Γύρω από τα κρίσιμα μέτωπα που αναδείχνονται κι εμπλουτίζονται στην καθημερινή πάλη για μόρφωση, δουλιά, ζωή με δικαιώματα, μπορούν να συναντηθούν ο ριζοσπαστισμός, η αμφισβήτηση, η δημιουργικότητα και οι αγωνιστικές διαθέσεις της νεολαίας με τη δύναμη και την προοπτική του εργατικού κινήματος. Το ΚΚΕ πρωτοστατεί, ώστε τα προβλήματα της νεολαίας και η προοπτική της να γίνουν υπόθεση του εργατικού λαϊκού κινήματος, διαμορφώνοντας ταυτόχρονα μέσα από τη δράση τούς πολιτικούς όρους αντιμετώπισής τους.

Το ΚΚΕ από πολύ νωρίς είχε μελετήσει τις κατευθύνσεις των μεταρρυθμίσεων στην εκπαίδευση και είχε προειδοποιήσει το λαό για τις συνέπειές τους. Παράλληλα, βρίσκεται πάντα στην πρώτη γραμμή της πάλης για τη μόρφωση των παιδιών του λαού.

Μέρα παλλαϊκής δράσης για την Παιδεία σήμερα και ο «Ρ» επαναφέρει και θυμίζει το πλαίσιο συσπείρωσης και πάλης για την Παιδεία των σύγχρονων λαϊκών αναγκών που προτείνει το ΚΚΕ. Πρόκειται για απόσπασμα από την Απόφαση της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης του ΚΚΕ (29 - 30 Οκτώβρη 2005), με τίτλο «Πλαίσιο λαϊκής συσπείρωσης και πάλης για τα προβλήματα της νεολαίας».

Παλεύουμε για Παιδεία και επιστημονική έρευνα στην υπηρεσία των σύγχρονων λαϊκών αναγκών, και όχι για την παθητική προσαρμογή των νέων στο σύστημα της κοινωνικής ανισότητας και αδικίας και την ένταση της υλικής και πνευματικής τους εκμετάλλευσης. Σε αντίθεση με την ταξικά διαφοροποιημένη εκπαίδευση της κοινωνικής επιλογής μιας ελίτ και της ιδεολογικής χειραγώγησης των πολλών από τους λίγους, αγωνιζόμαστε για Ενιαία Λαϊκή Παιδεία μέσα από δωρεάν δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα, έτσι που ο καθένας ν' αναπτύσσει αρμονικά τις ικανότητές του και το κοινωνικό σύνολο να υψώνεται για τη δημιουργία ενός ολοένα ανώτερου πολιτισμού. Αντί για υποκατάσταση της μαζικής εκπαίδευσης από ατομικές μορφές "διά βίου μάθησης", εμπορεύσιμα "πακέτα" αθεμελίωτων γνώσεων και εμπειρικών δεξιοτήτων, εμείς ξεκινάμε από την αναγκαία, και δυνατή στην εποχή μας, ποιοτική και ποσοτική διεύρυνση της βασικής - γενικής μόρφωσης όλων, σαν ελάχιστη προϋπόθεση για οποιαδήποτε επιλογή ζωής και για την αναβάθμιση της επαγγελματικής ή της επιστημονικής μόρφωσης. Αγωνιζόμαστε έτσι για τον αναπροσανατολισμό όλης της εκπαίδευσης, ώστε κοινωνικά να διαπαιδαγωγεί νέους ανθρώπους που θα τείνουν στην ολοκλήρωση της προσωπικότητάς τους, συνειδητούς συντελεστές της κοινωνικής προόδου. Αυτή είναι η συλλογικά οργανωμένη εκπαίδευση, που απαιτεί μια νέα κοινωνική οργάνωση της εργασίας. Αμεσα διεκδικούμε:

• 
  
  Την κατάργηση όλων των αντιεκπαιδευτικών νόμων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, που έχουν στόχο την αναπαραγωγή νέου εργατικού δυναμικού διασπασμένου κι ευάλωτου, για την αποδοτικότητά του στις πιο απάνθρωπες συνθήκες καπιταλιστικής εκμετάλλευσης.
• Βασική - Γενική Εκπαίδευση έως τα 18 χρόνια μέσα από Ενιαίο Δωδεκάχρονο Υποχρεωτικό Σχολείο, συνέχεια δίχρονης υποχρεωτικής Προσχολικής Αγωγής, με σκοπό την καλλιέργεια και την ολόπλευρη διαμόρφωση της προσωπικότητας κάθε νέου πριν από την επαγγελματική επιλογή ή ειδίκευση. Ζητάμε την κατάργηση του διπλού σχολικού δικτύου (Γενικό - Επαγγελματικό Λύκειο), που αναπαράγει τον παλιό διαχωρισμό διανοητικής και χειρωνακτικής εργασίας, αλλά και της διάσπασης σε Δημοτικό - Γυμνάσιο - Λύκειο, που εκφράζει ιστορικά ξεπερασμένα στάδια μόρφωσης του λαού μας. Απαιτούμε την ακύρωση κάθε μέτρου αξιολόγησης - κατηγοριοποίησης των σχολικών μονάδων και των εκπαιδευτικών, όπως και της "αποκέντρωσης" - εμπορευματοποίησης κρίσιμων εκπαιδευτικών λειτουργιών (υποδομές, βιβλία, προγράμματα), που διευρύνει τις κοινωνικές ανισότητες στη μόρφωση και μάλιστα από τις μικρότερες ηλικίες. Θέλουμε σχολείο κοινό για όλους τους νέους, με ενιαίο πρόγραμμα, ενιαία - σύγχρονη υλικοτεχνική υποδομή και ενιαία - δωρεάν βιβλία, ενιαία διοίκηση και λειτουργία, μόνιμο εκπαιδευτικό προσωπικό με ενιαία εργασιακά δικαιώματα. Σχολείο, που θα εξασφαλίζει τη δωρεάν παροχή σε όμοιες συνθήκες της απαραίτητης σε όλους μόρφωσης, παίρνοντας ιδιαίτερα μέτρα για την ένταξη των παιδιών των μεταναστών και των μειονοτήτων (διαχωρισμός της θρησκείας από την εκπαίδευση, διδασκαλία της μητρικής τους γλώσσας και της ιστορίας, αντιμετώπιση οξυμένων οικονομικών προβλημάτων της οικογένειας). Σχολείο, που θα ολοκληρώνει τη διαπαιδαγωγητική εργασία του, χωρίς να χρειάζεται κανένα φροντιστήριο μέσα ή έξω από αυτό, γιατί θα παρέχει όλα τα εφόδια για το μέλλον πρώτα πρώτα με το να βοηθά το παιδί και τον έφηβο να καλύψουν τις ανάγκες και να ζήσουν τις χαρές της ηλικίας τους.
• Από τη θέση τέτοιου σχολείου ολοκληρωμένης διαπαιδαγωγητικής εργασίας, αντιπαλεύουμε το ασυνάρτητο δεύτερο πρόγραμμα του ολοήμερου "ανταποδοτικού" παιδοφυλακτήριου, απ' όπου οι γονείς παραλαμβάνουν τα παιδιά τους σωματικά και πνευματικά εξοντωμένα. Διεκδικούμε κάλυψη όλων των κενών σε εκπαιδευτικό και άλλο βοηθητικό προσωπικό. Μείωση μαθητών ανά τμήμα. Υποδομή για ιατρική πρόληψη και υγιεινή σε όλα τα σχολεία, σύγχρονα και ασφαλή σχολικά κτίρια, εξοπλισμένα με εργαστήρια, γυμναστήρια, μουσικά όργανα, βιβλιοθήκες, τραπεζαρίες και σχετικό με την παιδαγωγική τους λειτουργία σχεδιασμό. Καθορισμό με παιδαγωγικούς όρους ενιαίου ωρολόγιου προγράμματος για όλα τα παιδιά, που θα τους αφήνει χρόνο για παιχνίδι κι άλλες εξωσχολικές δραστηριότητες, και θα έχει προοπτική το δωδεκάχρονο σχολείο βασικής μόρφωσης, ώστε και μαθήματα που κακώς στριμώχνονται στο Δημοτικό να μπορούν με επάρκεια να διδαχθούν (βλ. εκμάθηση και πιστοποίηση των ξένων γλωσσών με χορήγηση τίτλου γλωσσομάθειας σε μια τουλάχιστον ξένη γλώσσα), αλλά και να εξοικονομηθεί χρόνος με την κατάργηση των επικαλύψεων της ύλης που σήμερα ανακυκλώνεται από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο και μετά στο Λύκειο. Στην κατεύθυνση αυτή, διεκδικούμε απεξάρτηση του συστήματος και των σχολικών εξετάσεων από το σύστημα εισαγωγής στα πανεπιστήμια, για να πάψει το σχολείο να λειτουργεί σαν φροντιστήριο και να αποκτήσει μορφωτική αποστολή. Απαιτείται ριζική αλλαγή των αναλυτικών προγραμμάτων, που σήμερα αποτελούν σύνοψη των γνωστικών αντικειμένων της επόμενης βαθμίδας, ώστε το σχολείο να προσανατολίζει στη γενικότερη επιστημονική θεώρηση του κόσμου, χρησιμοποιώντας νέα βιβλία, κατανοητά κι επικεντρωμένα στα πιο σταθερά και ουσιαστικά στοιχεία της γνώσης, στις αρχές και τους νόμους που κυβερνούν τη φύση και εφαρμόζονται στην κοινωνία. Ταυτόχρονα, αφιερώνοντας χρόνο στην αισθητική και φυσική αγωγή και την ευρύτερη πολιτιστική δραστηριότητα, το σχολικό πρόγραμμα οφείλει ν' αναπτύσσει σώμα και πνεύμα και κοντά στη γνώση να καλλιεργεί το συναισθηματικό κόσμο και τη βούληση του μαθητή. Το πρόγραμμα και η όλη λειτουργία του σχολείου πρέπει να ξεφύγουν από τη στείρα, δογματική διδασκαλία κι από τα λόγια να περάσουμε στο σχολείο των έργων, που θα κινητοποιεί τους μαθητές, συνδυάζοντας τη θεωρία με την πράξη, θα τους ανοίγει στ' αλήθεια πολυτεχνικό ορίζοντα, αποκαλύπτοντας την επιστήμη που εφαρμόζεται σε όλους τους σύγχρονους κλάδους της παραγωγής και τον κοινωνικό χαρακτήρα της εργασίας, και θα τους βοηθά να δημιουργήσουν κριτήριο της αλήθειας και δημιουργική ζωή, όχι με ηθικολογίες αλλά μέσα από ομαδική εργασία στο μάθημα, τη συλλογική οργάνωση της σχολικής ζωής και τη γενικότερη κοινωνική τους δραστηριοποίηση.
• Την αναδιοργάνωση, ενίσχυση και βελτίωση της νυχτερινής εκπαίδευσης, ώστε ν' αποτελεί ουσιαστική διέξοδο για τους εργαζόμενους που εμποδίζονται να ολοκληρώσουν τη γενική τους εκπαίδευση. Αντιπαλεύουμε την υποκατάστασή της από τα "σχολεία" β' ευκαιρίας, προγράμματα συγκάλυψης της αμορφωσιάς εκείνων που δεν ολοκλήρωσαν την υποχρεωτική εκπαίδευση.
• Την καθιέρωση συστήματος δημόσιων και δωρεάν "μεταλυκειακών" επαγγελματικών σχολών για να εξασφαλίζεται ουσιαστική επαγγελματική μόρφωση. Κατάργηση των ΙΕΚ - ΚΕΚ και των άλλων μορφών εφήμερης και επιφανειακής "επαγγελματικής κατάρτισης", που σπέρνει μόνο ψευδαισθήσεις επαγγελματικής αποκατάστασης στους χιλιάδες άνεργους νέους.
• Την αναδιαμόρφωση μιας αληθινά Ενιαίας Ανώτατης Εκπαίδευσης με ισότιμα ιδρύματα, τμήματα και σχολές, που θα συνεργάζονται - αντί να ανταγωνίζονται - για να εξασφαλίζουν υψηλού επιπέδου επιστημονική μόρφωση των πτυχιούχων και για ν' αναπτύσσουν την επιστήμη με κριτήριο τη γενική πρόοδο και ευημερία και όχι τη συσσώρευση πλούτου και εξουσίας στα χέρια των λίγων. Ενιαίες προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές, ώστε οι πρώτες να παρέχουν πλήρη επιστημονική επάρκεια και επαγγελματική ικανότητα στα αντίστοιχα επιστημονικά αντικείμενα, οι δεύτερες να προωθούν την παραγωγή της νέας γνώσης και να ολοκληρώνονται με την απονομή διδακτορικού διπλώματος. Κατοχύρωση του δικαιώματος πρόσβασης στο επάγγελμα με την απόκτηση του πτυχίου και κατάργηση κάθε φορέα διαπίστευσης της επαγγελματικής ικανότητας. Γι' αυτό αγωνιζόμαστε για την ακύρωση των μέτρων της Μπολόνια, που με εργαλείο την αξιολόγηση έρχονται να επιβάλουν την ολοσχερή πρόσδεση της ανώτατης εκπαίδευσης στους στόχους της καπιταλιστικής αγοράς, οδηγώντας σε μια πρωτοφανή υποβάθμιση και εμπορευματοποίηση της επιστημονικής γνώσης και διαμορφώνοντας εκπαίδευση δύο ταχυτήτων με ελάχιστα "κέντρα αριστείας", από τη μια, και πολλά ιδρύματα μεταλυκειακής κατάρτισης, από την άλλη.
• Τον αναπροσανατολισμό της έρευνας, ώστε να υπηρετεί το λαό, αντί τα ιδεολογικά, πολιτικά, οικονομικά συμφέροντα των ιδιωτών χρηματοδοτών της. Γενναία χρηματοδότησή της από τον κρατικό προϋπολογισμό για να καλύπτονται με επάρκεια όλοι οι τομείς της και να συμμετέχει σ' αυτήν το σύνολο των ιδρυμάτων και των ερευνητών.
• Την οικονομική και επιστημονική στήριξη των εκπαιδευτικών, για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στο σύνθετο λειτούργημά τους. Στήριξη, που θα ξεκινά με την παιδαγωγική εκπαίδευσή τους σε ενιαίες παιδαγωγικές σχολές όπου θα συνεχίζεται και η περιοδική επιμόρφωσή τους. Κάλυψη της ανάγκης για καλλιτεχνική παιδεία στα ΑΕΙ με θεωρητικό και πρακτικό υπόβαθρο. Κατοχύρωση της αποκλειστικής απασχόλησης του διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού των ΑΕΙ, σε συνδυασμό με τη γενναία κάλυψη των σύγχρονων οικονομικών αναγκών τους.
• Την κατοχύρωση αποκλειστικά δημόσιας και δωρεάν Εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες, προϋπόθεση του ενιαίου χαρακτήρα και της κοινωνικής της αποστολής. Κάλυψη του συνόλου των εκπαιδευτικών αναγκών από τον κρατικό προϋπολογισμό, ενάντια σε κάθε μορφής ιδιωτικοποίηση, άμεσης ή έμμεσης. Διπλασιασμό των κρατικών κονδυλίων για την Εκπαίδευση, ώστε να σταματήσει η καταλήστευση των λαϊκών οικογενειών από τους κάθε λογής εμπόρους της γνώσης. Τα χρήματα των κονδυλίων των κοινοτικών προγραμμάτων ν' αξιοποιηθούν για τις πραγματικές ανάγκες των σχολείων και των σχολών, ένταξη και διανομή τους από τον κρατικό προϋπολογισμό. Ακύρωση κάθε μέτρου που οδηγεί σε ανταποδοτική - επιχειρηματική λειτουργία τα σχολεία και τα ΑΕΙ - ΤΕΙ. Οχι δημοτικά τέλη για τη λειτουργία σχολείων και πανεπιστημίων, κανένας ιδιώτης χορηγός στην Εκπαίδευση. Κατάργηση των κάθε λογής ιδιωτικών "πανεπιστημίων", ακύρωση κάθε μέτρου για την αναγνώριση και διεύρυνσή τους, καθώς και των μορφών επιχειρηματικής λειτουργίας των κρατικών ΑΕΙ. Εξασφάλιση δωρεάν συγγραμμάτων, σίτισης και στέγασης όλων των φοιτητών, κατάργηση όλων των διδάκτρων. Παροχή υποτροφιών σε όλους τους μεταπτυχιακούς φοιτητές.
• Την κατοχύρωση και διεύρυνση της δημοκρατίας στην Εκπαίδευση, ξεκινώντας από την κατάργηση όλων των αυταρχικών, κατασταλτικών ρυθμίσεων που παρεμποδίζουν συλλογικές διαδικασίες και ακυρώνουν την ελευθερία της σκέψης και δράσης στην Εκπαίδευση (Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, "καθηκοντολόγιο" των εκπαιδευτικών, εσωτερικοί κανονισμοί σχολείων και ΑΕΙ - ΤΕΙ, μείωση της φοιτητικής συμμετοχής στα όργανα διοίκησης, κατάργηση του ασύλου κ.λπ.). Δημιουργία προϋποθέσεων για συλλογικό - λαϊκό έλεγχο της εκπαίδευσης, ώστε η επιστήμη να γίνει σύμμαχος της εργατιάς και το σχολείο να διαπλάθει, όχι καλούς υπηρέτες, αλλά αφεντικά της νέας ζωής».