Αν επιχειρούσε κανείς να καταγράψει πόσες φορές τα τελευταία χρόνια η Αστυνομία οργάνωσε επιχειρήσεις για τη σύλληψη σεσημασμένων κακοποιών, θα διαπίστωνε ότι ελάχιστες φορές οι επιχειρήσεις αυτές στέφθηκανμε επιτυχία. Ρωχάμης, Δίπλας, Σκαλτσάς, Ναστούλης και τόσα άλλα ονόματα μπορεί κανείς να αραδιάζει, αναφερόμενος στις αποτυχημένες αστυνομικές επιχειρήσεις των τελευταίων χρόνων. Παράλληλα, η έξαρση της εγκληματικότητας τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζεται από το υπουργείο Δημόσιας Τάξης με ευχολόγια.

Αντίθετα, αν προσπαθούσε, επίσης, να καταγράψει τις επιχειρήσεις καταστολής κινητοποιήσεων εργαζομένων και την ετοιμότητα της Αστυνομίας για την παρακολούθηση και την αστυνόμευση των αγώνων, θα διαπίστωνε ότι ούτε μια φορά η αστυνομία δεν έχει πιαστεί στον ύπνο. Πάντα ήταν παρούσα, με ικανές δυνάμεις για την "περιφρούρηση" της... τάξης.

Ο "Ρ" στις 22 του περασμένου Μάρτη είχε παρουσιάσει τα στατιστικά στοιχεία του ίδιου του υπουργείου Δημόσιας Τάξης, για την απασχόληση των αστυνομικών. Σύμφωνα, λοιπόν, με τα στοιχεία αυτά, μόνο 20.000 από τους συνολικά περίπου 39.500 αστυνομικούς διατίθενται για καθήκοντα γενικής αστυνόμευσης, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες ανθρωποημέρες "καταναλώνονταν", για "μέτρα τάξης" στη διάρκεια κινητοποιήσεων.

Το μακελειό της οδού Νιόβης, το βράδυ της Τετάρτης επανέφερε με τον πιο δραματικό τρόπο, τόσο το πρόβλημα προσανατολισμού, που έχουν τα Σώματα Ασφαλείας, όσο και τις συνεπαγόμενες απ' αυτό εγκληματικές ευθύνες της σημερινής κυβέρνησης, αλλά και των προηγούμενων.

Το πρόβλημα, βέβαια, έρχεται από παλιά. Αλλά συνεχίζεται και οξύνεται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα - αλλά και απόδειξη ταυτόχρονα - αποτελεί η χωροταξική κατανομή των αστυνομικών τμημάτων. Η σημερινή χωροταξική κατανομή ανταποκρίνεται στις ανάγκες που είχαν οι μετεμφυλιοπολεμικές κυβερνήσεις. Χιλιάδες αστυνομικοί σταθμοί και τμήματα, ανά την επικράτεια, με ένα μηχανισμό ασφαλείας για το φακέλωμα όλων των Ελλήνων ήταν η κεντρική ιδέα του συστήματος. Και μπορεί, βέβαια, το φακέλωμα, να έχει πάρει άλλες μορφές και να καταργήθηκαν τα παλιά δίκτυα πληροφοριών, η χωροταξική κατανομή, όμως, παραμένει η ίδια. Και όχι τυχαία, βέβαια. Στην πραγματικότητα εξυπηρετεί τους ίδιους, όπως και προηγούμενα, στόχους, έστω και με διαφορετικούς τρόπους και μέσα. Και, τέλος πάντων, καμιά κυβέρνηση μέχρι σήμερα, δεν έθεσε το θέμα του αναπροσανατολισμού της αστυνομίας. Δεν έθεσε ως αποκλειστικό καθήκον της τελευταίας τη δίωξη του κοινού εγκλήματος. Δεν έθεσε τους 40.000 αστυνομικούς στην υπηρεσία του πολίτη και των τοπικών κοινωνιών, σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Οι νομαρχιακές αστυνομικές επιτροπές, για παράδειγμα, που θεσπίστηκαν το 1984 - με αφορμή την κατάργηση της Αστυνομίας Πόλεων και τη συγχώνευσή της με τη Χωροφυλακή - ουσιαστικά δε λειτούργησαν, παρά μόνο στις περιπτώσεις που κάποιος νομάρχης έπρεπε να επιστρατεύσει την Αστυνομία για να αντιμετωπίσει κάποια κοινωνική "αναταραχή".

Το σοβαρότατο πρόβλημα του προσανατολισμού και του ρόλου - καταστολέα του μαζικού λαϊκού κινήματος - που επιφυλάσσουν όλες οι μέχρι σήμερα κυβερνήσεις στις αστυνομικές δυνάμεις, βάζει έντονη τη σφραγίδα του, σε μια σειρά άλλους, επίσης σοβαρούς, τομείς - κλειδιά, σχετικά με την αντιμετώπιση της εγκληματικότητας. Η εκπαίδευση και η αστυνομική παιδεία, ο εκσυγχρονισμός των μέσων και των μεθόδων, η κατάλληλη εκπαίδευση και εξειδίκευση στελεχών είναι ορισμένα απ' αυτά.

Στο κεφαλαιώδες ζήτημα της αστυνομικής παιδείας και της αστυνομικής δράσης, δεν έχει γίνει καμιά απολύτως έρευνα για την αναβάθμιση της εκπαίδευσης των αστυνομικών. Στα λόγια πολλές φορές έχει εξαγγελθεί η αναβάθμιση της εκπαίδευσης, έχουν ειπωθεί τόσα πράγματα για τις νέες αστυνομικές σχολές, αλλά για το κρίσιμο ζήτημα τι μαθαίνουν οι αστυνομικοί στις σχολές, κανένας υπουργός Δημόσιας Τάξης δεν ενδιαφέρθηκε να πληροφορηθεί. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός, ότι οι προτάσεις για την ανανέωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και την εισαγωγή νέων μαθημάτων πέφτουν στο κενό. Ενα διήμερο για την εκπαίδευση που οργανώνεται με πρωτοβουλία ορισμένων αξιωματικών στο παράρτημα της σχολής αστυφυλάκων στο Ρέθυμνο θα περάσει τελείως απαρατήρητο, ενώ είναι αμφίβολο αν το υπουργείο Δημόσιας Τάξης βλέπει με καλό μάτι τέτοιες προσπάθειες.

Ανάλογη εικόνα παρουσιάζει το μέτωπο του εκσυγχρονισμού των μέσων και μεθόδων. Αλλωστε, ο κάθε εργαζόμενος αυτής της χώρας γνωρίζει, ότι τα ΜΑΤ (μονάδες για την αντιμετώπιση των "κοινωνικών ταραχών") έχουν, από χρόνια τώρα, ειδικές στολές, κατάλληλες για τις επιχειρήσεις και τις οδομαχίες, ο χημικός εξοπλισμός και ο ατομικός εξοπλισμός των υπαλλήλων ανανεώνεται συνεχώς, ενώ το προσωπικό "κρατείται σε φόρμα" βάσει συγκεκριμένων προγραμμάτων, όλο το χρόνο. Και, βέβαια, με την παραμικρή αφορμή, για την αντιμετώπιση κάποιας "έκτακτης κατάστασης" - π.χ. εργατικών ή αγροτικών συλλαλητηρίων - επιστρατεύονται δεκάδες ή εκατοντάδες αστυνομικοί από τις υπηρεσίες δίωξης του εγκλήματος για την ενίσχυση αυτού του μηχανισμού. Το γεγονός ότι η δίωξη του εγκλήματος περνά σε δεύτερη μοίρα δε συγκινεί κανέναν. Ακόμα και όταν υπάρχουν ρητές εντολές ή διαταγές που απαγορεύουν την απόσπαση προσωπικού από ευαίσθητες υπηρεσίες (ναρκωτικά, τρομοκρατία, εκβιαστών, κλπ.) σημειώνονται παραβιάσεις.

Βέβαια, δε βασανίζουν μόνον τα προβλήματα αυτά τις αστυνομικές δυνάμεις. Αυτό, όμως, που θέλουμε να υπογραμμίσουμε στο σημείο αυτό είναι πως για όλ' αυτά τις ευθύνες τις φέρνουν, πρώτα και κύρια, οι εκάστοτε κυβερνήσεις, μαζί με τη σημερινή, παρά τα όσα αντίθετα ισχυρίζεται ο Κ. Σημίτης.

Ολες οι μέχρι σήμερα κυβερνήσεις, όμως, έχουν το μεγαλύτερο - τουλάχιστον - μέρος της ευθύνης και για ορισμένα ακόμη "σαράκια", που κατατρώγουν το σώμα της Αστυνομίας. Ο χώρος της αστυνομικών δυνάμεων είναι ένας από τους πλέον"αγαπημένους" τους, για την άσκηση της ρουσφετολογικής τους πολιτικής και των πελατειακών σχέσεων, με πολύμορφες και σοβαρές συνέπειες στο επίπεδο, την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα των δυνάμεων αυτών. Οι κλίκες και οι φατρίες, που όλοι γνωρίζουν πως υπάρχουν μέσα στην Αστυνομία, δεν είναι καθόλου άσχετες από το προηγούμενο και από τις καλλιεργούμενες "διαπλοκές" με αντίστοιχες πολιτικο - κομματικές ομάδες, ενώ η αξιοκρατία είναι είδος εν ανεπαρκεία. Και την ίδια στιγμή, οι αστυνομικοί είναι από τους χειρότερα αμειβόμενους υπάλληλους, που δουλεύουν, μάλιστα, σε δύσκολες, άσχημες και πολλές φορές επικίνδυνες για τη ζωή τους συνθήκες. Γεγονός, που - το λιγότερο - οδηγεί πολλούς απ' αυτούς στην αναζήτηση δεύτερης δουλιάς. Γιατί υπάρχει και το χειρότερο: Η "διαπλοκή" με το έγκλημα, τον υποτιθέμενο εχθρό."Διέξοδος", που διευκολύνεται από την έλλειψη του αναγκαίου προσανατολισμού, τις πιεστικές ανάγκες, το κλίμα αναξιοκρατίας, αλλά και το γενικότερο κοινωνικό - οικονομικό πλαίσιο, την εμπορευματοποίηση των πάντων, την έλλειψη αξιών, κλπ, κλπ.

Κατά κανόνα, ο απλός αστυνομικός γνωρίζει, στον ένα ή άλλο βαθμό, ότι δεν είναι δική του δουλιά να κυνηγά τους αγρότες στο θεσσαλικό κάμπο ή τους εργάτες και τους φοιτητές στην πλατεία Συντάγματος. Οταν, όμως, αυτός ο προσανατολισμός επιβάλλεται από την πολιτική και φυσική ηγεσία. Οταν διαπαιδαγωγείται καθημερινά στο δόγμα του "εχθρού λαού". Οταν το Σώμα σπαράσσεται από τα αλλεπάλληλα κρούσματα διαφθοράς των υπαλλήλων του και όταν δε γίνεται καμιά προσπάθεια για την αναβάθμιση της υπηρεσιακής και της εξωυπηρεσιακής ζωής τους, είναι αναπόφευκτο να μην μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το έγκλημα. Οταν οι εσωτερικοί κανονισμοί λειτουργίας δεν παρέχουν στους εκπροσώπους του προσωπικού αρμοδιότητες ελέγχου των υπηρεσιακών ενεργειών, είναι φυσικό να δημιουργούνται στεγανά και κενά ελέγχου, φυτώρια παρανομίας και διαφθοράς μέσα στις ίδιες τις τάξεις της αστυνομίας. Και βέβαια, όταν τα στελέχη αναδεικνύονται με μη αξιοκρατικά κριτήρια, όταν οι ενσυνείδητοι και ικανοί αξιωματικοί παραγκωνίζονται και επιπλέουν οι "φελλοί", τότε είναι αναπόφευκτο το επόμενο αστυνομικό "φιάσκο" στο πεδίο της δίωξης του εγκλήματος.

Ω. Γ.

Το μακελειό της οδού Νιόβης το βράδυ της Τετάρτης επανέφερε με τον πιο δραματικό τρόπο, τόσο το πρόβλημα προσανατολισμού, που έχουν τα Σώματα Ασφαλείας, όσο και τις συνεπαγόμενες απ' αυτό εγκληματικές ευθύνες της σημερινής κυβέρνησης, αλλά και των προηγούμενων