Σέρνεις τα πόδια σου πάνω στο νοτισμένο από την υγρασία πλακόστρωτο. Ετούτα τα χτίσματα είναι μοναδικά. Τα σπίτια είναι καμωμένα με τέτοιο τρόπο, που, όταν χρειάζεται, γίνονται ασπίδα για τους ανθρώπους και το χωριό. Ομως, παρότι παίρνουν άριστα στην πολεμική αρχιτεκτονική, δεν μπόρεσαν να σώσουν, ούτε τους ανθρώπους, ούτε το χωριό, όταν ο εχθρός ήταν ύπουλος. Φάνηκαν τόσο αθώα μπροστά στο ύπουλο έγκλημα.

Θέλω, οπωσδήποτε, να δω το ξυλόγλυπτο τέμπλο. Πέρασαν τριάντα δυο ολόκληρα χρόνια... Θέλω να δω πόσα σημάδια άφησε απάνω του ο χρόνος. Τι αλλαγές έγιναν μέσα μου. Ο Παλιός Ταξιάρχης, όμως, είναι κλειστός... και το κλειδί μαζί με τον άνθρωπο που το κρατάει ...εξαφανισμένο. Και φτάνω στην εκκλησία με την επιθυμία σε κορύφωση. Πρέπει να δω πόσα ίχνη, από τις μοναδικές αγιογραφίες, που στόλιζαν τους τοίχους, έχουν απομείνει. Και δεν πιστεύουν τα μάτια σου την κατάντια... Τελικά, ναι, παραδέχεσαι, πέρασαν οι πειρατές. Κατόρθωσαν να μπούνε στο κάστρο. Τρύπωσαν νύχτα και κατέστρεψαν. Κανένας σεβασμός!

Το προαύλιο χορταριασμένο και γεμάτο ακαθαρσίες. Η αυλόπορτα ανοιχτή, γιατί είναι χαλασμένη και δεν κλείνει. Μόνον η κόκκινη βοκαμβίλια, κόντρα στην καταστροφή, που έχει επιβληθεί, και, ακολουθώντας τον τρελό καιρό του φετινού φθινοπώρου, επιμένει να φωνάζει πως υπάρχουν, ακόμα, πράγματα αξίας. Οπως τα λουλούδια, ας πούμε! Ομως, ο χώρος γύρω της - και γύρω μας - είναι μια απέραντη ντροπή!

Πλησιάζω στο ανοιγμένο παράθυρο. Στηρίζομαι στις μύτες των ποδιών μου και κοιτάζω το εσωτερικό. Τι να πρωτοθαυμάσεις; Τον άνθρωπο που έχτισε ή τον άνθρωπο που γκρέμισε; Γιατί εδώ μέσα - και εδώ μέσα - παίχτηκε το γνωστό έργο «Ελλάδα»! Νιώθεις την ίδια αγανάκτηση, που νιώθεις στη Μάνη, στην Κρήτη, στα Γιάννενα, στη Μακεδονία. Παντού πειρατές! Παντού ανοιγμένα παράθυρα και ξεκοιλιασμένες ζωγραφιές. Παντού υγρασία και καταστροφή. Και κοράκια να μπαινοβγαίνουν από τους σπασμένους φεγγίτες.

Πειρατές γίνατε, κύριοι. Ορμήσατε με τη μανιασμένη αδιαφορία σας και ερημώσατε το τοπίο. Η Χίος είναι, ακόμα, ελληνικό νησί. Τα Μεστά είναι, ακόμα, δικά μας. Γλίτωσαν από τους πραγματικούς πειρατές και καταστράφηκαν από τους imitation. Ολους εσάς, που καμώνεστε τους πατριώτες και σκοτώνεστε, τάχα μου, για το ποιος θα κρατήσει τη σημαία. Τα Μεστά, κύριοι, ποιος θα τα κρατήσει; Το προαύλιο του Ταξιάρχη ποιος θα το καθαρίσει; Το ξυλόγλυπτο τέμπλο και τις τοιχογραφίες ποιος θα τις σώσει από την υγρασία; Ο Σάμαρανκ;

Οι Αγιοι Απόστολοι στο Πυργί, σας προειδοποιώ, δεν αντέχουν άλλες εισβολές. Το καστροχώρι του Ανάβατου δεν αντέχει άλλη αδιαφορία. Το ίδιο και οι Ολύμπιοι, τα Αρμόλια, η Καλαμωτή, τα Νένητα... Η Χίος έχει στολίδια, που θέλουν στοργή για να λάμψουν. Δε φτάνει ο ήλιος και η θάλασσα. Οι άνθρωποι θέλουν δουλιές. Τα κτίσματα ενδιαφέρον. Ετούτο το νησί είναι πολύ παλιό για να το αγνοήσεις. Ζούσαν άνθρωποι και πριν τους Πελασγούς, ακόμα!..