Κανένας λάτρης του πραγματικά καλού θεάτρου, αλλά και κανένας άνθρωπος που προβληματίζεται, που αγωνιά για το κοινωνικό αύριο, δεν πρέπει να χάσει την παράσταση του θεάτρου «Βεάκη», με τους «Μικροαστούς» του Γκόρκι. Γιατί; Απλούστατα, γιατί όσο κι αν ορισμένοι «μεταμοντέρνοι» θεωρούν τον Γκόρκι, το έργο και τις ιδέες και την κοινωνία που αυτό υπηρέτησε «ντεμοντέ», με το έργο αυτό θα «ξανα-ανακαλύψει το πνεύμα», το «δρόμο της ιστορίας», το «φως που γεννήθηκε πάνω στον τοκετό ενός καινούριου κόσμου», όπως έλεγε ο Λουί Αραγκόν. Θα συνειδητοποιήσει το «νόμο», την αδήριτη ανάγκη της - παραφρονημένης, ολότελα εκτροχιασμένης από τον ανθρωποφάγο καπιταλισμό - σύγχρονης κοινωνίας να ξαναβρεί το μόνο δρόμο που θα την οδηγήσει στην ισότητα, στη δικαιοσύνη, στον ανθρωπισμό. Αν και δεν είναι αρμοδιότητα της στήλης αυτής να κρίνει τις κοινωνικές εξελίξεις, επειδή το θέατρο είναι η κατ' εξοχήν κοινωνική τέχνη - πολλών τεχνών, θα σημειώσουμε τη γνώμη μας. Οπως η φτώχεια, η αδικία, η εκμετάλλευση, η βία της τσαρικής κοινωνίας, έγιναν «τα πανεπιστήμια» του Γκόρκι και ως προς τη δραματουργία του, έτσι και η κοινωνία της «νέας τάξης πραγμάτων», θα ξαναγίνει «το πανεπιστήμιο» των αδικημένων και εκμεταλλευομένων λαϊκών μαζών και του θεάτρου. Ο 20ός αιώνας όπου νά 'ναι σβήνει, επαναφέροντας την κοινωνική φρίκη και τα υπαρξιακά αδιέξοδα που άφησε φεύγοντας ο 19ος. Φρίκη και αδιέξοδα, που πολεμήθηκαν από γίγαντες του πνεύματος, με πρωτοπόρο τον Γκόρκι και καταλύθηκαν από την Οχτωβριανή Επανάσταση.

Ο Γκόρκι, όχι μόνο με τη δράση του, αλλά και με το έργο του (από το 1892 που εμφανίζεται στη λογοτεχνία), υπηρετεί τις επαναστατικές ιδέες του προελεταριάτου, και πολεμά την άρχουσα τάξη και τους συμμάχους της, τους μικροαστούς. Ο Γκόρκι, έχοντας αφομοιώσει τους καλύτερους «καρπούς» του ρομαντισμού, θαυμάζοντας τον κοινωνικό ρεαλισμό του Μπαλζάκ και του Φλομπέρ, το σατιρικό κριτικό δαιμόνιο του Γκόγκολ, τον ποιητικό ρεαλισμό του θεατρικού Τσέχοφ, «θεμελιώνει» αριστοτεχνικά τον αληθινό σοσιαλιστικό ρεαλισμό. Ο,τι πραγματικά είναι και θα έπρεπε να αποκαλείται «σοσιαλιστικός ρεαλισμός» και όχι τα κακέκτυπά του. Ο Γκόρκι με τους «Μικροαστούς» κάνει και ιστορικό και επαναστατικό θέατρο. Ταυτοχρόνως κάνει και σπουδαίο ψυχολογικό θέατρο. Θέατρο μεγάλης δραματικής πνοής και τσεχοφικού «κλίματος». Θέατρο, με ατόφια «υλικά» από την πραγματική ζωή - οικογενειακή, κοινωνική, εργασιακή - και από τα βάσανα, τις αδυναμίες, τα ελαττώματα, τις ιδέες, τις ελπίδες, τις απογοητεύσεις, τις χαμένες και κερδισμένες αγάπες του ανθρώπου. Οι ήρωες και αντιήρωες των «Μικροαστών» του, είναι - όλα μα όλα - πρόσωπα υπέροχα πλασμένα, με σοφία αντλημένα από τη ρώσικη κοινωνική πραγματικότητα του 1901, με το προλεταριακό επαναστατικό κίνημα παρά τις διώξεις, να φουντώνει, επηρεάζοντας και το φοιτητικό κόσμο. Με τις λαϊκές μάζες αναποφάσιστες ακόμα για το πού να τραβήξουν και με τους μικροαστούς ψευτοβολεμένους μέσα στη μίζερη ζωή τους, να αντιπαλεύουν τα νέα κοινωνικά οράματα και να βυθίζονται στη σήψη της αδιέξοδης, θνησιγενούς κοινωνίας τους.

Το έργο, στην παλιά, εξαιρετική μετάφραση του Λυκούργου Καλλέργη, ευτύχησε στα σκηνοθετικά «χέρια» του Κώστα Καζάκου. O Κ. Καζάκος, με τη γνώση, την πείρα, την αισθαντική ιδιοσυγκρασία του, βρήκε σοφά το μέτρο της ιδεολογο-αισθητικής ταύτισης όλων των συντελεστών της παράστασης με το έργο. Βρήκε και δίδαξε όλες εκείνες, τις ιδιαίτερα λεπτές, ισορροπίες, που καθιστούν αυτό το τόσο λεπτομερειακά ψυχογραφικό δράμα κοινωνικο-πολιτικό θέατρο. Ο Γκόρκι δεν κάνει μπροσούρα. Κάνει θέατρο ψυχολογικής, διανοητικής, συνειδησιακής, κοινωνικής βυθοσκόπησης του ανθρώπου, τοποθετημένου, βέβαια, μέσα στην κοινωνική πραγματικότητα. Θέατρο ρόλων, ελκυστικό για κάθε ηθοποιό. Αυτό έκανε και ο Κ. Καζάκος. Εφερε τη ζωή και τους λογής λογής ανθρώπους της, στον όμορφο, ρεαλιστικό χώρο και ενδεδυμένους με τα καλαίσθητα κοστούμια εποχής που σχεδίασε ο Γιώργος Ασημακόπουλος, δίνοντας ο ίδιος ένα υποδειγματικό «μάθημα» υποκριτικής. Μάθημα ουσιαστικής ενδοσκόπησης του ρόλου του, με αλήθεια, αμεσότητα, απλότητα, που αποκάλυψαν τον μικροαστικής - έως μυελού οστέων - αντίληψης και συμπεριφοράς, πατριαρχικά αυταρχικό, όχι όμως και κακό από τη φύση του, Μπεσεμένοφ. Προέκταση και συνέπεια του Μπεσεμένοφ είναι η υποταγμένη σ' αυτόν και στις αντιλήψεις του, γυναίκα του, την οποία επίσης με απλότητα και αλήθεια υποδύεται η Αννα Παϊτατζή. Προέκτασή του και τα παιδιά του. Η αυτοβυθιζόμενη στη μελαγχολία και στην παθητικότητα και, στην άρνησή της απέναντι στις ζωογόνες επαναστατικές ιδέες Τατιάνα, την οποία ερμηνεύει με ευαισθησία και φυσικότητα, αλλά όχι και με πάσχον βάθος η Μαρίνα Ψάλτη. Και ο όμοιός της ψυχολογικά, διωγμένος από το πανεπιστήμιο λόγω της συμμετοχής του στη φοιτητική διαδήλωση, αρνητικός επίσης στις νέες ιδέες Πιοτρ, που με τον έρωτα δίνει διέξοδο στην αδιέξοδη ζωή του, τον οποίο στέρεα υποδύεται ο Οδυσσέας Σταμούλης. Αντίποδας των παραπάνω προσώπων είναι ο οργισμένος με αυτή τη σάπια κοινωνία, διψασμένος για μια αλλιώτικη, αλκοολικός όμως και ανήμπορος ο ίδιος για επαναστατική δράση, Τετέρεφ. Ρόλος σπουδαίος, δύσκολος, επικίνδυνος, με τον οποίο ο Βασίλης Κολοβός καταθέτει την καλύτερη μέχρι τώρα ερμηνεία του. Ο φορέας του επαναστατικού μηνύματος του Γκόρκι, της υγείας νου και ψυχής - είναι μεγαλωμένος, όπως και ο Γκόρκι, «στα ξένα χέρια» - Νηλ, τον οποίο ερμηνεύει με απλότητα και μέτρο ο νέος ηθοποιός Φάνης Μουρατίδης. Η Βέρα Κρούσκα, με χάρη, θέρμη και αίσθηση του χιούμορ, πλάθει τη θηλυκή ψυχική υγεία, ανεξαρτησία, αξιοπρέπεια και δύναμη. Ο Βασίλης Τσάγκλος με τη λαϊκή υποκριτική στόφα του, πλάθει με αυθεντικά «υλικά» και χιούμορ έναν αγνό λαϊκό άνθρωπο. Λαϊκότητα έχει και η Στεπανίντα της Μαρίας Σαββίδου. Συμπαθείς οι ερμηνευτικές προσπάθειες των νέων ηθοποιών Νίκου Γιαννακά, Αντωνίας Γιαννούλη, Μαμίλης Μπαλακλή.