Λευκορωσία

"Σώσαμε την τιμή του Κόμματος"

Συνέντευξη με τον Βίκτορ Τσίκιν, πρώτο γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος Λευκορωσίας

Στην Ολομέλεια του Γενάρη 1997 του Συμβουλίου της Ενωσης Κομμουνιστικών Κομμάτων - ΚΚΣΕ πλήρες μέλος αυτής της οργάνωσης έγινε το Κομμουνιστικό Κόμμα Λευκορωσίας.

Εκ μέρους του "Ρ" κουβεντιάσαμε με τον Β. Τσίκιν, πρώτο γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος Λευκορωσίας, για την κατάσταση και τα γεγονότα στη Λευκορωσία και τη ζωή και δράση των κομμουνιστών της χώρας, προς την οποία είχε στραφεί τελευταία η προσοχή της Ρωσίας και, χωρίς υπερβολή, ολόκληρου του κόσμου.

- Βίκτορ Βαλεντίνοβιτς, ο χωρισμός με το Κόμμα των Κομμουνιστών της Λευκορωσίας είναι τετελεσμένο γεγονός. Γνωρίζουμε ότι η διαδικασία αυτή ωρίμαζε από καιρό. Ποιες οι αιτίες;

"Στη Λευκορωσία συνέβη ένα γεγονός, το οποίο, κατά τη γνώμη μου, υπερβαίνει τα όρια των περιφερειακών προβλημάτων και δεν είναι δυνατό να περιοριστεί στο πλαίσιο της Δημοκρατίας. Εχω υπόψη μου το δημοψήφισμα, το οποίο έγινε στις 24 Νοέμβρη 1996. Για πρώτη φορά στο μετασοβιετικό χώρο η Δύση και τα δυτικά ΜΜΕ δεν μπόρεσαν να επιβάλουν τη θέλησή τους στο λαό της Λευκορωσίας. Αυτά που είχαν κατορθώσει τον Αύγουστο και το Δεκέμβρη 1991, τον Οκτώβρη 1993 και πέρσι, όταν ο μισοζωντανός Γιέλτσιν επανεκλέχτηκε Πρόεδρος της Ρωσίας, στη Λευκορωσία δεν πέρασαν. Ο λαός απέδειξε ότι απαλλάσσεται από τη θολούρα των συμφωνιών του Μπελοβέζσκ και από την περεστροϊκική αποβλάκωση. Σαν αποτέλεσμα απομακρύνθηκε από την εξουσία η ομάδα ανθρώπων που θεωρούνταν πολιτική ελίτ και η οποία δυνάστευε επί 10 χρόνια τη Δημοκρατία μας. Οι άνθρωποι αυτοί επέβαλαν τη διάλυση της ΕΣΣΔ, την ανατροπή του σοσιαλισμού και προσπάθησαν να κάνουν στη Λευκορωσία μεταρρυθμίσεις με βάση τις συνταγές του κυρίου Τσουμπάις και του ΔΝΤ. Ολα αυτά δεν πέτυχαν και η Δημοκρατία νίκησε. Οπως κάποτε όλος οκόσμος απορούσε με πόση ανδρεία και παλικαριά οι συνετοί και σοβαροί Λευκορώσοι αντιστέκονταν στους γερμανοφασίστες κατακτητές κι είχαν αναπτύξει έναν πρωτοφανή για τα χρόνια εκείνα παρτιζάνικο αγώνα στα λευκορωσικά δάση, έτσι και σήμερα ο κόσμος μπορεί να μείνει έκπληκτος με το ότι, παρά την έντονη πλύση εγκεφάλου με τη βοήθεια των ρωσικών ΜΜΕ - κυρίως του τηλεοπτικού δικτύου ΝΤΒ - ο λαός πρακτικά ομόφωνα ψήφισε στο δημοψήφισμα κατά των θέσεών τους. Για τη νίκη αυτή, όμως, χρειάστηκε, δυστυχώς, να πληρώσουμε ακριβό τίμημα: Σαν αποτέλεσμα όλων των γεγονότων, σχετικών με το δημοψήφισμα, έγινε η διάσπαση στο κομμουνιστικό κίνημα. Δηλαδή το δημοψήφισμα αποτέλεσε ακριβώς την αιτία, που ρωτήσατε, η οποία οδήγησε στη διάσπαση".

- Κι όμως τα αίτια της διάσπασης δεν είναι εντελώς σαφή. Ο Πρόεδρος Αλεξάντρ Λουκασένκο ακολουθεί τη γραμμή της ενοποίησης, της ολοκλήρωσης! Σε τι μπορεί να διαφωνούν εδώ οι κομμουνιστές;

"Βλέπετε, στην αρχή η διάσπαση ακολουθούσε καθαρά λόγους τακτικής. Ενα μέρος της ηγεσίας του Κόμματος των Κομμουνιστών της Λευκορωσίας θεωρούσε αυταρχικό, δικτατορικό τον Πρόεδρο Λουκασένκο και γι' αυτό στην πάλη εναντίον του μπορούμε να ενωθούμε με οποιονδήποτε, ακόμα και με τέτοιες οργανώσεις όπως το Λαϊκό Μέτωπο Λευκορωσίας (ΛΜΛ) ή το κόμμα του πρώην τραπεζίτη Μπογκντάνκεβιτς (είναι κάτι σαν την "Επιλογή της Ρωσίας" του Γεγκόρ Γκαϊντάρ). Τι είναι το ΛΜΛ, νομίζω ότι δεν είναι σαφές σε άλλες Δημοκρατίες και κράτη, διότι δεν υπάρχει κάτι τέτοιο. Πρόκειται για φιλοφασιστική εξτρεμιστική εθνικιστική οργάνωση, η οποία συντέλεσε στη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης και τώρα, φυσικά, αντιτάσσεται στις ενοποιητικές διαδικασίες. Και, να, μ' αυτό ακριβώς αποφάσισε να συνασπιστεί η ηγεσία του Κόμματος των Κομμουνιστών της Λευκορωσίας. Το άλλο τμήμα των μελών της ΚΕ θεωρούσε ότι κυρίως κίνδυνος για την ειρήνη και την ηρεμία στη Δημοκρατία προερχόταν ακριβώς απ' αυτές τις εθνικιστικές - εξτρεμιστικές και φιλελευθεροδημοκρατικές δυνάμεις. Γι' αυτό και στην πάλη εναντίον τους έπρεπε να ενωθούμε με κείνους που αντιδρούσαν σ' αυτές, πρώτα απ' όλα με τον Πρόεδρο Λουκασένκο, ο οποίος από την πρώτη μέρα που ανέλαβε την εξουσία ξεκίνησε έντονη πάλη ενάντια στους εθνικιστές - εξτρεμιστές όλων των ειδών και παλεύει για την ενοποίηση. Μια και το 'φερε η κουβέντα, ο Λουκασένκο είναι ο μοναδικός ανάμεσα στους προέδρους των χωρών της ΚΑΚ, που τάχθηκε κατά των συμφωνιών του Μπελοβέζσκ".

- Οι διαφωνίες, όμως, στις εκτιμήσεις, στην τακτική και σε άλλα ζητήματα πρέπει οπωσδήποτε να οδηγήσουν στη διάσπαση; Δεν είναι άραγε μια ακραία ενέργεια;

"Πιθανόν, θα μπορούσαμε και έπρεπε να ξεκαθαρίσουμε τις διαφωνίες μας με πολιτισμένο τρόπο. Να συγκληθεί έκτακτο Συνέδριο του Κόμματος μ' ένα και μόνο θέμα: Τη στάση μας απέναντι στον Πρόεδρο Λουκασένκο και το επικείμενο δημοψήφισμα. Δυστυχώς, το μεγαλύτερο μέρος της ηγεσίας αρνήθηκε να συγκαλέσει Συνέδριο, αν και, σύμφωνα με το Καταστατικό, έπρεπε να γίνει αυτό. Τη σύγκληση του Συνεδρίου ζητούσαν πρακτικά όλες οι ΚΟΒ. Οι "ηγέτες", όμως, ακολούθησαν άλλο δρόμο. Θα δώσω ένα παράδειγμα. Στην πόλη Μινσκ 10 διαμερισματικές οργανώσεις ζήτησαν στις συνελεύσεις τους τη σύγκληση έκτακτου Συνεδρίου, την ανάκληση της υπογραφής του πρώτου γραμματέα της ΚΕ του Κόμματος των Κομμουνιστών της Λευκορωσίας Καλιάνκιν από τη λεγόμενη "Εκκληση των Εφτά" για τη δημιουργία "Στρογγυλής Τραπέζης", όπου οι κομμουνιστές κάθισαν στο ίδιο τραπέζι με τους φασίστες και τα πιο μανιασμένα αστικά κόμματα. Και όμως, μετά από λίγο καιρό, συνήλθε η Ολομέλεια της Κομματικής Επιτροπής Μινσκ (24 άτομα) και με πλειοψηφία παίρνει την απόφαση να εγκρίνει τη δράση της ηγεσίας του κόμματος. Το ίδιο επαναλήφθηκε σε όλες τις Ολομέλειες των Νομαρχιακών Επιτροπών του Κόμματος. Δηλαδή όλο το κόμμα ήταν κατά, ενώ η ηγεσία υπέρ. Επαναλαμβανόταν η ιστορία που είχαμε ζήσει ήδη επί Γκορμπατσόφ. Κι εμείς καταλάβαμε πως ο μοναδικός τρόπος να σώσουμε όχι μόνο το κόμμα, αλλά και την τιμή του κόμματος, των κομμουνιστών, ήταν να δημιουργήσουμε ένα νέο κόμμα, διότι ήταν πλέον αδύνατο να αγωνιστούμε μέσα στο κόμμα. Οι "πάνω" και οι "κάτω" διαφώνησαν απόλυτα στις εκτιμήσεις, τις προσεγγίσεις, τους στόχους, τη στρατηγική και την τακτική δράσης. Η ζωή έδειξε πως είχαμε δίκιο. Πρόσφατα διεξήχθηκε το συνέδριο αυτού του κόμματος και δεν έγινε καμία αλλαγή. Και η ηγεσία έμεινε η ίδια, και η πολιτική γραμμή της εγκρίθηκε".

- Γιατί, όμως, βιαστήκατε να ιδρύσετε νέο κόμμα;

"Είχε αρχίσει η μαζική έξοδος των απλών κομμουνιστών από εν λόγω κόμμα. Διαφωνώντας με τη στάση και την πολιτική της ηγεσίας, απλώς πήγαιναν στο πουθενά. Επρεπε να λάβουμε επειγόντως μέτρα για να μη χάσουμε αυτούς τους ανθρώπους, για να έχουν πού να πάνε. Και συγκροτήσαμε το νέο κόμμα. Ωστόσο, βλέπετε, 4.000 άτομα "περιφέρονται" ακόμα ανάμεσα στα δυο κόμματα. Η ενέργειά μας είχε κι άλλη μια θετική σημασία. Μετά το χωρισμό, εντάχθηκαν στο κόμμα μας πάνω από 1.000 μέλη του ΚΚΣΕ. Είχαν φυλάξει τα κομματικά τους βιβλιάρια, αλλά είχαν μείνει όμως εκτός κόμματος".

- Γιατί;

"Για διάφορους λόγους. Κάποιοι το 1991 είχαν απογοητευτεί, κάποιοι απλώς είχαν φοβηθεί ή λιγοψύχησαν. Σήμερα δε δίνουμε σημασία σ' αυτό. Αν οι άνθρωποι σ' αυτούς τους δύσκολους καιρούς επιθυμούν να είναι με το κόμμα, να αγωνιστούν μαζί με το κόμμα για τα συμφέροντα του λαού, αφού διατήρησαν τα κομματικά τους βιβλιάρια, τους θεωρούμε μέλη του κόμματος. Στην περιοχή Μινσκ ξανάρχισε τη λειτουργία της η Νομαρχιακή Επιτροπή (ΝΕ) του κόμματος που είχε εκλεγεί το 1990. Εγινε κουβέντα με το κάθε μέλος της ΝΕ: Η θα κάνει αίτηση ότι βγαίνει από το κόμμα ή θα ανασκουμπώσει τα μανίκια και θα ριχτεί στη δουλιά, εκπληρώνοντας τα κομματικά καθήκοντα. Πρακτικά, πολύ λίγοι ήταν αυτοί που αρνήθηκαν. Από τις 22 επαρχίες της περιοχής Μινσκ 17 πρώην πρώτοι γραμματείς του κόμματος επικύρωσαν ήδη την ιδιότητα του μέλους του κόμματος και καταπιάστηκαν με την επαναλειτουργία των κομματικών οργανώσεων. Γενικά, αυτή η διαδικασία έχει πολύ εντατικό χαρακτήρα. Γι' αυτό δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι το δικό μας νεοσύστατο Κομμουνιστικό Κόμμα Λευκορωσίας θα γίνει το πρώτο και κύριο κόμμα στη Δημοκρατία. Το Κόμμα των Κομμουνιστών της Λευκορωσίας, ίσως, διατηρηθεί ως μια πολύ μικρή οργάνωση. Σύμφωνα με τη νομοθεσία της Δημοκρατίας, ένα κόμμα δεν πρέπει να έχει λιγότερο από 500 μέλη. Φρονώ ότι θα έχει 500 μέλη ή κάτι περισσότερο και θα υπάρχει, αλλά δε νομίζω ότι θα παίξει κάποιον αισθητό ρόλο στη ζωή της Λευκορωσίας".

- Πριν από το δημοψήφισμα σας επισκέφτηκε ο σύντροφος Γκενάντι Ζιουγκάνοφ. Τίνος τη θέση υποστήριξε ο ηγέτης του ΚΚΡΟ;

"Ξέρετε, δεν κατάλαβα τότε τη θέση του Ζιουγκάνοφ, φέρθηκε ως ένας πολύ έξυπνος και έμπειρος διπλωμάτης. Στην έδρα της κυβέρνησης, περιμένοντας το τέλος της συνέντευξης Τύπου, που παραχώρησε, ρώτησα γνωστούς μου δημοσιογράφους: "Ε, τι είπε εκεί ο Ζιουγκάνοφ;". Ορισμένοι έλεγαν ότι υποστήριξε το Κοινοβούλιο, άλλοι ότι, αντίθετα, υποστήριξε τον Πρόεδρο. Φυσικά, ως διπλωμάτης ενήργησε πολύ έξυπνα, χωρίς να υιοθετεί μια σαφή θέση. Αυτό μπορώ να πω για τον Ζιουγκάνοφ, διότι από τότε δε συναντήθηκα μαζί του. Οι ηγέτες του άλλου κόμματος εξακολουθούν να έχουν στενή συνεργασία με το ΚΚΡΟ. Το γνωρίζουμε. Ακόμα και στην κλειστή Ολομέλεια του Δεκέμβρη της ΚΕ του ΚΚΡΟ παρευρέθηκε ο πρώτος γραμματέας της ΚΕ του Κόμματος των Κομμουνιστών της Λευκορωσίας Καλιάνκιν, ενώ στο συνέδριο του κόμματος αυτού συμμετείχε εκπρόσωπος του ΚΚΡΟ".

- Μια και το 'φερε η κουβέντα, ήσασταν σ' αυτό το συνέδριο;

"Οχι, αλλά διαβάζω τώρα τα υλικά του και εκπλήσσομαι. Σε συνέδριο κόμματος, που ονομάζεται κομμουνιστικό, δεν ακούστηκε ούτε μια λέξη για το σοσιαλισμό, ούτε για τη Σοβιετική Ενωση. Αποδείχτηκε ότι κύριοι στόχοι του είναι, πρώτο, η πάλη για τη δημοκρατία και, δεύτερο, η πάλη ενάντια στο καθεστώς Λουκασένκο".

- Πώς εκτιμάτε τις προοπτικές ενοποίησης αυτή τη χρονιά και ποιοι, κατά την άποψή σας, τις εμποδίζουν;

"Την ενοποίηση εμποδίζει πρώτα απ' όλα η Ρωσία και αυτό ξεκινάει από το άμεσο περιβάλλον του Προέδρου Γιέλτσιν. Ακόμα και η επιστολή που έλαβε ο Πρόεδρός μας από τον Γιέλτσιν ως προς τη μορφή της γενικά δεν είναι κακή και οι εκκλήσεις για ενοποίηση είναι καλές. Αν, όμως, αναλύσουμε τους όρους, που θέτει ο Γιέλτσιν για την ενοποίηση, τότε προκύπτει μια διαμετρικά αντίθετη εικόνα, διότι όλοι αυτοί οι όροι είναι ανεφάρμοστοι. Και όμως, νομίζω πως κανείς δεν μπορεί να σταματήσει αυτή τη διαδικασία. Η ατμομηχανή βρίσκεται πάνω στις σιδηροτροχιές της ενοποίησης. Μένει μόνο να την κουνήσουμε από τη θέση της και θα κυλήσει μόνη της".

- Η Πολιτική Εκτελεστική Επιτροπή και η Ολομέλεια του Συμβουλίου της ΕΚΚ - ΚΚΣΕ αποφάσισαν να διεξαχθεί το 3ο Συνέδριο των Λαών της ΕΣΣΔ στο Μινσκ. Πώς δεχτήκατε αυτή την απόφαση;

"Για πρώτη φορά ένα τέτοιο Συνέδριο δε θα διοργανωθεί στη Μόσχα, αλλά στο έδαφος πρώην ενωσιακής Δημοκρατίας. Είμαστε περήφανοι που θα πραγματοποιηθεί ακριβώς στην πρωτεύουσα της Λευκορωσίας και θα προσπαθήσουμε να υποδεχτούμε εγκάρδια, αδελφικά τους εκπροσώπους των λαών της ΕΣΣΔ, όπως συνηθιζόταν στην ενιαία χώρα μας".

Ναντιέζντα ΓΚΑΡΙΦΟΥΛΙΝΑ