Σε μιαν εποχή, που εξευτελίζεται κάθε τι το ανθρώπινο, αποθεώνεται η αηδία προς τη ζωή, δοξάζεται κάθε τι που προσβάλλει τη φύση, τη λογική και την υγιή φαντασία, κάποιοι άνθρωποι, που αγαπούν την Τέχνη, που πιστεύουν στη λειτουργία και την αποστολή της, αγωνίζονται μέσω αυτής για να υπερασπιστούν τα αυτονόητα: πως η ζωή είναι αγώνας, πως ο αγώνας χρειάζεται πίστη σε αξίες, πως οι αξίες ούτε αγοράζονται ούτε πουλιούνται αλλά κατακτιούνται και επιβάλλονται μόνο όταν υπάρχει αξιοπρέπεια, ειλικρίνεια...

Το ερασιτεχνικό θέατρο στον τόπο μας έχει βαθιές ρίζες, έχει μια παράδοση 120 χρόνων και βρίσκεται πια σε περίοδο ώριμης ανάγκης. Τα μέλη του θιάσου «Εκτός Σχεδίου», που για τρίτη χρονιά φέτος, πέρα από κάθε αντιξοότητα, υπηρετούν με συνέπεια τη θεατρική πράξη σαν «καλοί στρατιώτες» παρουσιάζοντας το έργο του Γιαροσλάβ Χάσεκ «Ο καλός στρατιώτης Σβέικ», επαληθεύουν ότι ο πολιτισμός μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο όπλο αφύπνισης για την εργατική τάξη.

Ο Σύλλογος Οικιστών Εργατικών Κατοικιών Αγ. Σπυρίδωνα, στο Καματερό, στηρίζοντας αυτήν την προσπάθεια, παραχώρησε στο θίασο μια αίθουσα μικρή, αλλά γεμάτη θετική ενέργεια, που τη μεταμόρφωσαν με μεράκι και προσωπική δουλιά σ' ένα όμορφο θεατράκι.

Η διάσημη αντιπολεμική σάτιρα του Γιάροσλαβ Χάσεκ «O καλός στρατιώτης Σβέικ» είναι το φετινό τους διαβατήριο γι' αυτό το θεατρικό ταξίδι που συμμετέχουν εργάτες, σπουδαστές και μαθητές είτε από το ρόλο του δημιουργού είτε από το ρόλο του θεατή. Το τετράτομο έργο του Χάσεκ, «Ο Καλός Στρατιώτης Σβέικ», έχει χαρακτηριστεί ως μία από τις καυστικότερες σάτιρες στην ιστορία της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ωστόσο, οι κριτικοί της εποχής του το υποδέχτηκαν αρνητικά, αν και το κοινό το αγκάλιασε με ενθουσιασμό, καθώς απολάμβανε τη στάση του ήρωα απέναντι στην καταρρέουσα αυτοκρατορία. Ο ήρωας, λοιπόν, αν και θεωρείται πνευματικά «ανεπαρκής» καλείται να υπηρετήσει τον αυστριακό στρατό μόλις ξεσπάει ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος. Ο Σβέικ είναι έντιμος, αφελής, ανίκανος, αλλά ίσως πιο πονηρός απ' ό,τι δείχνει. Ο Σβέικ είναι ακόμα παχύς, κακοξυρισμένος, μεσήλικας, καθημερινός άνθρωπος. Συλλαμβάνεται γιατί κάνει κάποια αδιάκριτα σχόλια για τη δολοφονία του Αρχιδούκα Φερδινάνδου, ανακρίνεται από τις πολιτικές και στρατιωτικές αρχές, υποχρεώνεται να καταταγεί, τοποθετείται ως βοηθητικός υπό τις διαταγές διαφόρων αξιωματικών και τελικά καταλήγει στον υπολοχαγό Λούκας. Η στρατηγική του για την υπονόμευση της πομπώδους στρατιωτικής γραφειοκρατίας είναι απλή: φέρει σε πέρας και κατά γράμμα τις διαταγές που του δίνονται, μέχρι σημείου να δημιουργεί προβλήματα, ειδικά στον υπολοχαγό Λούκας. Οταν ξεσπάει ο πόλεμος σε δύο μέτωπα, κάτι που ο κάθε λογικός ηγέτης στην Ευρώπη προσπαθούσε να αποφύγει, ο Σβέικ λέει: «...τώρα που έχουμε άλλον ένα εχθρό, τώρα που έχουμε και πάλι άλλο ένα μέτωπο, θα πρέπει να κάνουμε οικονομία στα πολεμοφόδιά μας». Στην εποχή του, το μυθιστόρημα του Χάσεκ είχε απαγορευτεί από τον τσεχοσλοβακικό στρατό το 1925, η πολωνική μετάφραση αποσύρθηκε το 1928, η βουλγαρική σταμάτησε στο τυπογραφείο το 1935 και η γερμανική κάηκε από τους ναζί το 1933.

Μέσα στον αχό ενός άδικου πολέμου, η φωνή του Καλού Στρατιώτη Σβέικ δεν είναι η απλή φωνή ενός αγαθού, ασήμαντου ανθρωπάκου. Είναι η διαμαρτυρία ενός ολόκληρου λαού ή μάλλον όλων των λαών ενάντια στη βαρβαρότητα του πολέμου, στο χάος της γραφειοκρατίας, στην κάθε λογής κατάχρηση εξουσίας. Η αφέλεια του Σβέικ παρ' όλο που, πολλές φορές, προκαλεί στον αναγνώστη ακράτητα γέλια, κρύβει μέσα της μια βαθιά φιλοσοφία: Τη φιλοσοφία της ειρήνης και της δικαιοσύνης.

Ποιος είναι τελικά ο Σβέικ; «Είναι ο Δημητράκης, η Ελένη, ο Αλέξανδρος, ο Σήφης, ο Ηλίας, ο Στέλιος, ο Βολόντια, ο Λεβ, ο Αχμέτ, η μικρή Κότε. Είναι όλοι οι άντρες, όλες οι γυναίκες και όλα τα παιδιά που βρίσκονται εγκλωβισμένοι στη λαίλαπα του πολέμου», σημειώνει η θεατρική ομάδα.

Οσο για τον πόλεμο; «Ολοι οι αθώοι» - σημειώνει ο θίασος - «πορεύονται κατά πώς μπορούν. Ο δαίμονας του "ζωές θερίζει", το όπλο όλων αυτών που σπρώχνουν γενιές ολόκληρες στο θάνατο, που οδηγούν την ανθρωπότητα δεκάδες χρόνια πίσω. Ο πόλεμος, ίδιος κάθε φορά, σχεδιασμένος από τους ίδιους ανθρώπους, τους λίγους και με τα ίδια θύματα, τους πολλούς. Ολοι οι πόλεμοι είναι πόλεμος. Ενας πόλεμος που ξεκινάει απ' τα αρχαία χρόνια και φτάνει στη Γιουγκοσλαβία, στο Λίβανο, στο Βιετνάμ, στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ... Γιατί ο ιμπεριαλισμός χρειάζεται περισσότερα κέρδη, νέες αγορές, περισσότερα θύματα».

«Μέσα από την ανάγκη» - σημειώνει η Διονυσία Κοπανά που σκηνοθετεί την παράσταση - «να προσεγγίσουμε την αλήθεια, να αυξήσουμε τη συνειδητότητά μας, να βλέπουμε όσο μπορούμε καθαρότερα, η θεατρική μας ομάδα δούλεψε σκληρά, πάνω στις βασικές αρχές του θεάτρου για να φτάσουμε εδώ επειδή είναι πολύ σημαντική για μας. Η ανάγκη να συμμετέχουμε, να πράττουμε, να αναπαριστούμε ιστορίες δικές μας από το μέτωπο... μέτωπο πολέμου ή καθημερινότητας, αυτό είναι το δικό μας θέατρο».

Για την αξιέπαινη αυτή προσπάθεια συνέβαλαν: Στη σκηνοθεσία η Διονυσία Κοπανά, στη σκηνογραφία ο Μάνος Ποντικάκης, στην εκτέλεση σκηνικού ο Στράτος Φράγκος και η ομάδα, στη μουσική επιμέλεια η Διονυσία Κοπανά, ο Ηλίας Σκουρής, ο Μάνος Ποντικάκης, στους φωτισμούς η Μαρία Ποντίκη, στην προσαρμογή κειμένου η Σάνα Σαρρή, στις φωτογραφίες ο Ηλίας Ανδρονιάδης, στη διδασκαλία κίνησης η Αλεξάνδρα Μαγιολέτη και στην τεχνική υποστήριξη ο Αλέξανδρος Ζουριδάκης. Παίζουν: ο μικρός Δημήτρης Ζασσάλ, η Αθηνά Βουδούρη, ο Αλέξανδρος Γεροκομής, ο Κώστας Αλέξης, ο Ηλίας Σκουρής, ο Σήφης Μανταδάκης, η Ελένη Κουκουλάρη.