Συνέντευξη της ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκας Παπαρήγα, με θέμα την πρόσφατη οικονομική κρίση στη Ρωσία και τίτλο "Κι όμως μπορεί να ξαναγίνει σοσιαλιστική", φιλοξένησε στο χθεσινό της φύλλο η εφημερίδα "Ελευθεροτυπία". Ο "Ρ" αναδημοσιεύει, σήμερα, ορισμένα χαρακτηριστικά αποσπάσματα από αυτήν: - Πιστεύετε ότι, όπως και πριν από 7 χρόνια, έτσι και τώρα, τα όσα συμβαίνουν στη Ρωσία μπορούν να αποτελέσουν αφετηρία διεθνών εξελίξεων στον οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό τομέα;

Α. Π.: Αναμφισβήτητα αυτά που συμβαίνουν στη Ρωσία, αλλά και σε πολλές χώρες της ΝΑ Ασίας, της Ευρώπης, στην Ιαπωνία και στις ΗΠΑ, θα ασκήσουν επιδράσεις στις εξελίξεις. Το θέμα είναι τι επιδράσεις θα ασκήσει ο σημερινός κύκλος της κρίσης (σε ένα έδαφος γενικότερης και μόνιμης κρίσης), στη συνείδηση και στους προσανατολισμούς των λαών, στην οργάνωση και χειραφέτησή τους από τις λογικές των μονόδρομων.

Οι εξελίξεις δε θα κριθούν κυρίως από τις συνταγές και τα γιατροσόφια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ή της Ευρωπαϊκής Ενωσης, γιατί η κρίση είναι αθεράπευτη στο πλαίσιο του καπιταλιστικού συστήματος, αλλά από το τι συμπεράσματα θα εξαχθούν από τους λαούς.

Αναμφισβήτητα η όξυνση της κρίσης στη Ρωσία, έχει και ιδιαίτερες πλευρές. Πρόκειται για μια χώρα που προχώρησε η ανατροπή των σοσιαλιστικών σχέσεων, έχει ξεκινήσει με ταχείς ρυθμούς η πορεία εδραίωσης των καπιταλιστικών σχέσεων. Ορισμένοι λένε ότι η Ρωσία δε θα είχε κρίση αν η καπιταλιστική παλινόρθωση γινόταν με πιο αργούς ρυθμούς και πιο ήπια μέτρα. Δε νομίζω ότι υπάρχει απάντηση σ' αυτήν τη σκέψη, που ας μου επιτραπεί να τη χαρακτηρίσω λίγο παράλογη, αντιεπιστημονική. Με ποια έννοια το λέω: στη Ρωσία δεν ήταν δυνατό η οικοδόμηση του καπιταλισμού να γίνει με τον ίδιο τρόπο που οικοδομήθηκε ο καπιταλισμός στις άλλες χώρες της Ευρώπης. Αλλες ιστορικές συνθήκες υπήρξαν, τότε, στις συνθήκες του φεουδαρχικού συστήματος. Στο έδαφος των πρώην σοσιαλιστικών χωρών δοκιμάστηκε στην πράξη κάτι το πρωτόγνωρο στον 20ό αιώνα, το πισωγύρισμα σε ένα προηγούμενο κοινωνικό σύστημα. Η καταστροφή των σοσιαλιστικών βάσεων και ειδικά στη Ρωσία σε συνδυασμό με τα πολιτικά μηνύματα που ήθελε ο καπιταλιστικός κόσμος να περάσει, πήρε ένα λίγο - πολύ αναπόφευκτο χαρακτήρα. Ας υποθέσουμε ότι γινόταν με πιο μαλακό τρόπο. Και πάλι, κατά τη γνώμη μου, η Ρωσία θα έμπαινε στην τροχιά της βαθιάς κρίσης, όπως έχει μπει η Ιαπωνία, ακόμη και οι ΗΠΑ.

Αρα το ζήτημα είναι σε τελευταία ανάλυση πολιτικό, και τέτοια συμπεράσματα πρέπει να βγουν ώστε να υπάρξουν θετικές για τους λαούς συνέπειες, εννοείται και για το ρωσικό λαό.

- Ποιος είναι ο βαθμός ευθύνης της Δύσης στη σημερινή κατάσταση, στη Ρωσία;

Α. Π.: Κατ' αρχάς ευθύνη έχουν όλοι εκείνοι που μπέρδεψαν το σοβιετικό λαό και τους άλλους λαούς με την παραπλανητική θέση ότι τα μέτρα τους αποσκοπούσαν στην ανάπτυξη του σοσιαλισμού και στη διόρθωση των αδυναμιών του. Ευθύνη έχουν εκείνοι που συνειδητά δούλεψαν για την καταστροφή του έργου εκατομμυρίων ανθρώπων, που έδωσαν σάρκα και οστά στο σοσιαλισμό, που αποτελούσε ένα πρωτόγνωρο πείραμα χωρίς να προϋπάρχει όπως ήταν φυσικό καμία προηγούμενη πείρα για αξιοποίηση. Μην ξεχνάτε ότι το καπιταλιστικό σύστημα έχει μια ιστορία πάνω από 500 χρόνια.

Από εκεί και πέρα βεβαίως οι εσωτερικές φιλοκαπιταλιστικές δυνάμεις σε συμμαχία και εξάρτηση από τις δυνάμεις της παγκόσμιας αγοράς, τις μεγάλες καπιταλιστικές χώρες, οδήγησαν τα πράγματα όπου τα οδήγησαν. Οι ευθύνες είναι κοινές, παγκόσμιες και σε εθνικό επίπεδο.

- Οι μεταρρυθμίσεις που ζητούν οι ΗΠΑ και οι ισχυρές χώρες της ΕΕ, μπορούν να έχουν θετικά αποτελέσματα;

Α. Π.: Για το ρωσικό λαό δεν πρόκειται να προκύψει κανένα θετικό αποτέλεσμα. Γιατί οι "γιατροί και τα γιατροσόφια τους" μόνο το ρωσικό λαό δεν έχουν στο μυαλό τους.

Κατ' αρχάς δεν αναφέρεται πουθενά, τουλάχιστον δε διάβασα πουθενά, ποια συγκεκριμένα μέτρα προτείνονται και πώς αιτιολογείται ότι αυτά μπορούν να εκτονώσουν την κατάσταση. Τα μέτρα που προτείνουν είναι αυτά που ήδη έχουν παρθεί στη Ρωσία, δηλαδή ιδιωτικοποιήσεις, ξεπούλημα κλπ. Ζητούν μεγαλύτερη επιτάχυνση, δηλαδή ενισχύουν εκείνους τους παράγοντες που όξυναν την κρίση.Ο πονοκέφαλος της Δύσης είναι ναγεφυρώσει τις διαφορές τακτικής και επιμέρους συμφερόντων που εκδηλώνονται στο πλαίσιο της νέας αστικής τάξης, ώστε να διαμορφωθεί ενιαία στάση και πρακτική. Να υπάρξει μια σχετική πολιτική σταθερότητα του συστήματος για να προχωρήσει καλύτερα το ξεπούλημα. Θέλουν μια Ρωσία ούτε εντελώς ανίσχυρη για την ώρα, αλλά ούτε και πολύ ισχυρή για να διεκδικήσει συμμετοχή στη λεία.

Επομένως, ακόμη και αν η ρωσική ηγεσία βάλει τα πράγματα σε μια "τάξη", οι παράγοντες της κρίσης θα συνεχίσουν να επενεργούν και θα εκδηλώνονται οι αντιθέσεις και αντινομίες σε όλο και πιο οξυμένο βαθμό στην πορεία. Καμία πολιτική σταθερότητα δεν πρόκειται να τιθασεύσει τη λαϊκή αγανάκτηση, την τάση χειραγώγησης των λαϊκών στρωμάτων. Το "στερνή μου γνώση να σε είχα πρώτα" ακούγεται όλο και πιο πυκνά και πλατιά σε όλες τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες και ακόμη πιο έντονα στη Ρωσία.

Σε άλλο σημείο της συνέντευξής της η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ απαντώντας στην ερώτηση "Το αριστερό κίνημα στην Ελλάδα και διεθνώς, ποια συμπεράσματα μπορεί να εξαγάγει από τη σημερινή κατάσταση και ποιοι κατά την άποψή σας πρέπει να είναι οι προσανατολισμοί του;" τονίζει:

- Αρχικώς συμπεράσματα πρέπει να βγάλει ο ελληνικός λαός, οι εργατοϋπάλληλοι, οι ταλαιπωρημένοι μικρομεσαίοι, η φτωχή αγροτιά, το κίνημα της νεολαίας, τα άλλα κοινωνικά κινήματα, που πάλεψαν για τα δικαιώματα των γυναικών, για τα ευρύτερα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα των εκμεταλλευομένων. Αναμφισβήτητα είναι υποχρεωμένοι να βγάλουν συμπεράσματα όλοι εκείνοι και εκείνες που κατατάσσουν τον εαυτό τους στο χώρο της Αριστεράς, των κομμουνιστικών ιδεών. Το ΚΚΕ έχει ήδη προχωρήσει σε τέτοιες επεξεργασίες και συνεχίζει να προβληματίζεται. Εξαρτάται από ποια σκοπιά βλέπει κάποιος το ζήτημα. Οι πολέμιοι του σοσιαλισμού, δηλαδή οι κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις που (ανεξάρτητα από συνθήματα και ιδεολογικά περιβλήματα) στοχεύουν στην υπηρέτηση του καπιταλισμού, δεν μπορούν να βγάλουν σωστά και αντικειμενικά συμπεράσματα. Το μόνο που ξέρουν, αλλά δεν το ομολογούν πάντα, είναι ότι δεν μπόρεσαν να επενδύσουν στην καπιταλιστική παλινόρθωση, όπως θα το ήθελαν. Οι άλλοι, οι μαχητές αριστεροί, μπορούν να βγάλουν, να βγάλουμε συμπεράσματα και μαθήματα θετικά μόνο αν διαχωρίζουμε την κριτική προς το σοσιαλισμό από τον έρωτα, τη φιλία ή την ανοχή στον καπιταλισμό. Μόνο όταν ασκήσουμε κριτική παίρνοντας υπόψη και τις αντικειμενικές συνθήκες που επικρατούσαν παγκόσμια και στις χώρες που νίκησε ο σοσιαλισμός. Διαφορετικά θα καταλήξουμε στον επιζήμιο μηδενισμό ή στην εύκολη εξήγηση της μιας ή της άλλης αδυναμίας.

Αρα η στάση στο σοσιαλισμό του 20ού αιώνα είναι ένα κρίσιμο ζήτημα για τον αριστερό, τον κομμουνιστή, αφετηριακό θα έλεγα στις μέρες μας και για τους προσανατολισμούς "πού πάμε και πώς πάμε".

Οσον αφορά τους προσανατολισμούς, πιστεύω ότι υπάρχουν και θα υπάρχουν διαφορές στη σκέψη και στην πρακτική ανάμεσα στους κομμουνιστές και στους αριστερούς, αυτούς δηλαδή που είναι αριστεροί και δε χρησιμοποιούν τον όρο εθιμικά και παραπλανητικά. Ωστόσο πιστεύω ότι μπορούν να υπάρξουν και κοινοί προσανατολισμοί που θα ανοίξουν δρόμους αν αυτοί είναι δουλεμένοι πάνω σε μια γενική κατεύθυνση που έχει στόχο την πάλη και τη σύγκρουση με την πολιτική που υπηρετεί τα καπιταλιστικά κέρδη, ιδιαίτερα τη στρατηγική των μονοπωλιακών επιχειρήσεων και της ιμπεριαλιστικής τάξης πραγμάτων. Η αντίθεση με την πολιτική των μονοπωλίων είναι ένας κρίκος για να πάμε μπρος προς όφελος των λαών. Εξω από αυτή την αντίθεση, δεν υπάρχουν ουσιαστικές και βιώσιμες λύσεις, δεν υπάρχει προοπτική.