχει σήμερα να μπει και να σκύψει στο πρόβλημα. Δεν υπάρχει αυτοδιοίκηση στο βαθμό που εμείς περιμέναμε. Δεν περιμένω να σκύψει στο πρόβλημα, γιατί απλά έχει άλλο προσανατολισμό. Ομως εμείς μέσα από το σχολείο, τη γειτονιά, γενικά τα κύτταρα της κοινωνίας, μπορούμε να δημιουργήσουμε εκείνες τις βάσεις, τους φορείς, για να μπορέσουμε να μεταδώσουμε το μικρόβιο του πολιτισμού στα παιδιά. Δυστυχώς και εμείς τώρα έχουμε δραχμοποιήσει τις ιδέες μας, τα θέλω μας. Ομως είμαι αισιόδοξος. Είδαμε ότι αυτός ο δρόμος δεν οδηγεί πουθενά και πιστεύω ότι θα αναγκαστούμε να ξανάρθουμε οι άνθρωποι πάλι κοντά και να σταματήσουμε την κατηφόρα.

- Οι φορείς της πόλης έχουν λόγο σ' αυτή την προσπάθεια;

-Πάντα οι φορείς της πόλης μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο. Να διαπαιδαγωγήσουν δημιουργούς και ακροατές, ώστε ο κόσμος να ψάχνει την αλήθεια και ο καλλιτέχνης να έχει τη δυνατότητα να βγάλει την αλήθεια. Να εκθέσει την αλήθεια της ζωής μέσα από αυτό που κάνει. Ταπεινά. Σήμερα δεν υπάρχει κάτι τέτοιο στο τραγούδι. Πολλές φορές το τραγούδι λειτουργεί σαν ένα άλογο που το ιππεύει ο καλλιτέχνης και πάει... Ζει μακριά και έξω από τον κόσμο. Πρέπει λοιπόν να σταθούμε απέναντι στο τραγούδι ως υπηρέτες του και να καταφέρουμε να δώσουμε κάτι μέσα από αυτό.

- Τα τελευταία χρόνια συμμετέχετε στις εκδηλώσεις του ΚΚΕ, πρόσφατα πήρατε μέρος στις εκδηλώσεις του Φεστιβάλ της ΚΝΕ. Πιστεύετε ότι δίνουν αυτό το διαφορετικό που αναζητά ο κόσμος και η νεολαία; Την άλλη πρόταση για τον πολιτισμό;

- Πρέπει, κατ' αρχή, να πω ότι συγκινήθηκα, γιατί είδα νέους ανθρώπους με μια δυναμική να ψάχνουν την ποιότητα, έναν άλλο τρόπο ζωής. Σίγουρα έχουν έναν άλλο, ποιο υγιή τρόπο σκέψης. Νοιάζονται για την ίδια τους τη ζωή και αυτό είναι το φυσιολογικό. Το αισιόδοξο είναι πως αυτοί είναι πολλοί και αυτό μας κάνει να ελπίζουμε. Μπορείς να φανταστείς τον εαυτό σου χωρίς όνειρα, χωρίς στόχους; Οταν λοιπόν οι πολλοί αποκτήσουν κοινό στόχο και όνειρα, τότε δημιουργείται το κοινό όραμα και ξεκινάει η διαδικασία για να το κατακτήσεις. Ναι, μπορώ να πω με βεβαιότητα πως εκεί στις πολιτιστικές εκδηλώσεις του ΚΚΕ και τα Φεστιβάλ της ΚΝΕ κατατίθεται η άλλη πρόταση για τον πολιτισμό.

- Ομως, ο πολιτισμός μάς πονάει. Οι νέοι δεν μπορούν να έρθουν σε επαφή με το διαφορετικό. Εσείς οι καλλιτέχνες θα μείνετε αδρανείς;

- Οι καλλιτέχνες θα έπρεπε να μπουν μπροστά στα κοινωνικά προβλήματα και να συμβάλλουν στην προβολή τους. Να είναι μπροστά και στους αγώνες του λαού, κοινωνικούς, πολιτικούς, πολιτιστικούς. Μπορούν και πρέπει να το κάνουν, όμως δε φτάνει μόνο η δική τους φωνή και κυρίως δεν πρέπει να γίνεται ευκαιριακά. Πρέπει να είναι μόνιμα στον προσανατολισμό τους. Δυστυχώς σήμερα δεν παίζουν έναν τέτοιο ρόλο, έναν ρόλο οδηγητή. Πρέπει να δούμε τις αιτίες, να τις ξεπεράσουμε και να προχωρήσουμε.

Αννα ΑΝΑΝΙΑΔΟΥ