Το σχολείο που οραματίζεται ο ΣΥΝ είναι το «Ενιαίο Λύκειο Θεωρίας και Πράξης», το οποίο μάλιστα βαφτίζει αίτημα του εκπαιδευτικού κινήματος! Ουσιαστικά, δηλαδή, αποδέχεται το διαχωρισμό Γυμνασίου - Λυκείου, που είναι απότοκος μιας εποχής που η βασική εκπαίδευση (Δημοτικό - Γυμνάσιο) απευθυνόταν στη μάζα του λαού και το Λύκειο μόνο σε λίγους.

Ως προς το ζήτημα της πρόσβασης, το αίτημα περιγράφεται ως εξής: «Η είσοδος στο Δημόσιο Πανεπιστήμιο δικαίωμα για όλους». Προσοχή η είσοδος, όχι η έξοδος και η αποφοίτηση! Καταργούνται, γράφουν, οι εξετάσεις, αλλά ο τρόπος επιλογής καθορίζεται και (όχι αποκλειστικά) από το απολυτήριο, από την εργασιακή πορεία, κτλ. Δηλαδή; Από ένα αλλαγμένο σύστημα βαθμολόγησης που θα συνυπολογίζει όλη τη μαθησιακή πορεία και δραστηριότητα του μαθητή, λένε. Πώς όμως θα εκφράζεται αυτό το νέο σύστημα; Με βαθμολογική κλίμακα όχι όμως του 1-20 αλλά του Ε-Α. Αυτό όμως δεν είναι κατάργηση των εξετάσεων και κυρίως αποσύνδεση του Λυκείου από τις εξετάσεις (όπως διεκδικούν οι μαθητές) αλλά μεταφορά τους μέσα σε όλη την εκπαιδευτική διαδικασία, εφόσον το απολυτήριο παραμένει κριτήριο για την εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο.

Το παρακάτω απόσπασμα είναι διαφωτιστικό:

«Η επιλογή σχολής, δε θα είναι αποτέλεσμα μιας "στιγμιαίας" επίδοσης, στις τρεις βδομάδες των πανελλαδικών, αλλά θα αποτελεί μια διαδικασία που θα διαχέεται σε όλα τα έτη του Λυκείου και τα πρώτα του Πανεπιστημίου. Μοναδική προϋπόθεση για την εγγραφή στο Πανεπιστήμιο θα είναι πια η κατοχή Απολυτηρίου Λυκείου».

Πραγματικά, δεν μπορούμε να κατανοήσουμε πώς θα εξαφανιστεί το άγχος του μαθητή, όταν από την Α΄ και Β΄ Λυκείου θα πρέπει να μπει στη λογική της επιλογής σχολής. Αν αυτό δεν είναι πρόωρη ταξική επιλογή, τότε τι είναι;

Το πρόβλημα δήθεν λύνεται με το «Πρώτο Πανεπιστημιακό Ετος», στο οποίο μπαίνουν όλοι (όσοι έχουν Απολυτήριο Λυκείου). Το Ετος αυτό έχει, γράφουν, «ευρύ γνωστικό περιεχόμενο» (προσοχή όχι επιστημονικό!) και δίνει «βασικές εγκύκλιες μαθήσεις που υποστηρίζουν τις επιμέρους επιστήμες». Ετσι, το Πρώτο Ετος έχει γνωστικά πεδία όπως: Υγεία, Φυσικομαθηματική, Οικονομική, Πολυτεχνική, Θεωρητική - Κοινωνική, Παιδαγωγική, Γεωπονική, Καλλιτεχνική. Στο τέλος του έτους θα γίνεται η κατάταξη του φοιτητή, με βάση την επιλογή αλλά και την απόδοσή του στα μαθήματα.

Ας δούμε, λοιπόν, ένα παράδειγμα: Ενας φοιτητής του πρώτου έτους της Υγείας θέλει να περάσει στην Ιατρική και η ετήσια απόδοσή του δεν του επιτρέπει όμως να εισαχθεί σε αυτή τη σχολή αλλά π.χ. στη Νοσηλευτική των ΑΤΕΙ ή κάπου αλλού. Είναι φανερό ότι ο βαθμός παίζει ρόλο λοιπόν και ότι αν δεν καταφέρει ο (μάλλον εν δυνάμει) φοιτητής να περάσει στη σχολή πρώτης επιλογής θα περάσει αλλού. Μήπως θυμίζει αυτή η πρόταση κάτι; Μα, φυσικά τις δέσμες του Λυκείου (κάπως πιο εκτεταμένες και με ένα άλλοθι επιστημονικότητας), οι οποίες ουσιαστικά επανέρχονται δριμύτερες. Αυτή η επιστροφή του ΣΥΝ στον τόπο του εγκλήματος έχει την αιτία της στο γεγονός ότι το κόμμα αυτό είναι αφενός πιστό στον καπιταλισμό και αφετέρου επιδιώκει να απαλύνει κάποιες οξείες γωνίες από την πολιτική των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων. Η πρότασή του κινείται στο ίδιο μήκος κύματος της πολιτικής που έχει ήδη υλοποιηθεί σε άλλα καπιταλιστικά κράτη, όπως για παράδειγμα η εφαρμογή της «ελεύθερης πρόσβασης» στην Ιταλία, όπου τα ταξικά φίλτρα τοποθετούνται πιο ψηλά και το φροντιστήριο εμφανίζεται στα πανεπιστήμια και ιδιαίτερα στον πρώτο κύκλο σπουδών.

Πραγματικά δεν ξέρουμε ποιος μπορεί να πειστεί από μια τέτοια αντιφατική και εν τέλει επικίνδυνη πρόταση, αλλά επειδή υποπτευόμαστε το στόχο τους, υπενθυμίζουμε ότι στο διεκδικητικό πλαίσιο των αγώνων των μαθητών δεν υπήρχε το αίτημα για ελεύθερη πρόσβαση στα Πανεπιστήμια, αλλά η κοινωνική απαίτηση για Ενιαίο Δωδεκάχρονο Σχολείο για όλα τα παιδιά με ενιαίο πρόγραμμα και βιβλία.