Ο Εντουάρντο Γκαλεάνο γεννήθηκε στο Μοντεβιντέο της Ουρουγουάης το 1940. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος σε διάφορα περιοδικά. Ηταν βασικός συνεργάτης στην επιθεώρηση «Πορεία», που έπαιξε σημαντικό ρόλο στα πολιτικά και πνευματικά ζητήματα της χώρας του. Μετά το κλείσιμο του περιοδικού από τη δικτατορία, το 1973, έζησε σαν εξόριστος σε διάφορες χώρες και επέστρεψε το 1985 στη χώρα του.

Ο Εντουάρντο Γκαλεάνο θεωρείται ο μεγαλύτερος, σήμερα, χρονικογράφος της Λατινικής Αμερικής. Αναλύει τη σύγχρονη πραγματικότητα, στηριζόμενος στα παλιά χρονικά της κατάκτησης και της αποικιοκρατίας. Εχει γράψει πολλά έργα. Οι «ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής» και η «Μνήμη της Φωτιάς» θεωρούνται τα καλύτερά του. Στη «Μνήμη της Φωτιάς» (3 τόμοι), με τη μορφή μικρών χρονικών, αναλύει την Ιστορία της Αμερικής από την εποχή της κατάκτησης μέχρι σήμερα...

Παραθέτουμε κείμενα του Γκαλεάνο, από τη «Μνήμη της φωτιάς», για το εργατικό κίνημα της Λ. Αμερικής.

«Η Χιλή, πλούσια σε φυσικά λιπάσματα (νίτρο, γκουάνο κ.λ.π.) γύρω στα τέλη του 19ου αιώνα αναγκάστηκε να υποκύψει στη Μεγάλη Βρετανία, η οποία στην κυριολεξία ρύθμιζε την οικονομία της. Τα κέρδη ήταν μεγάλα για τις αγγλικές επιχειρήσεις.

Οι εργάτες δεν γνώριζαν την κυριακάτικη αργία. Δούλευαν 17 ώρες την ημέρα και έπαιρναν το μισθό τους σε κουπόνια. Ανάμεσα στα χρόνια 1886 - 1890 ο Πρόεδρος της Χιλής, Χοσέ Μανουέλ Μπαλμαθέδα, προσπάθησε να αποτινάξει την αγγλική κυριαρχία. Δημιούργησε εθνικές επιχειρήσεις, εθνικοποίησε τις αγγλικές και αρνήθηκε να πουλήσει στους Αγγλους τις περιοχές του νίτρου. Ο Μπαλμαθέδα ανατράπηκε με πραξικόπημα που χρηματοδότησαν οι Αγγλοι. Ο Πρόεδρος, ηρωικός πρόδρομος του Σαλβαντόρ Αλιέντε, αυτοκτόνησε.

Η ανακάλυψη νέων τεχνικών μέσων για την παραγωγή νιτροειδών προκάλεσε την παρακμή της χιλιανής οικονομίας, η οποία στηριζόταν στις εξαγορές του νίτρου. Στο Ικίκε, το μεγαλύτερο λιμάνι εξαγωγής του νίτρου, οι εργάτες δημιούργησαν συνδικάτα και άρχισαν να οργανώνουν μεγάλες απεργίες. Η μεγαλύτερη απεργία έγινε το 1907 και κατέληξε σε μαζική σφαγή των απεργών από το στρατό και την αστυνομία».

Ο Εντουάρντο Γκαλεάνο, στο έργο του «Μνήμη της φωτιάς» περιγράφει, με έξοχο τρόπο, αυτήν την απεργία.

«Σημαίες από διάφορες χώρες μπαίνουν επικεφαλής στην πορεία των εργατών του νίτρου, πίσω από την έρημο του Βορρά της Χιλής. Χιλιάδες απεργοί εργάτες και χιλιάδες γυναίκες και παιδιά βαδίζουν προς το λιμάνι του Ικίκε φωνάζοντας συνθήματα και τραγούδια.

Οταν οι εργάτες καταλαμβάνουν το Ικίκε, ο υπουργός των Εσωτερικών δίνει διαταγή σφαγής. Οι εργάτες, σε συνεχή συνέλευση, αποφασίζουν να μείνουν σταθεροί, χωρίς να εκτοξεύσουν ούτε μια πέτρα. Ο Χοσέ Μπριγκς, ηγέτης της απεργίας, είναι γιος ενός Βορειοαμερικάνου. Ομως, αρνείται να ζητήσει προστασία από τον επιτετραμμένο των ΗΠΑ.

Ο επιτετραμμένος του Περού προσπαθεί να αποσύρει τους Περουβιανούς εργάτες. Οι Περουβιανοί εργάτες δεν εγκαταλείπουν τους Χιλιανούς συντρόφους τους. Ο επιτετραμμένος της Βολιβίας θέλει να σώσει τους Βολιβιανούς εργάτες. Οι Βολιβιανοί εργάτες λένε: "Με τους Χιλιανούς ζούμε, με τους Χιλιανούς πεθαίνουμε...".

Τα πολυβόλα και οι καραμπίνες του στρατηγού Ρομπέρτο Σίλβα Ρενό σαρώνουν τους άοπλους απεργούς... Ο υπουργός Σαντομαγιόρ δικαιολογεί τη σφαγή, εν ονόματι των πιο ιερών πραγμάτων που είναι στη σειρά ενδιαφέροντος: η ιδιοκτησία, η δημόσια τάξη και η ζωή».

Στο Εκουαδόρ οι σοσιαλιστικές ιδέες ήταν διαδεδομένες κατά τη δεκαετία 1920-1930. Η νίκη της Οκτωβριανής Επανάστασης στη Ρωσία έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στη διάδοση των σοσιαλιστικών ιδεών και στην ανάπτυξη εργατικού κινήματος σ' όλη την Αμερικάνικη Ηπειρο. Αναπτύχθηκε, στο Εκουαδόρ, μαζικό φοιτητικό κίνημα και οι διανοούμενοι ενστερνίστηκαν τις αρχές του σοσιαλιστικού ρεαλισμού (Ομάδα του Γκουαγιακίλ). Οι εργάτες, οργανωμένοι σε συνδικάτα, πραγματοποιούσαν μαζικές απεργίες. Στη γενική απεργία του 1923 αναφέρεται το κείμενο του Εντουάρντο Γκαλεάνο, η οποία κατάληξε σε μαζική σφαγή των απεργών εργατών.

«Εκατοντάδες σταυροί στεφανωμένοι με λουλούδια του λόφου, ανθισμένη μοίρα από μικρά πλοία πλέοντας στο πηγαινέλα των κυμάτων και της μνήμης.

Κάθε σταυρός θυμίζει έναν δολοφονημένο εργάτη.

Ο λαός έριξε στο νερό αυτούς τους σταυρούς, για να ξεκουραστούν ευλαβικά οι εργάτες που κείτονται στον πυθμένα του ποταμού.

Ηταν εδώ και ένα χρόνο στο λιμάνι του Γκουαγιακίλ.

Εδώ και κάποιες ώρες βρισκόταν το Γκουαγιακίλ στα χέρια των προλετάριων.

Ούτε αυτοί της κυβέρνησης μπορούσαν να κυκλοφορήσουν χωρίς άδεια των συνδικάτων.

Οι εργαζόμενοι, "χορτασμένοι" από πείνα, είχαν κηρύξει την πρώτη γενική απεργία στην ιστορία του Εκουαδόρ.

Οι γυναίκες - πλύστρες, μαγείρισσες, περιπλανώμενες πωλήτριες - είχαν δημιουργήσει την επιτροπή "Ρόζα Λούξεμπουργκ" και ήταν οι πιο ενδιαφέρουσες.

"Σήμερα ο όχλος σηκώθηκε γελώντας. Αύριο θα μαζευτεί κλαίγοντας", δήλωσε ο Κάρλος Αρόγιο, πρόεδρος του Κοινοβουλίου.

Και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Χοσέ Λουίς Ταμάγιο, διέταξε τον στρατηγό Ενρίκε Μπαρίγκα: "Ας στοιχίσει ό,τι είναι να στοιχίσει...".

Οι απεργοί είχαν συγκεντρωθεί σε τεράστια διαδήλωση, όταν προχώρησαν από τους γειτονικούς δρόμους οι στρατιωτικές μπότες.

Στους πρώτους πυροβολισμούς πολλοί εργάτες θέλησαν να τρέξουν και ήταν οι πρώτοι που έπεσαν.

Ποιος ξέρει πόσους εκσφενδόνισαν στον πυθμένα του ποταμού Γκουάγιας, με τις κοιλιές ανοιχτές από ξιφολόγχη;».

«Μετά το θρίαμβο της επανάστασης των Σαντινίστας στη Νικαράγουα το 1979, άρχισε ένα ριζοσπαστικό πρόγραμμα αλλαγών. Ανάμεσα στις προτεραιότητες ήταν η εξάλειψη του αναλφαβητισμού.

Το 1980 ο αναλφαβητισμός είχε μειωθεί στο 50%.

Οι ΗΠΑ βοηθούμενες από την ντόπια ολιγαρχία, την Εκκλησία και τους αντιφρονούντες πολιτικούς, άρχισαν τις πιέσεις, τα σαμποτάζ και τους αποκλεισμούς. Οι αντεπαναστάτες Κόντρας ορμώμενοι από την γειτονική Ονδούρα εισέβαλαν στην Νικαράγουα το 1983.

Χιλιάδες εθελοντές* πλαισίωσαν τον τακτικό επαναστατικό στρατό, πολεμώντας ενάντια στους εισβολείς».

*Το κείμενο του Εντουάρντο Γκαλεάνο αναφέρεται σ' αυτούς τους εθελοντές και στο γιορτασμό της 1ης του Μάη στο πεδίο των μαχών.

«Ανάμεσα στην αξία και την περιφρόνηση κατρακυλούν οι βόμβες στη Νικαράγουα και σε πoλλoύς ο πόλεμος αφαιρεί τη ζωή. Αυτό είναι ένα από τα τάγματα που πολεμούν ενάντια στους εισβολείς.

Κάθε φορά που υποχωρεί η μάχη, ο Μπέτο, ο αρχηγός, διδάσκει γράμματα. Η διδασκαλία γίνεται, όταν κάποιος εθελοντής του ζητάει να του γράψει ένα γράμμα. Ο Μπέτο το γράφει και μετά του λέει: "Αυτό είναι το τελευταίο που σου γράφω. Σου προσφέρω κάτι καλύτερο".

Ο Σεμπαστιάν Φουέρτες, στρατιώτης από σίδερο, είναι ένας απ' αυτούς που συμφώνησε και "καταδικάστηκε" στον αλφαβητισμό... Eίναι μερικές ημέρες που σπάει μολύβια και ξεσκίζει χαρτιά, ανάμεσα στους πυροβολισμούς, αντέχοντας τα πειράγματα των συντρόφων του. Φτάνει η 1n του Μάη και οι σύντροφοί του τον επιλέγουν για την ομιλία.

Σ' ένα σταύλο γεμάτο από κοπριά και κουτσουλιές γιορτάζεται η ημέρα. Ο Σεμπαστιάν ανεβαίνει πάνω σ' ένα κουτί, βγάζει από την τσέπη ένα διπλωμένο χαρτάκι και διαβάζει τις πρώτες λέξεις που γεννήθηκαν από το χέρι του. Διαβάζει από μακριά, απλώνοντας το μπράτσο, γιατί η όραση δεν τον βοηθάει και γυαλιά δεν έχει.

"Αδέρφια μου του τάγματος 8221 !!!"».