Νέους μηχανισμούς επιβολής της "δημοσιονομικής πειθαρχίας" στους Κρατικούς Προϋπολογισμούς του 2000 και των επόμενων ετών επεξεργάζεται το υπουργείο Οικονομικών, στα πλαίσια των κατευθυντήριων γραμμών λιτότητας του Προγράμματος "Σύγκλισης", αλλά και του Συμφώνου Σταθερότητας. Ενώ τις ημέρες αυτές οι παράγοντες του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, συντάσσουν (με αρκετή καθυστέρηση) την εγκύκλιο για την κατάρτιση του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2000, σε πολιτικό επίπεδο επεξεργάζονται διάφορα σχέδια, με στόχο το πνεύμα λιτότητας στις κοινωνικές δαπάνες και στις επιχορηγήσεις φορέων να γίνει ακόμα περισσότερο δραστικό.

Στα πλαίσια κατάρτισης του νέου προϋπολογισμού, επανέρχεται το σενάριο για επιβολή "οροφής" στις δαπάνες του νέου προϋπολογισμού, με παράλληλη αλλαγή του τρόπου κατάρτισής τους.Ετσι, ενώ μέχρι σήμερα το ύψος των δαπανών των υπουργείων προέκυπτε από τις διαβουλεύσεις που είχε η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών με κάθε υπουργείο χωριστά, στη σκέψη των ιθυνόντων του υπουργείου είναι η κατάργηση της διαδικασίας αυτής και η αντικατάστασή της με άλλη, σύμφωνα με την οποία κάποιο κυβερνητικό όργανο, πιθανότατα το Υπουργικό Συμβούλιο, θα αποφασίζει το ύψος των δαπανών του προϋπολογισμού και στη συνέχεια θα γίνεται ο επιμερισμός των σχετικών κονδυλίων ανά υπουργείο. Πρόκειται δηλαδή για μία πρόταση που κινείται στη λογική του "αποφασίζομεν και διατάσσομε" -με πρώτο διδάξαντα τον Στ. Μάνο το 1993 (ως υπουργός Εθνικής Οικονομίας είχε επιβάλλει "οροφή" στις δαπάνες των ΔΕΚΟ)- λογική η οποία δεν είναι άσχετη με τις αντιδραστικές εξελίξεις σε όλους τους τομείς που συντελούνται σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Από την άλλη πλευρά επικρατεί προβληματισμός κατά πόσο μία τέτοια πρόταση, μπορεί να υλοποιηθεί στις σημερινές συνθήκες, καθώς οι ΝΑΤΟικές επιθέσεις στη Γιουγκοσλαβία έχουν εισάγει το στοιχείο του απρόβλεπτου. Κανείς δεν είναι σε θέση σήμερα να εκτιμήσει το ύψος των δαπανών του υπουργείου Αμυνας, το οποίο συμμετέχει ενεργά στις ΝΑΤΟικές επιχειρήσεις κάτω από το μανδύα της ανθρωπιστικής βοήθειας. Εκτιμάται ότι μόνο οι προκαταβολές που θα δοθούν μέσα στο 1999 σε πολεμικές εταιρίες στα πλαίσια της υλοποίησης των εξοπλιστικών προγραμμάτων ανέρχονται σε 550 - 600 δισ. δραχμές, ποσό το οποίο αντιστοιχεί στα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις του ΟΤΕ, των ΚΑΕ, και της Εθνικής Τράπεζας μαζί.

Ανεξάρτητα πάντως από τις όποιες σκέψεις και προτάσεις πρυτανεύσουν, το σίγουρο είναι ότι και ο Κρατικός Προϋπολογισμός του 2000 θα χρησιμοποιηθεί σαν πολιορκητικός κριός για την περαιτέρω υπονόμευση των κοινωνικών δαπανών και το στράγγιγμα των επιδοτούμενων φορέων κοινωνικού χαρακτήρα. Και όλα αυτά όταν φορείς, όπως το εποπτευόμενο από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας ΚΕΠΕ, επισημαίνουν ότι η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις μεταξύ των χωρών - μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο θέμα των δημοσίων δαπανών (η χώρα μας δαπανά το 14,5% του ΑΕΠ για δημόσια κατανάλωση, όταν άλλες χώρες δαπανούν από 20% μέχρι και 26% του ΑΕΠ). Στην πρόσφατη μάλιστα μελέτη του το ΚΕΠΕ, για το δημόσιο τομέα στην Ελλάδα, επισημαίνει ότι "...ανεξάρτητα από τις άλλες αιτίες της κακής ποιότητας των δημόσιων υπηρεσιών στη χώρα, μία βασική αιτία είναι ότι η Ελλάδα επιχειρεί να λειτουργήσει το κράτος με οικονομικά μέσα τα οποία υπολείπονται του ελάχιστου που χρειάζεται, αν κρίνει κανείς από την πείρα των λοιπών χωρών - μελών".

Θανάσης ΚΑΝΙΑΡΗΣ