Συνολικά, οι προοπτικές απασχόλησης στις τράπεζες είναι απαισιόδοξες. Εκτιμάται ότι πάνω από 250.000 θέσεις εργασίας στον κλάδο θα χαθούν στα επόμενα πέντε χρόνια σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο αριθμός αυτός αναμένεται να διπλασιαστεί με την εφαρμογή του Ενιαίου Νομισματικού Συστήματος. Χώρες όπως οι Πορτογαλία, Ιρλανδία, Φινλανδία, Γαλλία, Μ. Βρετανία και Δανία, θα έχουν τις μεγαλύτερες απώλειες. Οι εξελίξεις στον τραπεζικό τομέα θα έχουν και άλλες σημαντικές επιπτώσεις στους εργαζόμενους σ' αυτόν. Ενδεικτικά αναφέρουμε ορισμένες: Αλλάζει ο παραδοσιακός τρόπος πρόσληψης - εξέλιξης και κερδίζουν όλο και περισσότερο έδαφος τα "ευέλικτα" συστήματα. Οι βασικές αρχές του νέου "στιλ" είναι η πρόσληψη κυρίως νέων με εξειδικευμένα προσόντα σε υψηλές ιεραρχικά κλίμακες, με παραμερισμό των "παλιών" υπαλλήλων. Η αμοιβή είναι προσανατολισμένη κυρίως στην απόδοση, παρά στην προϋπηρεσία.

Χτύπημα στην απασχόληση είναι και ο επανασχεδιασμός (REENGINEERING), που εφαρμόζεται σε όλες τις τράπεζες σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Δηλαδή, η εκ βάθρων αναθεώρηση και η μέγιστη βελτίωση της παραγωγικής διαδικασίας, με την κατάργηση του "πλεονάζοντος" εργατικού δυναμικού, για την εκπλήρωση του κύριου σκοπού της επιχείρησης. Η μόδα του "επανασχεδιασμού" έχει καταργήσει δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας στον τραπεζικό τομέα τα τελευταία πέντε χρόνια, σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Ενα άλλο ζήτημα που θα προκαλέσει την απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας είναι οι συγχωνεύσεις και οι εξαγορές. Η εμπειρία είναι τραγική. Από την αρχή της δεκαετίας του '90 καταργήθηκαν στις τράπεζες της ΕΕ περίπου 300.000 θέσεις. Παράλληλα, ένα σημαντικό τμήμα των εργαζομένων είτε βρίσκεται υπό καθεστώς μερικής απασχόλησης, είτε με πρόσκαιρη απασχόληση. Στην Ευρώπη, στον ευρύτερο χρηματοπιστωτικό τομέα, το ποσοστό της μερικής απασχόλησης ανέρχεται στο 20 - 25% του συνόλου των εργαζομένων σ' αυτόν, ενώ της πρόσκαιρης απασχόλησης στο 5 - 8%. Συνέπειες στην απασχόληση θα υπάρξουν και από τις ιδιωτικοποιήσεις. Παραδείγματα έχουμε στις σκανδιναβικές χώρες (στη Φινλανδία απολύθηκαν 7.000 τραπεζοϋπάλληλοι σε σύνολο 16.000).

Ολη αυτή η κατάσταση γεννά αυξημένες ευθύνες για τα συνδικάτα. Σήμερα οι τραπεζίτες θεωρούν προτιμότερο - προκειμένου να αποφύγουν τις επιτροπές αγώνα και τις ανεξέλεγκτες εκρήξεις οργής - να τα έχουν συνδαιτυμόνες στο τραπέζι του "κοινωνικού διαλόγου", ώστε να συνεισφέρουν στην άμβλυνση της όποιας αγωνιστικής διάθεσης. Αξιος μιμητής τους, η πλειοψηφία της ηγεσίας της ΟΤΟΕ. Δεν πήγαν τζάμπα τόσα ταξίδια και τόσα σεμινάρια με τους Ευρωπαίους ομολόγους τους. Με μια απλή ανάγνωση στις εκδόσεις του ΙΝΕ, της ΟΤΟΕ και στις εισηγήσεις για τις εργασιακές σχέσεις, βγαίνει αβίαστα το παραπάνω συμπέρασμα. Η συνδικαλιστική "ελίτ" της ΟΤΟΕ γίνεται άκρως επικίνδυνη για τα συμφέροντα των τραπεζοϋπαλλήλων της χώρας μας.

Εμείς επιμένουμε ότι μπορούμε τώρα να στείλουμε το μήνυμα αντίστασης και αντεπίθεσης. Να σταματήσουμε να μετράμε απώλειες. Να στήσουμε επιτροπές υπεράσπισης και διεύρυνσης των κατακτήσεών μας, σε κάθε υποκατάστημα και κάθε τράπεζα, στον κλάδο. Να συναντηθούμε με τους άλλους εργαζόμενους και τις άλλες κοινωνικές δυνάμεις στο αντιιμπεριαλιστικό αντιμονοπωλιακό δημοκρατικό μέτωπο.

* Ο Γιώργος Ποντικός είναι γραμματέας της ΕΣΑΚ Τραπεζών