Η καταστροφή και η λεηλασία της πολιτιστικής κληρονομιάς των λαών ως παράλληλη (όχι «παράπλευρη») της απώλειας ζωών συνεπεία της επιθετικότητας του ιμπεριαλισμού δε χρειάζεται, δυστυχώς, θεωρητική τεκμηρίωση: Ο πόλεμος στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ συνεχίζεται.

Η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα, με την έναρξη του πολέμου στο Ιράκ, δημοσιοποίησε την «ανησυχία» της για τη «μοίρα» των πολιτιστικών θησαυρών της χώρας, χωρίς όμως συνέχεια, ως όφειλε. Η λέξη «ανησυχία» δεν μπαίνει σε εισαγωγικά με ειρωνική διάθεση. Ανεξαρτήτως ατομικών προθέσεων, οι διεθνείς οργανισμοί για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς δείχνουν μάλλον αμηχανία να διαχειριστούν αυτή τη νέα εκδήλωση βαρβαρότητας του ιμπεριαλισμού. Αμηχανία που προκαλείται από το γεγονός ότι παρά το «μη κυβερνητικό» του χαρακτήρα τους και κυρίως μετά την απουσία της πίεσης που ασκούσε ο σοσιαλισμός, οι οργανισμοί αυτοί έχουν απολέσει όποια δυνατότητα ουσιαστικής παρέμβασης, με τον ίδιο τρόπο που την απώλεσε και ο ΟΗΕ.

Ο «Ρ» σημείωσε πρόσφατα ότι το γεγονός πως η ΟΥΝΕΣΚΟ και το ICOMOS (Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών) έχουν ξεσηκωθεί για τη σωτηρία του ιστορικού χαρακτήρα του Λένινγκραντ από την αδηφαγία του ρωσικού ενεργειακού κολοσσού της «Γκαζπρόμ», που θέλει να κατασκευάσει ουρανοξύστη 400 μ. ακριβώς στην αυλή του Σμόλνι, σε σχέση με το επίσης γεγονός πως αυτοί οι οργανισμοί δεν έχουν ψελλίσει ούτε ένα «όχι» στην καταστροφή της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς του Λένινγκραντ που παραδίδεται στο κεφάλαιο, προκαλεί τουλάχιστον ερωτήματα. Που εντείνονται από τον ενεργειακό πόλεμο των μονοπωλίων και τον πρωταγωνιστικό ρόλο της «Γκαζπρόμ» σε αυτόν.

Αυτό δε σημαίνει ότι η ΟΥΝΕΣΚΟ «κακώς» διαμαρτυρήθηκε. Αλλωστε, το ιστορικό κέντρο του Λένινγκραντ έχει ενταχθεί ακόμη επί ΕΣΣΔ στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς. Σε αυτόν τον κατάλογο όμως είναι ενταγμένη και η Αρχαία Ολυμπία. Κι όμως, μέχρι αυτή τη στιγμή η ΟΥΝΕΣΚΟ δεν έχει ανακοινώσει τίποτα με αφορμή την πυρκαγιά. Αντίθετα, στις αρχές Αυγούστου είχε εκφράσει σε ανακοίνωσή της τη χαρά της που σώθηκε η παλιά πόλη του Ντουμπρόβνικ (επίσης ενταγμένη στον κατάλογο). Γιατί αυτή η «σιωπή»; Είναι άσχετη με το ότι η Αρχαία Ολυμπία είναι από καιρό στο «στόχαστρο» των μονοπωλίων - «χορηγών» της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, η οποία σε καμία περίπτωση δε θέλει να χαλάσει η «φιέστα» της αφής της «ολυμπιακής» φλόγας;

Είναι γεγονός πως από το 1971 που συντάχθηκε η Συνθήκη της ΟΥΝΕΣΚΟ για την προστασία της παγκόσμιας πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς και από το 1978 που καταρτίστηκε για πρώτη φορά ο σχετικός κατάλογος και έκτοτε εμπλουτίζεται συνεχώς, οι επιστημονικές κοινότητες και, σε ένα βαθμό, οι λαοί των κρατών που επικύρωναν τη Συνθήκη αποκτούσαν ένα «όπλο» για την προστασία της ιστορικής μνήμης. Ομως, η ΟΥΝΕΣΚΟ, όπως όλοι οι διεθνείς οργανισμοί, «είναι» κάθε φορά το αποτέλεσμα των συσχετισμών δύναμης που έρχονται σε σύγκρουση στο εσωτερικό τους. Γι' αυτό και διαπιστώνεται «ανομοιομορφία» στις αντιλήψεις και δράσεις των εθνικών τμημάτων των διεθνών οργανισμών (π.χ., ICOMOS) αφού σαφώς επηρεάζονται από το βαθμό πίεσης που ασκούν πάνω τους κυβερνήσεις και κινήματα.

Σε αυτό το πλαίσιο πραγματοποιήθηκε στις 27 και 28/9 στην Αθήνα ένα ακόμη διεθνές συμπόσιο για την παγκόσμια κληρονομιά, συνδιοργανωμένο από το ελληνικό τμήμα του ICOMOS, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας και το υπουργείο Πολιτισμού.