Στην ενίσχυση της συγκέντρωσης και της συγκεντροποίησης του κεφαλαίου στοχεύει η αναθεωρημένη Οδηγία «Τηλεόραση χωρίς σύνορα» που ψηφίστηκε χτες από την πλειοψηφία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Ουσιαστικά έγινε ένας διακανονισμός για την πρόσβαση του κεφαλαίου στην τηλεόραση μέσω των ιδιοκτητών είτε μέσω της διαφημιστικής πίτας. Πρόκειται για μια προσπάθεια του κεφαλαίου να έχει τον πλήρη έλεγχο στην ψυχαγωγία, στην καλλιτεχνική παραγωγή, αλλά και στην ενημέρωση. Προωθείται το ευρωενωσιακό πρότυπο πολιτισμού που κατασκευάζουν οι βιομηχανίες του θεάματος, με μοναδικά κριτήρια τα κέρδη των επιχειρηματιών και τον εθισμό των πολιτών στα πολιτιστικά «σκουπίδια». Και με την αναθεώρηση της Οδηγίας προωθείται η ευρωπαϊκή υποκουλτούρα και οι «αξίες» της καπιταλιστικής βαρβαρότητας.

Το καλλιτεχνικό έργο και η δημιουργία «τεμαχίζονται» από τις διαφημίσεις που αποφέρουν κέρδη στους επιχειρηματίες. Στο πλαίσιο αυτό δεν έγινε αποδεκτή η πρόταση να μη διακόπτονται οι ταινίες, τα ντοκιμαντέρ, τα παιδικά προγράμματα και οι πολιτιστικές εκπομπές από διαφημίσεις.

Με την αναθεώρηση «απελευθερώνεται» η γκρίζα διαφήμιση, ενώ με τους κανόνες που θεσπίστηκαν υπάρχουν διαφοροποιήσεις σε βάρος των κρατικών καναλιών που σπρώχνονται στο περιθώριο.

Οι διαφημίσεις, ως γνωστόν, αποτελούν σήμερα σημαντική πηγή χρηματοδότησης των τηλεοπτικών σταθμών και κυρίως των ιδιωτικών. Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνα του Ευρωπαϊκού Οπτικοακουστικού Παρατηρητηρίου, το 90% του εισοδήματος των ιδιωτικών καναλιών και το 29% των δημοσίων προέρχεται από τις διαφημίσεις και τους σπόνσορες.

Το διαφημιστικό τοπίο με την αναθεώρηση της Οδηγίας απελευθερώνεται ακόμη περισσότερο σε σχέση με την Οδηγία που ισχύει μέχρι σήμερα. Νομιμοποιείται η μετάδοση των γκρίζων διαφημίσεων και οι επιχειρηματίες θα έχουν περισσότερα έσοδα.

Στην Οδηγία που εγκρίθηκε χτες οι διαφημίσεις «εισχωρούν» όλο και περισσότερο στις κινηματογραφικές ταινίες. Οι τηλεοπτικοί σταθμοί θα μπορούν να διακόπτουν το πρόγραμμά τους για μετάδοση διαφημίσεων, όχι στα 45 λεπτά όπως ίσχυε μέχρι σήμερα, αλλά σε χρονική περίοδο 30 λεπτών.

Οι νέοι κανόνες περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων και τα εξής:

- Η μετάδοση παιδικών και ειδησεογραφικών προγραμμάτων είναι δυνατόν να διακόπτεται μια φορά για κάθε χρονική περίοδο 30 λεπτών

- Οι διαφημίσεις δεν πρέπει να περιλαμβάνουν παρότρυνση σε μίσος βάσει φύλου, φυλής, εθνικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού ή να προσβάλλουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Εδαφος όμως κερδίζει τελικά η «γκρίζα διαφήμιση». Ο τρόπος αυτός διαφήμισης, σύμφωνα με τον οποίο ηθοποιοί αναφέρουν ή φορούν αξεσουάρ συγκεκριμένης μάρκας, πίνουν συγκεκριμένο ποτό κ.ά. αποτελεί συνηθισμένο φαινόμενο στην Αμερική καθώς χρηματοδοτεί ή συγχρηματοδοτεί άπειρες ταινίες. Η «γκρίζα διαφήμιση», ως γνωστόν - αν και μέχρι τώρα απαγορεύεται - περνά και μέσα από εκπομπές που μεταδίδονται και από την ελληνική τηλεόραση.

Στην Ευρώπη η γκρίζα διαφήμιση αλλού επιτρέπεται, αλλού απαγορεύεται και αλλού δε διέπεται από κανόνες. Υποστηρίζεται ως μέσο χρηματοδότησης των παραγωγών, παρά την έλλειψη διάκρισης μεταξύ διαφήμισης και περιεχομένου μιας εκπομπής και την εκπόρνευση της τέχνης κάποιων δημιουργών. Αλλοι πάλι κάνουν λόγο για καταπάτηση των δικαιωμάτων των τηλεθεατών, οι οποίοι δεν έχουν άλλη επιλογή από το να δουν τη διαφήμιση που είναι τοποθετημένη για παράδειγμα στην ταινία που παρακολουθούν.

Το τελικό κείμενο αναφέρει ακόμα ότι:

-- Η τοποθέτηση τσιγάρων και λοιπών προϊόντων καπνού θα πρέπει να καταργηθεί.

- Δεν πρέπει να επιτρέπονται οι διαφημίσεις εν μέσω των ειδήσεων, ενημερωτικών και παιδικών εκπομπών ή ντοκιμαντέρ. Τα κράτη μέλη, αν το επιθυμούν μπορούν να επιτρέψουν την γκρίζα διαφήμιση στον κινηματογράφο, σε ταινίες και σειρές καθώς και σε αθλητικές εκπομπές. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι τηλεθεατές θα πρέπει να ενημερώνονται για την ύπαρξη της γκρίζας διαφήμισης.

- Αν και όπου υπάρχουν γκρίζες διαφημίσεις δε θα πρέπει να επηρεάζουν την ανεξαρτησία του παραγωγού ούτε να ενθαρρύνουν άμεσα την αγορά προϊόντων ή υπηρεσιών.