Η εγκατάσταση ενός εργοστασίου πετρελαιοειδών στην περιοχή της Λαυρεωτικής θα επιφέρει μόνο βλάβη και πλήρη αλλοίωση ενός τόπου κηρυγμένου για ιστορικούς, αρχαιολογικούς και περιβαλλοντικούς λόγους. Η Λαυρεωτική είναι ολόκληρη βιομηχανικό μνημείο, κηρυγμένο, τόπος μεγάλου αλλά ανεξερεύνητου αρχαιολογικού ενδιαφέροντος και τοπίο φυσικού κάλλους, η προστασία του οποίου καλύπτει και την παράκτια ζώνη.

Κάποιοι όμως επιδιώκουν την "ανάπτυξή" του. Θυμίζουμε, το Λαύριο υπήρξε τόπος εξόρυξης μεταλλευμάτων από την αρχαιότητα ως τα νεότερα χρόνια. Νεκρώθηκε επειδή οι κυβερνήσεις αποφάσισαν την πλήρη συρρικνωση της χώρας και το Λαύριο έγινε συνώνυμο της αποβιομηχανοποίησης και της ανεργίας. Τώρα, με μια άλλη εταιρία, που δεν έχει καν πρωτογενή παραγωγικό χαρακτήρα, αλλά χαρακτήρα παροχής υπηρεσιών, μιλάνε για δήθεν ανάπτυξη.

Προχθές συζητήθηκε στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο το αίτημα της εταιρίας "Builmacor AE" ("Lavroil AE") για εγκατάσταση εργοστασίου αποθήκευσης και διακίνησης πετρελαιοειδών κοντά στον λιμένα του Λαυρίου. Σημειώνεται ότι η ευρύτερη περιοχή έχει οριστεί ως βιομηχανική περιοχή και με αυτό το πρόσχημα η εταιρία το Νοέμβριο του 1998 πήρε άδεια χωροθέτησης, από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεοτέρων Μνημείων με τις ευλογίες του τότε υπουργού Πολιτισμού και μάλιστα με θετική εισήγηση της 1ης Εφορίας Νεοτέρων Μνημείων, στην ευθύνη της οποίας είναι τα βιομηχανικά κτίρια της περιοχής. Η εν λόγω εταιρία διαθέτει και μία σειρά αδειών από συναρμόδια υπουργεία και θετικών γνωμών του Δήμου και της Νομαρχίας.

Το ICOMOS,σε προσφυγή του στο Συμβούλιο της Επικρατείας, αναφέρει τους λόγους για τους οποίους αυτή η πρώτη χωροθέτηση είναι παράνομη και αντισυνταγματική: η εγκατάσταση σημαίνει επιβάρυνση στο οικιστικό, αρχαιολογικό, μνημειακό και φυσικό περιβάλλον. Επιπλέον, όπως αναφέρει η Β' Εφορία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, στο λιμάνι εγκαταστάθηκε η πρώτη μεταλλουργική εταιρία της νεότερης ιστορίας του Λαυρίου. Στη θέση δίπλα από το λόφο του λιμανιού (ο λόφος με τις αρχαίες σκουριές) ο μηχανικός των μεταλλείων του 19ου αι. Α. Κορδέλλας αναφέρει την ύπαρξη παλαιοχριστιανικού νεκροταφείου και επιγραφή ίδρυσης του ιερού του Μηνός.Σύμφωνα με υπόμνημα του ICOMOS, στην προχθεσινή συνεδρίαση του ΚΑΣ, η εταιρία δεν είναι εντός της θεσμοθετημένης βιομηχανικής περιοχής,αλλά στα όρια ζώνης προστασίας των βιομηχανικών μνημείων. Ωστόσο το Συμβούλιο αναλώθηκε σκοπίμως σε συζήτηση περί αποκαλυμμένων ή μη αρχαιοτήτων,προκειμένου να δικαιολογηθεί μια δεύτερη άδεια στην εταιρία, ενώ η ίδια η Β' ΕΠΚΑ, αν και πιθανολογεί αρχαιότητες, προτάσσει το επιχείρημα ότι δεν είναι αποκαλυμμένες και παραφράζοντας τον αρχαιολογικό νόμο, ισχυρίζεται ότι σ' αυτή την περίπτωση μπορεί να δοθεί άδεια. Το ΚΑΣ έδειξε πρόθυμο να παραχωρήσει άδεια χωροθέτησης, αλλά η απόφαση αναβλήθηκε μέχρι να κατατεθεί η περιβαλλοντική μελέτη, σαν να μην αρκούσαν μια σειρά κηρύξεων και αποφάσεων προστασίας της Λαυρεωτικής. Αλλά και η Β' ΕΠΚΑ για δεύτερη φορά συναινεί στην καταστροφή ιστορικού - αρχαιολογικού χώρου. Η πρώτη ήταν το Ζάγανι, χάριν του νέου αεροδρομίου. Η δεύτερη είναι το Λαύριο...

Αλλωστε, για την ίδια περιοχή εκκρεμούν πολλές ακόμα αιτήσεις βιομηχανικών εγκαταστάσεων, ενώ ενόψει του νέου αεροδρομίου σχεδιάζεται να επέμβουν και στο λιμένα του Λαυρίου. Αυτή η άδεια θα αποτελέσει σίγουρα ένα τετελεσμένο...

Δ. ΜΥΡΙΛΛΑ