Κατ' αρχάς ευχαριστώ τους Ελληνες συντρόφους για τη διοργάνωση αυτής της Συνδιάσκεψης. Εχουμε ανάγκη από πιο υψηλό επίπεδο διεθνούς δουλιάς. Ιδιαίτερα τώρα, κάτω από τη διακυβέρνηση του ενωμένου ευρωπαϊκού καπιταλιστικού συστήματος με την ενωμένη αγορά, ένα κοινό νόμισμα και συνεργασία των συντηρητικών και σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων της ηπείρου. Το θέμα της Συνδιάσκεψής μας είναι πολύ σημαντικό.

Νομίζω ότι η οδυνηρή μας ήττα κυρίως οφείλεται σε έναν τύπο οργάνωσης του κόμματος. Στις σοσιαλιστικές χώρες ως κόμμα που κυβερνά κατέστρεψε τη δημοκρατία στο κόμμα και στη συνέχεια σε όλη την κοινωνία. Και αυτό έγινε κάτω από την κυρίαρχη αντίληψη για το επονομαζόμενο κόμμα νέου τύπου. Στο έργο των Μαρξ και Ενγκελς δε θα βρείτε τέτοιο τύπο κόμματος με διαχρονική αξία. Η αντίληψη για το κόμμα στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο καθώς και αυτή της 1ης Διεθνούς ή κάτω από συνθήκες παρανομίας, δεν ήταν οι ίδιες και το ίδιο ισχύει και για το έργο του Λένιν.

Η αντίληψη για το κόμμα στο έργο "Τι να κάνουμε" και αυτή της περιόδου μετά την κατάκτηση της νομιμότητας, ήταν αρκετά διαφορετικές. Μόνο μερικά σημεία παρέμειναν αναλλοίωτα διαχρονικά στη μαρξιστική αντίληψη για το κόμμα.

Το κόμμα πρέπει να έχει προλεταριακό χαρακτήρα και να στοχεύει στο διεθνισμό. Το κόμμα πρέπει να πειστεί ότι χρειαζόμαστε τη δική μας κρατική εξουσία και ότι αυτοί οι στόχοι δε θα επιτευχθούν μόνο με τη βοήθεια κάποιων μεταρρυθμίσεων. Το Κόμμα είναι ένα εργαλείο, ένα όπλο της εργατικής τάξης στην πάλη της για την απελευθέρωση της κοινωνίας από τον καπιταλισμό αλλά όχι αυτοσκοπός.

Σχετικά με το κυρίως ερώτημά σας πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τις συνθήκες της δουλιάς μας σε εθνικό και διεθνές επίπεδο από αντικειμενική και υποκειμενική άποψη.

Πιστεύω ότι είναι κοινή μας πεποίθηση ότι σήμερα ο καπιταλισμός κυβερνάει διεθνώς. Στη χώρα μας αυτό οξύνεται από το γεγονός ότι το αρχικό σοσιαλιστικό σύστημα της GDR ηττήθηκε, όχι μόνο από εξωγενείς αιτίες αλλά και από αιτίες σαν τις παραπάνω. Το αποτέλεσμα είναι σημαντικό για τη συνείδηση της μάζας. Από τη μια μεριά οι μάζες βιώνουν ένα αναπτυσσόμενο καπιταλιστικό σύστημα. Τα κέρδη και η ανεργία αυξάνονται σε εξαιρετικό βαθμό. Συνολικά έχουμε σχεδόν 17 εκατομμύρια θύματα αυτού του συστήματος σε ένα πληθυσμό 18 εκατομμυρίων. Ποτέ στην ιστορία μας δεν είχαμε μια παρόμοια κατάσταση. Αυτές οι μάζες βιώνουν το βαρβαρισμό του καπιταλισμού. Αλλά από την άλλη μεριά είναι απογοητευμένοι από το σοσιαλισμό. Αυτή είναι η εντύπωσή τους. Και έτσι έχουν αδρανοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό.

Το κόμμα μας είναι εξαιρετικά αδυνατισμένο. Μετά το 1991 χάσαμε πολλές χιλιάδες μελών. Τώρα έχουμε περίπου 7.000 μέλη μέσα σε ένα πληθυσμό 80 εκατομμυρίων. Η πλειοψηφία των μελών μας είναι μεγάλα σε ηλικία. Ο αριθμός των μελών μας είναι σχεδόν σε στασιμότητα, διότι κερδίζουμε ένα μικρό αριθμό των συντρόφων, αλλά χάνουμε περίπου τον ίδιο αριθμό λόγω θανάτων. Είμαστε πολύ φτωχοί για να έχουμε κομματικό μηχανισμό.

Σχετικά με την ηλικία της πλειοψηφίας των μελών οι θέσεις μας στα εργοστάσια και τις επαγγελματικές ενώσεις είναι αδύνατες. Το ίδιο και στα Κοινοβούλια. Στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο απουσιάζουμε και το ίδιο και στα Κοινοβούλια των ομόσπονδων κρατιδίων. Μόνο σε ένα μικρό αριθμό από κοινότητες έχουμε αντιπροσώπους.

Σε σύνδεση με το κόμμα λειτουργεί οργάνωση νεολαίας με μερικές εκατοντάδες μελών που αναπτύσσεται αργά. Υπάρχει επίσης νεολαία με θέσεις σε 12 πανεπιστήμια που επίσης αναπτύσσεται. Αλλά σε σχέση με την εποχή πριν την ήττα αυτές οι οργανώσεις είναι πολύ μικρές. Αναπτύσσουμε ένα σύστημα κομματικής μόρφωσης. Κάθε χρόνο έχουμε δύο ή τρία κεντρικά θέματα. Παραδείγματος χάριν, σχετικά με το κόμμα, τη δομή της κοινωνίας, το περιβάλλον και τη ρώσικη επανάσταση.

Στο εβδομαδιαίο μας έντυπο "Unsere Zeitung" ("Η εφημερίδα μας") εκδίδουμε υλικά σχετικά με αυτά τα θέματα και επιπλέον ειδικά εκπαιδευτικά κείμενα. Αλλά η δουλιά σ' αυτό το πεδίο είναι ακόμα σκληρή. Πολλοί από τους μεγαλύτερους συντρόφους νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα. Μας λείπουν σύντροφοι που θα μπορούσαν να διδάξουν με ενδιαφέροντα τρόπο και να συζητήσουν στη διάρκεια των βραδινών εκπαιδευτικών συναντήσεων. Πάντως έχουμε κάποιες επιτυχίες σ' αυτό το πεδίο. Εχουμε ένα βδομαδιάτικο έντυπο, για το οποίο σας μίλησα προηγούμενα, ένα θεωρητικό όργανο, τις "Μαρξιστικές σελίδες" (Marxistische Blatter). Αυτό σήμερα είναι το παλιότερο θεωρητικό όργανο στη γερμανική γλώσσα. Ενώ έχουμε πρόβλημα να εξασφαλίσουμε το εβδομαδιαίο έντυπο, το θεωρητικό όργανο είναι σταθερά στο επίπεδο των 2.400 μόνιμων παραληπτών. Εχουμε μία κομματική σχολή στο Λεβερκούζεν, συνεργαζόμαστε με το "Ιδρυμα Μαρξ - Ενγκελς", το τέως Ινστιτούτο Ερευνας στη Φρανκφούρτη που ονομάζεται "Ινστιτούτο για τις Μαρξιστικές σπουδές και την έρευνα" καθώς και με το όργανο αυτού του Ινστιτούτου που λέγεται "Z. Zeitschrift Marxistische Erneuerung". Σε επίπεδο θεωρητικής εργασίας έχουμε καλές σχέσεις, όπως μπορείτε να δείτε πια στην "Marxistische Blatter". Παραδείγματος χάριν, οργανώσαμε μαζί με άλλους αριστερούς και Μαρξιστές το Μάρτιο του προηγούμενου χρόνου μια πολύ ενδιαφέρουσα συνδιάσκεψη στο Ανόβερο, για την οποία μπορείτε να πληροφορηθείτε στην "Marxistische Blatter" τεύχος 2/97.

Εκδώσαμε μερικά βιβλία και από την αρχή αυτού του μήνα μικρότερα έργα των Μαρξ, Ενγκελς και Λένιν. Τα πρώτα κείμενα είναι το "Κομμουνιστικό Μανιφέστο", "Μισθός, τιμή, κέρδος" και "Η ανάπτυξη του σοσιαλισμού από την ουτοπία στην επιστήμη". Σας παρακαλούμε σκεφτείτε αυτή την κατάσταση. Αυτό το τελευταίο τρίτο του 19ου αιώνα εκδοτικοί οίκοι της Γερμανίας εξέδωσαν κείμενα των ιδρυτών του Μαρξισμού. Μόνο τον καιρό των ναζί δε συνέβαινε αυτό καθώς και μετά το 1989. Τώρα έχουμε σπάσει αυτή την πολύ κακή κατάσταση.

Διορθώσαμε το στιλ της ιδεολογικής μας δουλιάς ήδη πριν από την ήττα μας. Παραδείγματος χάριν, ανοίξαμε τα εκδοτικά μας όργανα για άλλες αριστερές και δημοκρατικές θέσεις. Δεν απαντούσαμε απευθείας ή πολεμούσαμε θέσεις, με τις οποίες δε συμφωνούσαμε. Αλλά βεβαιωνόμαστε ότι οι φίλοι και σύντροφοί μας σε όλες τις περιπτώσεις μπορούν να ξέρουν ποια είναι η θέση του κόμματος δημοσιεύοντας τοποθετήσεις γνωστών θεωρητικών ή πολιτικών, μελών του κόμματος. Σήμερα έχουμε ένα μεγαλύτερο διάλογο που βρίσκεται σε εξέλιξη σχετικά με το σοσιαλιστικό μας στόχο με θέμα την ανάλυση του σοσιαλισμού που χάθηκε και τα προγνωστικά μας με το μέλλον. Εχουμε παράδοση σ' αυτό γιατί συζητούσαμε παρόμοια ζητήματα από το τέλος της δεκαετίας του '60. Είμαστε υποχρεωμένοι να διαγράψουμε μια ρεαλιστική εναλλακτική λύση καθώς και ένα ρεαλιστικό δρόμο για να ξεφύγουμε από τον καπιταλισμό, ένα δρόμο με στάδια και πέρασμα από το ένα στάδιο στο άλλο.

Πάντα η διεθνής αλληλεγγύη ήταν κεντρικό θέμα της πολιτικής μας, αλληλεγγύη με το Βιετνάμ, τη Νότιο Αφρική και ιδιαίτερα τώρα την Κούβα. Εχουμε ένα ξεχωριστό πρόβλημα. Δεν έχουμε χρήματα για να πληρώσουμε συντρόφους για να δουλέψουν επαγγελματικά για το κόμμα. Σύντροφοι που οργάνωναν την "UZ" ή την "Marxistische Blatter" είναι συνταξιούχοι όπως και εγώ.

Συγκεντρώσαμε τις πολιτικές μας εμπειρίες κάτω από συνθήκες αρκετά διαφορετικές με το παρόν: Σε συνθήκες φασισμού, παρανομίας ή κατά τη διάρκεια της αποκαλούμενης φοιτητικής ανταρσίας της δεκαετίας του '60. Σ' αυτές τις εποχές υπήρχε γνώση του Μαρξισμού ανάμεσα στους νέους. Το σοσιαλιστικό σύστημα υπήρχε. Σε μερικά μέρη του επονομαζόμενου τρίτου κόσμου γίνονταν αντιιμπεριαλιστικοί αγώνες κ. ο. κ. Μάθαμε να δουλεύουμε σε θεωρητικά και πολιτικά πεδία εκείνη την εποχή.

Αλλά τώρα όλα είναι αρκετά διαφορετικά. Η τωρινή νέα γενιά είναι αρκετά διαφορετική. Οι νέοι είναι αρκετά σκεπτικιστές. Οι περισσότεροι νέοι θέλουν να κρατήσουν απόσταση από τα κόμματα, τις επαγγελματικές ενώσεις κλπ. Δεν είμαστε όλοι ικανοί να αλλάξουμε το στιλ της δουλιάς τους. Δεν πρέπει να μιλάμε και να γράφουμε όπως στη δεκαετία του εξήντα. Πρέπει να ψάξουμε για καινούριους τρόπους ομιλίας σχετικά με τη γνώση μας, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε νέους όρους, χωρίς να παραποιήσουμε τη θεωρία μας. Δεν ξέρω αν τα λέω με σωστό τρόπο. Αλλά το να έχουμε ιδιαίτερα αισθήματα σε σχέση με το τι έγινε με τη νέα γενιά είναι μεγάλης σημασίας για το μέλλον του Μαρξισμού. Σαν συνέπεια της ήττας μας διορθώσαμε το Καταστατικό του κόμματός μας. Τώρα συζητάμε προβλήματα του Κομματικού Προγράμματος.

Ποιες είναι οι πιο σημαντικές αλλαγές στο Καταστατικό;

Κατ' αρχάς προσπαθήσαμε να ξαναθεμελιώσουμε την πραγματικότητα του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού. Δεν έχουμε ένα μόνο από τα παραπάνω, δε θα έχουμε ούτε δημοκρατία, ούτε πραγματικό συγκεντρωτισμό. Μία ηγετική ομάδα χωρίς μηνύματα και πληροφόρηση από τη βάση δε θα μπορεί να πάρει ρεαλιστικές αποφάσεις και έτσι δε θα είναι ένα πραγματικό κέντρο. Ενα κόμμα χωρίς δημοκρατία δεν μπορεί να αναπτύξει όλες τις ικανότητες των μελών. Αλλά ένα κόμμα χωρίς κεντρική ηγεσία δε θα μπορεί να οργανώνει την πάλη ενάντια σε μια πολύ συγκεντρωτική και οργανωμένη καπιταλιστική δύναμη.

Ανοιχτές και όχι κρυφές συζητήσεις σχετικές με τις θεωρητικές και πολιτικές θέσεις του Κόμματος, ιδιαίτερα μπροστά σε ένα Συνέδριο του κόμματος δεν είναι φατρίες.

Μία επιτροπή πρέπει να είναι υπεύθυνη για την τάξη μέσα στο κόμμα και τη σωστή χρήση του Καταστατικού από την κεντρική ηγετική ομάδα. Αυτό είναι ένα είδος καταμερισμού της εξουσίας. Θέλουμε να παρεμποδίσουμε την καταστρατήγηση των δικαιωμάτων των μελών από παρεμβολές και αυθαιρεσίες των συντρόφων που κατέχουν ηγετικές θέσεις.

Εχουμε μερικές δραστηριότητες και μέτρα που εξασφαλίζουν τα πραγματικά δικαιώματα των γυναικών - μελών. Ειδικότερα θέλουμε να εξασφαλίσουμε (πράγμα που δεν είναι εύκολο) το να γίνονται περισσότερες γυναίκες μέλη ηγετικών ομάδων. Γενικά θέλουμε την ισότητα των δύο φύλων μέσα στις επιτροπές. Μερικές φορές οργανώσαμε ειδικές σειρές μαθημάτων μόνο για γυναίκες μέλη που προέρχονται από την εργατική τάξη. Σε άλλες περιπτώσεις γυναίκες - μέλη σε ηγετικές επιτροπές ανήκουν μόνο στα μεσαία στρώματα ή στη διανόηση. Αλλά χρειαζόμαστε ηγετικές ομάδες όπου θα βρίσκονται μέλη και από τα δύο φύλα. Από διαφορετικές ηλικίες, στρώματα, κλάδους ή περιοχές.

Σε αντίθετη περίπτωση δε θα μπορούμε να εκφράσουμε τις διαφορετικές απόψεις πάνω στα προβλήματα.

Μερικές παρατηρήσεις σχετικά με τον κοινωνικό και πολιτικό μας περίγυρο. Μίλησα ήδη για τις οργανώσεις νεολαίας που δουλεύουν σε συνδυασμό με μας. Στη χώρα μας υπάρχει ένας αριθμός άλλων Μαρξιστικών και κοινωνικών ομάδων και οργανώσεων. Εχουν τα δικά τους όργανα, όπως, π. χ., το μηνιαίο έντυπο "Sozialismus". Η ομάδα του Wolfgang Fritz Hang in Berlin εξέδωσε την εφημερίδα "Das Argument" και βιβλία. Επίσης οργάνωσαν Συνδιασκέψεις. Οι αριστεροί σοσιαλδημοκράτες έχουν μια εφημερίδα που ονομάζεται "Sozialismus - Theorie und Praxis". Μίλησα ήδη για το τριμηνιαίο "Z. Zeitschrift fur Marxistiche Erneuerung".

Αυτές οι ομάδες, οργανώσεις και εφημερίδες δεν είναι δυνατές, αλλά είναι σημαντικές από θεωρητική και πολιτική άποψη. Επηρεάζουν ιδιαίτερα δυνάμεις της διανόησης, όπως, π. χ., επαγγελματικές ενώσεις ή μέσα στα πανεπιστήμια.Οι τέως Μαοϊκές οργανώσεις δεν παίζουν σημαντικό ρόλο. Μία από αυτές, επονομαζόμενη MLPD είναι εξαιρετικά δογματική και εχθρική απέναντι σε όλες τις άλλες και υποστηρίζει ότι είναι η μοναδική πραγματικά Μαρξιστική δύναμη και όχι μόνο στη Γερμανία! Με τις άλλες έχουμε επαφές. Δεν είμαστε μόνο εμείς που μαθαίνουμε από την κατάστασή μας. Εννοώ ότι σε τέτοιες ομάδες οργανώνονται νέοι. Συχνά έχουν ένα σχετικά υψηλό επίπεδο γνώσης του Μαρξισμού (με τον τρόπο του Σταλινικού δογματισμού). Η αιτία είναι ότι δεν εργάζονται στο δημόσιο. Οργανώνουν κύκλους για τη μελέτη του Μαρξισμού (με τον τρόπο του του Σταλινικού δογματισμού). Ετσι υπάρχουν όρια ανάμεσα σ' αυτές και σ' εμάς ειδικά σε σχέση με τον Στάλιν, την ιστορία της Σοβιετικής Ενωσης και το 20ό Συνέδριο του κόμματος. Αλλά στο Νότο της χώρας μας μερικούς μήνες πριν, μερικές δεκάδες απ' αυτούς έγιναν μέλη του κόμματός μας. Με μια άλλη ομάδα σε προηγούμενα χρόνια είχαμε σκληρούς καβγάδες. Μερικά μέλη τους φυλακίστηκαν στην GDR.

Πάντως το Μάρτιο αυτού του χρόνου είχαμε μια πρώτη κοινή Συνδιάσκεψη για το σοσιαλισμό. Με αυτή την ομάδα έχουμε μερικές κοινές θέσεις αλλά επίσης σοβαρές αντιθέσεις. Πάντως η συνδιάσκεψη έγινε μέσα σε ατμόσφαιρα αλληλεγγύης.

Σχετικά με τους σοσιαλδημοκράτες πρέπει να ειπωθεί ότι αυτό το Κόμμα δουλεύει μέσα στον παρόντα καπιταλισμό χωρίς να στοχεύει στο σοσιαλισμό. Το κόμμα αυτό αγωνίζεται - αλλά σχεδόν μόνο του στα Κοινοβούλια - για μερικές καλύτερες κοινωνικές συνθήκες. Αυτό είναι σημαντικό για τη ζωή των μαζών, αλλά είναι και συνεισφορά στην ενσωμάτωση αυτών των μαζών στο καπιταλιστικό σύστημα. Με αυτούς τους όρους το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα κατέχει την πλειοψηφία μέσα στον εργαζόμενο πληθυσμό και στην πραγματικότητα ελέγχει τις επαγγελματικές ενώσεις.

Και τι γίνεται με τους Πράσινους; Η ηγεσία ενσωματώθηκε στο καπιταλιστικό σύστημα. Λένε ναι και σε σημαντικά ζητήματα του Νατοϊκού ιμπεριαλισμού (Γερμανοί στρατιώτες στη Βοσνία, εξάπλωση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς κλπ. ). Στην ηγεσία τους υπάρχουν δύο ομάδες, οι επονομαζόμενοι ρεαλιστές με τον Joschka Fischer και οι επονομαζόμενοι φουνταμενταλιστές. Κυρίαρχη είναι η ομάδα του Fischer. Ελπίζουν ότι ο Fischer θα γίνει αντικαγκελάριος και υπουργός Εξωτερικών σε περίπτωση που μετά τις εκλογές του φθινοπώρου γίνει δυνατή μια συμμαχία Πράσινων και Σοσιαλδημοκρατών. Μόνο πάνω στο ζήτημα της χρησιμοποίησης της πυρηνικής ενέργειας και σε μερικά περιβαλλοντικά προβλήματα αυτό το κόμμα εργάζεται ακόμα στα ίδια πλαίσια με το παρελθόν του. Αυτά είναι σημαντικά ζητήματα, αλλά όχι τέτοια που να περνάνε τη διαχωριστική γραμμή του καπιταλισμού.

Ετσι, οι πραγματικές αντικαπιταλιστικές δυνάμεις είναι οι κομμουνιστές (μέσα και έξω από το ΚΚΓ), άλλοι μαρξιστές και οι αριστεροί σοσιαλιστές.

Και τι μπορεί να πει κανείς για το PDS; Φυσικά η πιο σημαντική αριστερή και εν μέρει σοσιαλιστική ή αριστεροσοσιαλδημοκρατική Οργάνωση στη Γερμανία είναι το PDS. Σχετικά με αυτό το κόμμα έχω μια ειδική τοποθέτηση γραμμένη από τον σύντροφό μας Πολικέιτ. Οι βάσεις του είναι η περιοχή της τέως GDR. Εκεί το Κόμμα έχει δύναμη ψηφοφόρων ανάμεσα στο 15% και στο 25%. Σε τέσσερις εκλογικές περιφέρειες κατάφερε να κερδίσει τον άμεσο υποψήφιο. Στο Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο το κόμμα έχει 29 αντιπροσώπους. Τα περισσότερα από τα μέλη του είναι όπως και του ΚΚΓ, συνταξιούχοι. Το ΚΚΓ αντιμετωπίζει προβλήματα στο να αποκτήσει επιρροή στην τέως GDR, γιατί οι κομμουνιστές εκεί είναι ακόμη μέλη του PDS.

Υπάρχει μια επονομαζόμενη Κομμουνιστική Πλατφόρμα με περίπου 3.000 οπαδούς. Από την άλλη μεριά το PDS αντιμετωπίζει προβλήματα στο να αποκτήσει επιρροή στο δυτικό τμήμα της χώρας μας. Ανάμεσα στο PDS και το ΚΚΓ υπάρχουν συγκρούσεις, γιατί η ηγετική ομάδα του PDS υποστηρίζει μια περισσότερο σοσιαλρεφορμιστική θέση και θέλει να έχει στενές επαφές με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα. Ετσι χρησιμοποιεί μια αντισταλινική καμπάνια ενάντια στις μαρξιστικές δυνάμεις μέσα στο ίδιο το PDS και ενάντια στο κόμμα μας. Δεν είναι εύκολο για μας να διατηρηθούμε ψύχραιμοι κάτω από αυτές τις συνθήκες, αλλά έχοντας συναίσθηση των ευθυνών μας το προσπαθούμε. Παραδείγματος χάριν, κατευθύνουμε τους ψηφοφόρους μας να ψηφίσουν PDS στις εθνικές εκλογές. Αυτό το κόμμα δεν έπραξε σωστά να απορρίψει τη συνεργασία μαζί μας. Π. χ., ποιος θα φέρει τα υλικά τους στο λαό; Εχουν ακόμη λιγότερη δύναμη από μας στη Δύση. Και είμαστε βέβαιοι. Οι προσπάθειες του PDS να αποκτήσει καλές σχέσεις με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα δε θα είναι επιτυχείς. Οι σοσιαλδημοκράτες δεν είναι διατεθειμένοι να μοιραστούν τους τομείς της δουλιάς και των θέσεων με άλλες δυνάμεις. Και φοβούνται επιθέσεις από συντηρητικές δυνάμεις εάν έχουν πολύ στενές σχέσεις με τους επονομαζόμενους τέως κομμουνιστές.

Οι επαγγελματικές ενώσεις τον περισσότερο καιρό δε διοργανώνουν πραγματικούς αγώνες, όπως απεργίες. Προσανατολίζονται μόνο σε διαπραγματεύσεις με τους εργοδότες και φοβούνται ότι με το να οργανώσουν πραγματικούς αγώνες θα έρθουν σε σύγκρουση με τους εργοδότες, τα μέλη του κόμματος του Κολ στις επαγγελματικές ενώσεις και θα πρέπει να παράσχουν οικονομική υποστήριξη στους συναδέλφους που θα απεργούν (θα αγγίξουν δηλαδή την περιουσία των επαγγελματικών ενώσεων). Επιπλέον ζούνε ειρηνικά με τον καπιταλισμό και χάνουν την επιρροή τους κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας. Επειδή εναντιώνονται στο σοσιαλισμό ένα όλο και μεγαλύτερο μέρος τους παγιδεύεται από τις δυνάμεις του νεοφασισμού. Πιστεύουν στην προπαγάνδα ότι οι ξένοι θα τους πάρουν τις θέσει εργασίας, ευθύνονται για την αύξηση της εγκληματικότητας κ. ο. κ.

Οι νεότεροι δε γίνονται μέλη των κομμάτων ή των επαγγελματικών Ενώσεων. Αυτό είναι ένα γενικό πρόβλημα. Είναι κατά των φαινομένων διαφθοράς, απληστίας για θέσεις κ. ο. κ.