Αυτή η Κυριακή της Ανοιξης, θα μας βρει σε μια από τις μεγαλύτερες συνοικίες της Αθήνας. Πριν μάθουμε την άλλη όψη της περιοχής, όπως ήταν όταν τη γνώρισε ο σταθερός φίλος της στήλης, συγγραφέας Βαγγέλης Μηνιώτης, λέμε να κάνουμε πρώτα μια βόλτα στα Μουσεία της. Θα μπορέσουμε έτσι να προγραμματίσουμε τις επόμενες μέρες μια επίσκεψη σε αυτά, γεμίζοντας την ψυχή, την καρδιά και το νου...

Ενα από τα μεγαλύτερα μουσεία της Ελλάδας, σε αριθμό και πληρότητα ταριχευμένων εκθεμάτων. Η συλλογή από πτηνά, θηλαστικά, ερπετά, έντομα, κρανία, φωλιές και κοχύλια από την Ελλάδα και από άλλα μέρη του κόσμου, παρέχει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να γνωρίσει και να αγαπήσει τη φύση. Η είσοδος στο Μουσείο είναι ελεύθερη. Σε σχολεία και ομάδες ενηλίκων πραγματοποιούνται ξεναγήσεις κατόπιν συνεννόησης. Στους μαθητές της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης πραγματοποιούνται εξειδικευμένες ξεναγήσεις ανάλογα με την ηλικία. Επίσης, παράλληλα με τις ξεναγήσεις, στους μαθητές παρουσιάζονται ταινίες που αφορούν στη ζωή της άγριας πανίδας και στην προστασία του περιβάλλοντος. Ακόμα, σε τακτά χρονικά διαστήματα γίνονται σχετικές προβολές ταινιών. Το Μουσείο συμμετέχει στη διοργάνωση μαθημάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που πραγματοποιούνται στα σχολεία. Προσφέρει μελετητικό υλικό, πραγματοποιεί διαλέξεις ανάλογα με τα θέματα που έχουν επιλεγεί, οργανώνει εργασίες υπαίθρου και μέσα από εκθέσεις αναλαμβάνει την παρουσίαση των εργασιών των μαθητών. Στα εργαστήρια του Μουσείου, οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα της βιωματικής επαφής με τη χρήση μικροσκοπίων και εκθεμάτων, ενώ πραγματοποιούνται και δημιουργικά παιχνίδια, τα οποία απευθύνονται κυρίως σε μαθητές προσχολικής ηλικίας. Το Μουσείο βρίσκεται στη συμβολή των οδών Κυπρίων Αγωνιστών και Καΐρη 2 Τηλ.: 210.8021.295 - 210.8105.519.

Σκοπός του Σπαθάρειου Μουσείου Θεάτρου Σκιών είναι να διατηρήσει, να προστατεύσει και να προβάλει με κάθε τρόπο αυτό το τόσο σημαντικό μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς που εκπροσωπεί το λαϊκό θέατρο και ο ήρωάς του: ο ελληνικός Καραγκιόζης. Τα εγκαίνια του Μουσείου, μοναδικό στο είδος του σ' ολόκληρο τον κόσμο, έγιναν το 1995, έπειτα από μακροχρόνια και επίπονη προσπάθεια του αλησμόνητου Ευγένιου Σπαθάρη, να αποκτήσει ο Καραγκιόζης μόνιμη στέγη. Η συστηματική λειτουργία του, άρχισε το 1996 με εκπαιδευτικά προγράμματα προοριζόμενα για μαθητές, που αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των επισκεπτών του.

Ο συνεχώς αυξανόμενος αριθμός μικρών και μεγάλων επισκεπτών, οδήγησε στην επέκταση του Μουσείου και της επίσπευσης της διαμόρφωσης του αύλειου χώρου σε πολυπόθητο μόνιμο Καραγκιοζοθέατρο που τείνει να χαθεί στις μέρες μας. Βρίσκεται στην Πλατεία Κασταλίας, (Βασ. Σοφίας & Δημητρίου Ράλλη), τηλ.: 210.6127.245.

Το Ιδρυμα Γιάννη Τσαρούχη ιδρύθηκε το 1981, με σκοπό τη συγκέντρωση μιας όσο το δυνατόν πληρέστερης συλλογής έργων του Ιδρυτή, αντιπροσωπευτικής όλων των κατά καιρούς αναζητήσεων και τεχνοτροπιών, καθώς και η λεπτομερής καταγραφή, διαφύλαξη και συντήρησή τους.

Το Ιδρυμα στεγάζεται σε διώροφο κτίριο, το οποίο σχεδίασε ο Γιάννης Τσαρούχης και επιμελήθηκε ο ίδιος την ανέγερσή του. Στο ισόγειο του κτιρίου όπου ήταν και ο χώρος κατοικίας του καλλιτέχνη, στεγάζεται μικρό πωλητήριο, όπου διατίθενται μεταξοτυπίες, αφίσες και κάρτες με έργα του Γ. Τσαρούχη, αντίγραφα ή αντικείμενα εμπνευσμένα από έργα του, καθώς και βιβλία με το εικαστικό αλλά και με το συγγραφικό του έργο. Στον πρώτο όροφο και το δώμα του κτιρίου, βρίσκεται ο εκθεσιακός χώρος.

Τα έργα που βρίσκονται σήμερα στην κατοχή του ιδρύματος καλύπτουν όλες σχεδόν τις εποχές δημιουργίας του ζωγράφου. Μέσα από τα έργα αυτά μπορεί κανείς να παρακολουθήσει την καλλιτεχνική διαδρομή του Γ. Τσαρούχη, τις κατά καιρούς αναζητήσεις, τους προσανατολισμούς του αλλά και τους τεχνοτροπικούς του πειραματισμούς, που σε συνδυασμό με την πολύπλευρη αισθητική του ερμηνεία, αποδίδουν στα έργα του το γνώριμο και καθαρά προσωπικό του ύφος, τόσο όσον αφορά την επιλογή της θεματογραφίας όσο και την τελική απόδοση του θέματος. Σκηνικά και κοστούμια του καλλιτέχνη, μπορούν επίσης να θαυμάσουν οι επισκέπτες, μιας που ο Γ. Τσαρούχης εργάστηκε για πολλές δεκαετίες και για το θέατρο.

Το Ιδρυμα υλοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα που απευθύνονται σε μαθητές αλλά και σπουδαστές, απ' όλες τις βαθμίδες της Εκπαίδευσης. Η ξενάγηση ζωντανεύει με ποικίλες δραστηριότητες που έχουν στο επίκεντρο το μαθητή. Μέσα από διάλογο και θεατρικά παιχνίδια, εξάπτεται η φαντασία του, μαθαίνει έννοιες, τρόπους και τεχνοτροπίες της ζωγραφικής, ανακαλύπτει τη σημασία της παρατήρησης για μια εις βάθος κατανόηση, όχι μονάχα της ζωγραφικής, αλλά και του κόσμου που τον περιβάλλει γενικότερα. Το Ιδρυμα βρίσκεται στην οδό Πλουτάρχου 28, τηλ.: 210.8062.636-7.

«Το Μαρούσι έχει τη δική του παλιά ιστορία μιας και ήταν ένας από τους 12 δήμους που είχαν ιδρυθεί για να προστατεύουν την Αθήνα από τους βαρβάρους. Το όνομα Αμαρούσιον το πήρε από τη Αμαρισία.

Οι αρχαίοι Μαρουσιώτες ήταν εργατικοί και παραγωγοί μεγάλης ποσότητας λαδιού και κρασιού. Σήμερα μετά από εκατοντάδες αιώνες το Μαρούσι έχει γίνει μια τεράστια πόλη που συνεχώς απλώνεται προς κάθε κατεύθυνση και είναι αγνώριστη ακόμη και σε εκείνους που έχουν να τη δουν μερικά μόνο χρόνια.

Είχα την τύχη να γνωρίσω το Μαρούσι σε παιδική ηλικία πριν τον πόλεμο του 1940. Εκεί παραθερίζαμε οικογενειακώς σε συγγενείς μας και ήταν για μένα επίγειος παράδεισος η διαμονή μου σ' αυτόν τον ωραίο τόπο. Οπως είναι φυσικό, έκανα φιλίες με παιδιά της περιοχής και δε χορταίναμε παιχνίδι από το πρωί ως το βράδυ, πάνω κάτω παντού στην ολοπράσινη φύση, κάτι που μας έλειπε στον προσφυγικό συνοικισμό της Νέας Κοκκινιάς.

Το «Νέα» είχε προστεθεί γιατί προϋπήρχε η παλιά, η οποία παραμένει παλιά! Το παιχνίδι που με ξετρέλανε ήταν το ποδήλατο. Νοικιάζαμε ποδήλατα και χανόμαστε στο πράσινο που κυριαρχούσε παντού. Πόσο άλλαξε η ζωή στο όμορφο προάστιο. Τότε ήταν ένα χαριτωμένο χωριουδάκι που το συνιστούσαν οι γιατροί στους φυματικούς για τον καθαρό του αέρα. Ενα από τα παιδικά παιχνίδια ήταν η βρύση της πλατείας που την ανοίγαμε και μας έπαιρνε ο Λούης στο κυνήγι! Ποιος θα το πιστέψει, αλήθεια;

Αυτά συνέβαιναν προπολεμικά βέβαια. Οταν είχε βγει πρωταθλητής στο Μαραθώνιο και τον ρώτησε ο βασιλιάς Γεώργιος τι δώρο ήθελε να του κάνει απάντησε: «ένα γαϊδουράκι να με βοηθάει να κουβαλάω νερό».

Με την κήρυξη του πολέμου στην Αλβανία οι επισκέψεις μας στο Μαρούσι έγιναν πιο συχνές για λόγους ασφαλείας κι έτυχε να βρίσκομαι εκεί τη μέρα της εισόδου των κατακτητών στην Αθήνα. Πρώτα μπήκαν οι μοτοσικλετιστές και ακολούθησαν τα μηχανοκίνητα με το φοβερό φορτίο τους και τους ανέκφραστους στρατιώτες και πίσω ακολουθούσε το πεζικό με φανερά ταλαιπωρημένους φαντάρους. Οι μεγάλοι φρόντισαν να μείνουν μακριά από αυτή τη θλιβερή «παρέλαση» και τα παιδιά όσα βρέθηκαν καθ' οδόν βιάστηκαν να βρεθούν το συντομότερο στα σπίτια τους. Ο φόβος είχε απλώσει τις μαύρες φτερούγες του παντού καλύπτοντας το φως της ελπίδας σε μικρούς και μεγάλους. Ηταν μια μέρα πένθιμη που δε θα ξεχαστεί ποτέ. Το τι σημαίνει γερμανική κατοχή, το γνωρίζουν καλά όσοι την έζησαν, ωστόσο η φλόγα της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ στην ψυχή των Ελλήνων παραμένει άσβεστη. Σε λίγο τα παλικάρια του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ έκαναν δύσκολη τη ζωή των αιμοβόρων κατακτητών με την απελευθερωτική τους δράση και συντόμευσαν την καταστροφική παραμονή τους σε χώμα ελληνικό!

Η εικόνα αυτή των εχθρικών στρατευμάτων να διασχίζουν το Μαρούσι με κατεύθυνση την Αθήνα παραμένει ανεξίτηλα μέσα μου και μου θυμίζει τον όλεθρο της κατοχής».