«Τούτονε το λόγγο το δασύ που απλώνεται γιομάτος βαθυπράσινα έλατα, πανύψηλες σαλίστρες και καρπερά γούπατα (πεδιάδες) τον είχε μέσα στην ψυχή του. Ο ανάλαφρος και μυρουδάτος αέρας του, του έδινε δύναμη στα στήθια, και τα νερά του τα κρουσταλλένια το ξεδίψασμα. Εγλεπε τα έλατα να κουνάνε τις κλάρες τους και να σιγομιλάνε σαν εφύσαγε ο αέρας και επίστευε τον λόγγο σαν κατιτίς το ζωντανό που το φοβότανε και το αγάπαγε».

Δυστυχώς - γιατί μόνο με αυτή τη λέξη θα μπορούσε να ξεκινήσει αυτό το ρεπορτάζ - τούτος ο λόγγος ο δασύς, αυτά τα βαθυπράσινα έλατα, έτσι όπως τα περιγράφει με την ολοζώντανη γλώσσα του τόπου του ο Νάσος Συνοδινός, δεν υπάρχουν πια. Μπορεί κανείς ακόμα εδώ στην Αρκαδία να μην είναι σε θέση να κάνει την «πρώτη αντικειμενική εκτίμηση» της καταστροφής, οι εικόνες ωστόσο μιλούν από μόνες τους. Στάχτη και κουρνιαχτός παντού. Οργή και απογοήτευση. Ο ανάλαφρος και μυρουδάτος αέρας του Μαινάλου έχει αντικατασταθεί από το ανυπόφορο, καταθλιπτικό «άρωμα» του καμένου. Δεν υπάρχει δύναμη στα στήθια των ανθρώπων. Απόγνωση υπάρχει. Και δεν κλαιν μόνο τα έλατα, αυτήν την αναντικατάστατη κληρονομιά που δε θα παραδώσουν τελικά στα παιδιά και στα εγγόνια τους. Κλαιν και τα σπίτια τους, τα αμπέλια και τις ελιές τους, κλαιν τα ζώα τους - τη μοναδική πηγή εσόδων για όσους προτίμησαν να μείνουν πίσω στην εγκαταλειμμένη ύπαιθρο - κλαιν για τη μοναξιά τους, η τραγικότητα της οποίας φάνηκε και εξακολουθεί να φαίνεται όλες τούτες τις ημέρες.

«Αντιμετωπίστηκε η όλη κατάσταση εκ του προχείρου», ήταν τα λόγια που έλεγαν χθες - καθ' όλη τη διάρκεια της περιοδείας της Αλέκας Παπαρήγα στην καμένη αρκαδική γη - οι κάτοικοι των χωριών που επισκέφθηκε. «Είναι τραγικά, είναι πολλά τα "γιατί" σε αυτή την ιστορία. Φτάσαμε τόσες φορές στο σημείο να πούμε "εντάξει την ελέγξαμε την πυρκαγιά". Και κάθε φορά που το λέγαμε, ξέσπαγαν δύο με τρία νέα μέτωπα σε εντελώς αντίθετες κατευθύνσεις. Πιστεύετε πως είναι τυχαίο;». Τα λόγια αυτά δεν ειπώθηκαν από κάτοικο, από τον υπαρχηγό της πυροσβεστικής Κώστα Καραντώνη ειπώθηκαν και αυτό έχει βαρύτατη σημασία. Γιατί από όσο δείχνουν τα πράγματα, από όσα λένε οι κάτοικοι, από όσα βίωσαν και εκτίμησαν οι πυροσβέστες και άλλοι τοπικοί φορείς μπορεί η όλη κατάσταση να αντιμετωπίστηκε εκ του προχείρου, αλλά δε δημιουργήθηκε εξίσου πρόχειρα.... Και οι Γορτύνιοι περιμένουν, απαιτούν απαντήσεις. Ηταν ίσως και το βασικότερο μήνυμα που βγήκε κατά τη χθεσινή περιοδεία της ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.

Πρώτος σταθμός της Αλέκας Παπαρήγα ήταν το χωριό Χρυσοβίτσι. Στο πόδι κυριολεκτικά όλοι οι κάτοικοι του χωριού, με βρεγμένες πετσέτες γύρω από τον λαιμό τους, στο πόδι και οι φαντάροι και οι πυροσβέστες - έλεγαν όλοι πως έχουν οχτώ μερόνυχτα να κοιμηθούν - να δίνουν μια άνιση μάχη. «Οσο νερό και να ρίξεις πάνω σε αυτούς τους κορμούς η φωτιά δε σβήνει», έλεγαν οι κάτοικοι γεμάτη απόγνωση. Οι πυροσβέστες από την πλευρά τους τόνιζαν ότι η εγκατάλειψη του δάσους, αποτέλεσμα της συνολικότερης εγκατάλειψης της υπαίθρου, δεν ευνοεί τις όποιες προσπάθειές τους. «Ο τόπος είναι γεμάτος ξερόκλαδα, ακαθάριστος εδώ και δεκαετίες. Πρέπει να σκάψεις δύο τρία μέτρα για να βρεις χώμα. Μπορεί να σβήσεις έτσι φωτιά;», έλεγε ο Κ. Καραντώνης. Ο υπαρχηγός της Πυροσβεστικής δε σταμάτησε λεπτό να λέει και να ξαναλέει, να αναρωτιέται «πως ξεσπούσαν τόσα μέτωπα σε τόσο διαφορετικές κατευθύνσεις τη στιγμή που η φωτιά πήγαινε να ελεγχθεί, ακόμα δεν μπορούμε να καταλάβουμε»....

Ανάλογα ερωτήματα έθεσε και δήμαρχος Κ. Ψυχάρης, αλλά και ο επί 20 χρόνια κάποτε πρόεδρος της κοινότητας Χρυσοβίτσι Σ. Στασινόπουλος. Ο τελευταίος, μάλιστα, ήταν αυτός που συμφώνησε απόλυτα με την Αλ. Παπαρήγα πως μια από τις αιτίες καταστροφής του δάσους είναι η εγκατάλειψή του. «Εδώ και 30 χρόνια δε σηκώσαμε κλαράκι από κάτω. Πού να βρεθούνε άνθρωποι, πού να βρεθούνε χέρια; Κάποτε καθαρίζαμε το δάσος μας, το χαιρόμασταν. Τώρα.....», ήταν τα λόγια του 70χρονου Αρκάδα.

Στη Στεμνίτσα - ο αμέσως επόμενος σταθμός - η Αλ. Παπαρήγα συναντήθηκε με τον δήμαρχο Γ. Μπαρούτσα, ο οποίος αμέσως έκανε εκτίμηση της κατάστασης: «Το βέβαιο είναι ότι ήδη το 30% του δάσους στο Μαίναλο έχει καταστραφεί. Μιλάμε για έλατα αιώνων. Εάν η φωτιά φθάσει στη Βυτίνα - κάτι που όλοι απευχόμαστε - θα μπορούμε να μιλάμε για την πιο ολοκληρωτική οικολογική καταστροφή της χώρας μας».

Σα χωριά Κάτω και Ανω Κοτύλι συναντάς τις εικόνες που δε θα ήθελες ποτέ να δεις. Μόνο τοίχοι από σπίτια έμειναν όρθιοι, ακόμα και οι άνθρωποι έχουν λυγίσει. Το «θέαμα» τριγύρω οικτρό. Το πανέμορφο δάσος είναι πλέον ανάμνηση. Κατάθλιψη. Ακόμα και οι λέξεις που βγαίνουν από τα στόματα των κατοίκων, καμένο χώμα μυρίζουν. Η τραγική τραγικότατη αλήθεια..... «Ηρθε η φωτιά έξω από το σπίτι μας. Ηταν μέρα και σωθήκαμε αλλιώς..... Και γίνανε όλα στάχτη. Τα ζώα μας ολοκαύτωμα. Ζούμε όλοι από την κτηνοτροφία,. Πώς θα τα καταφέρουμε από εδώ και πέρα;». Με μια ανάσα τα είπε αυτά ο Θεόδωρος Χριστοφανόπουλος από το Ανω Κοτύλι. Δίπλα του ο παλιός αγροφύλακας του χωριού - τώρα καταργήθηκαν και αυτοί - Παναγιώτης Δημόπουλος: «Βιβλική καταστροφή. Εκτός από τα σπίτια, όλα τα άλλα κάρβουνο. Πάνε τα αμπέλια, οι ελιές, οι καρυδιές. Με 15 ρίζες ελιές απέμεινα, τα χάσαμε όλα»....