Τα σύννεφα του βρώμικου πολέμου στη γειτονική Γιουγκοσλαβία, άρχισαν να έχουν τις πρώτες αρνητικές επιπτώσεις και στην ελληνική οικονομία. Οι επιπτώσεις αυτές - που αρχικά η κυβέρνηση επιχείρησε να τις αμφισβητήσει προκειμένου να δικαιολογήσει τη συνενοχή της για τους ΝΑΤΟικούς βομβαρδισμούς στη γειτονική χώρα - μέρα με τη μέρα γίνονται όλο και πιο αισθητές, ακόμα και σε βασικά μακροοικονομικά μεγέθη, όπως ο πληθωρισμός και τα ελλείμματα. Οι επιπτώσεις αυτές απειλούν να προκαλέσουν μάλιστα σημαντικά προβλήματα στον "εθνικό στόχο" της κυβέρνησης Σημίτη και όλων εκείνων που τη στηρίζουν στην πορεία για την ένταξη στην ΟΝΕ. Και είναι σίγουρο, ότι οι αρνητικές επιπτώσεις θα εκδηλώνονται όλο και πιο έντονα στο επόμενο διάστημα, καθώς με βάση τα σχέδια του ΝΑΤΟ και της ΕΕ δεν προβλέπεται σύντομη αποκλιμάκωση της πολεμικής σύρραξης.

Από επίσημα χείλη του κυβερνητικού χώρου (πρωθυπουργός, διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας) διατυπώθηκαν ήδη τη βδομάδα που πέρασε εκτιμήσεις για περιορισμό του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ κατά μισή μονάδα σε σχέση με τις προβλέψεις που είχαν γίνει στις αρχές του χρόνου, λόγω των συνεπειών που θα υποστεί ο ελληνικός τουρισμός από τους βομβαρδισμούς στο Κόσσοβο. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αυτές, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ αναμένεται να περιοριστεί στο 3% από 3,5% που προβλεπόταν αρχικά.

Αρνητικές επιπτώσεις από τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία, πέρα από τον κλάδο του τουρισμού - που υπάρχουν τα πρώτα χειροπιαστά στοιχεία - εμφανίζονται και στους εξής τομείς:

Ο τομέας των ελληνικών εξαγωγών είναι από τους πρώτους που πλήττονται, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το ήδη προβληματικό και έντονα ελλειμματικό εμπορικό ισοζύγιο της χώρας μας. Επιπτώσεις παρατηρούνται ήδη όχι μόνο στις ελληνικές εξαγωγές προς τη Γιουγκοσλαβία αλλά και προς τις υπόλοιπες βαλκανικές χώρες, που λόγω της γειτνίασής τους με τον άμεσο στόχο των βομβαρδισμών έχουν θέσει εαυτόν σε "καραντίνα" και για κάθε ενδεχόμενο δε διαθέτουν συνάλλαγμα για πληρωμές. Αρμόδιοι παράγοντες του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων - αν και δεν είναι σε θέση ακόμη να διατυπώσουν ποσοτικές εκτιμήσεις - παρατηρούν τη ροή των εξαγωγών προς τη Γιουγκοσλαβία και τις γειτονικές χώρες να μειώνεται συνεχώς, καθώς οι παραγγελίες έχουν ανασταλεί και οι πληρωμές σε πολλές περιπτώσεις έχουν "παγώσει".Οι ίδιοι παρατηρούν ακόμη αυξημένες επιβαρύνσεις για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις λόγω των αυξημένων ναύλων που πληρώνουν για τη μεταφορά των προϊόντων στις βόρειες χώρες από άλλες διόδους (μέσω Βουλγαρίας ή Ιταλίας) εξαιτίας του αποκλεισμού των οδικών δικτύων της Γιουγκοσλαβίας. Σημειωτέον ότι οι εξαγωγές προς τη Γιουγκοσλαβία αποτελούν το 2% των συνολικών εξαγωγών της χώρας μας.

Εδώ αξίζει να γίνει αναφορά και στον τομέα των επενδύσεων της Ελλάδας προς τις βαλκανικές χώρες,οι οποίες υπολογίζονται σε αρκετές δεκάδες δισεκατομμύρια δραχμές και αφορούν κυρίως καταναλωτικά αγαθά και πρώτες ύλες. Στη Γιουγκοσλαβία - όπου και εντοπίζονται προς το παρόν οι επιπτώσεις - οι επενδύσεις φτάνουν στο 1 δισ. δολάρια και αφορούν 150 μεικτές ελληνογιουγκοσλαβικές εταιρίες και 80 αμιγώς ελληνικές, οι οποίες έχουν διακόψει τη λειτουργία τους. Το πρόβλημα εδώ εντοπίζεται για την ώρα στις απαιτήσεις που θα διατυπωθούν από τις συγκεκριμένες επιχειρήσεις προς τον Οργανισμό Ασφάλισης Εξαγωγικών Πιστώσεων (ΟΑΕΠ). Οι απαιτήσεις αυτές, αν και δεν έχουν υπολογιστεί ακόμη, ενδέχεται να μετακυλήσουν στον κρατικό προϋπολογισμό.

Οι πιέσεις στις τιμές των ομολόγων συνεχίστηκαν και τη βδομάδα που πέρασε και εκδηλώθηκαν τόσο κατά τη δημοπρασία ομολόγων 7ετούς διάρκειας που πραγματοποίησε στα μέσα της βδομάδας το υπουργείο Οικονομικών, όσο και στις επόμενες μέρες στη δευτερογενή αγορά. Παράγοντες της αγοράς ανέφεραν ότι οι πιέσεις αυτές, που προήλθαν κυρίως από μαζικές ρευστοποιήσεις ξένων επενδυτών, είχαν ως αποτέλεσμα η "ψαλίδα" ανάμεσα στα επιτόκια των δραχμικών και των ευρωπαϊκών 10ετών ομολόγων να ξεπεράσει το 2% που είναι το όριο σύγκλισης, καθώς τα επιτόκια των 10ετών ομολόγων είναι ένα από τα κριτήρια ένταξης της δραχμής στη ζώνη του ΕΥΡΩ. Η κατάσταση αυτή πέρα από τα παραπάνω - που εντάσσονται στην κυβερνητική λογική ένταξης της χώρας στην ΟΝΕ - επιπλέον ανεβάζει για το ελληνικό δημόσιο το κόστος εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους και άρα, στην περίπτωση που συνεχιστεί, θα οδηγήσει σε υπέρβαση τις δαπάνες του συγκεκριμένου σκέλους του κρατικού προϋπολογισμού, η οποία σύμφωνα με υπολογισμούς του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας αναμένεται να φτάσει τουλάχιστον τα 12 - 15 δισ. δρχ. Ενα τέτοιο ενδεχόμενο, δεδομένου ότι η κυβέρνηση έχει θέσει συγκεκριμένους στόχους για το έλλειμμα (1,9% του ΑΕΠ), θα οδηγήσει σε περαιτέρω σφαγιασμό τις πρωτογενείς δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού και - κατά την προσφιλή τακτική της κυβέρνησης - ιδιαίτερα αυτές που έχουν κοινωνικό χαρακτήρα.

Από την πλευρά της η Τράπεζα της Ελλάδας (ΤτΕ) δε φαίνεται διατεθειμένη για την ώρα να μειώσει τα επιτόκια στη διατραπεζική αγορά, φοβούμενη περαιτέρω διεύρυνση της πιστωτικής επέκτασης και άσκηση πληθωριστικών πιέσεων εξαιτίας της πτώσης των επιτοκίων που θα προκαλούσε μία τέτοια κίνηση και από το χώρο των εμπορικών τραπεζών. Αλλωστε για το λόγο αυτό την προηγούμενη βδομάδα η ΤτΕ προχώρησε στη λήψη μέτρων για τον περιορισμό της πιστωτικής επέκτασης. Η κατάσταση αυτή αναστέλλει τις προσδοκίες μείωσης των επιτοκίων από τις εμπορικές τράπεζες, που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των προηγούμενων μηνών θα εκδηλωνόταν την περίοδο που διανύουμε. Αυτό σημαίνει ότι τα επιτόκια χορηγήσεων θα εξακολουθήσουν να παραμένουν για όσο διάστημα κριθεί αναγκαίο σε υψηλά και δυσβάσταχτα επίπεδα για εμπόρους, ελεύθερους επαγγελματίες καθώς και φυσικά πρόσωπα που ενδιαφέρονται για αγορά κατοικίας ή λήψη καταναλωτικών δανείων.

Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι η παραπάνω στάση της Τράπεζας της Ελλάδας σχετίζεται και με τις γενικότερες εκτιμήσεις για αναζωπύρωση του πληθωρισμού τους ερχόμενους μήνες κυρίως εξαιτίας της τάσης ανόδου των διεθνών τιμών πετρελαίου, αλλά και των ενδεχόμενων περαιτέρω αυξητικών τάσεων στις τιμές των πετρελαιοειδών λόγω της εμπόλεμης κατάστασης που δημιουργεί στην ευρύτερη περιοχή η συνέχιση των ΝΑΤΟικών βομβαρδισμών στο Κόσσοβο. Στην περίπτωση που όντως εκδηλωθεί αναζωπύρωση του πληθωρισμού - τα επίπεδα στα οποία βρίσκεται αποτελούν σήμερα κατά την κυβέρνηση το σημαντικότερο εμπόδιο για την ένταξη της χώρας στην ΟΝΕ - δεν αποκλείεται η λήψη νέων μέτρων.Ενα από τα μέτρα που εξετάζονται και ήδη έχουν επεξεργαστεί διάφορα εναλλακτικά σενάρια, είναι και η μείωση της έμμεσης φορολογίας στα καύσιμα.Τέτοια σενάρια άρχισαν ήδη από τις προηγούμενες μέρες να βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Και τέτοιου είδους μέτρα θα σημάνουν απώλειες εσόδων για το ελληνικό δημόσιο, τις οποίες βεβαίως θα κληθούν να αντισταθμίσουν τα ευρύτερα λαϊκά στρώματα, που αποτελούν και τα συνήθη υποζύγια του σημερινού φορολογικού συστήματος.

Βάσω ΜΠΑΡΜΠΑ