ΙΣΤΑΜΠΟΥΛ (του απεσταλμένου μας ΜΠ. ΓΕΩΡΓΙΚΟΥ).-

Με πρωτοβουλία του Πανεργατικού Αγωνιστικού Μετώπου (ΠΑΜΕ), και μετά από αποφάσεις μαζικών φορέων, αντιπροσωπεία Ελλήνων συνδικαλιστών βρέθηκε εδώ την Τρίτη, 26η του Δεκέμβρη, για να εκφράσει την αλληλεγγύη της στους πολιτικούς κρατούμενους και τους εργαζόμενους αγωνιστές της Τουρκίας και την αντίθεσή της στο συνεχιζόμενο σε βάρος τους έγκλημα.

Την αντιπροσωπεία απάρτισαν οι Δημήτρης Αγκαβανάκης και Δέσποινα Σπανού (ΑΔΕΔΥ), Αντώνης Αντύπας και Σωτήρης Σιώκος (ΟΤΟΕ), ο Γιάννης Πάσουλας, γενικός γραμματέας της Ομοσπονδίας Οικοδόμων, ο Γιώργος Φιλιούσης, ταμίας του Συνδικάτου Οικοδόμων, η Λέττα Μεθωνιού, αντιπρόεδρος της ΠΟΕΔΗΝ, και ο Νίκος Φωτιάδης, εκπρόσωπος της ΕΕΔΥΕ. Ο «Ρ» παρακολούθησε από κοντά την αποστολή και τις, ιδιαίτερα χρήσιμες και αποκαλυπτικές, επαφές που έγιναν στη διάρκειά της.

Για άλλη μια φορά παίρνουμε τους δρόμους της Κωνσταντινούπολης, όπου μικροπωλητές διαλαλούν την πραμάτεια τους στους περαστικούς του κρύου μεσημεριού. Κυρίως μικροαντικείμενα, τρόφιμα, κεραμικά. Είναι η προτελευταία μέρα του Ραμαζανιού και ο κόσμος είναι πολύς. Εμείς κινούμαστε προς τα γραφεία της Ενωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Τουρκίας, μιας ανεξάρτητης οργάνωσης που έχουν στο μάτι οι παρακρατικοί επί χρόνια - το Μάρτη του 1998 δύο από αυτούς είχαν αποπειραθεί να δολοφονήσουν τον επικεφαλής της, τον Ακίν Μπιρντάλ.

Μας περιμένουν η πρόεδρος και μέλη της οργάνωσης. «Δε συμφωνούμε με την απεργία πείνας, είναι μια κίνηση απελπισίας», θα μας πουν, «αλλά δεν μπορούμε να μη συμπαρασταθούμε στους απεργούς πείνας πολιτικούς κρατούμενους. Οι συνθήκες κράτησής τους είναι απάνθρωπες, παραβιάζουν κάθε έννοια ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και τα νέα κελιά, ευρωπαϊκή ανακάλυψη για την καταπολέμηση της "τρομοκρατίας", κάνουν τα πράγματα χειρότερα». Τα στελέχη της οργάνωσης δε μασάνε τα λόγια τους. «Συναντήθηκα και μίλησα με πολλές γυναίκες ανάμεσα στις κρατούμενες», λέει η πρόεδρος, μια δικηγόρος περίπου σαράντα ετών. «Εκείνες που βρίσκονταν στις φυλακές όπου έγινε η επιχείρηση μάς κατήγγειλαν ότι η αστυνομία και ο στρατός έκαναν συνεχώς χρήση χημικών, πυρπόλησαν συγκρατούμενές τους, πυροβόλησαν κατά κρατουμένων, συμπεριφέρθηκαν με ανεπανάληπτη βία». Δεν αυτοπυρπολήθηκαν οι κρατούμενοι, λένε. Τα ΜΜΕ μεταφέρουν απλώς όσα λένε οι αρχές. Κι οι κάμερες που απαθανάτισαν τις σκηνές που έδειξε η τουρκική τηλεόραση ήταν από υπηρεσίες του στρατού.

Η πρόεδρος της TIHD έχει όμορφα χαρακτηριστικά, αλλά τα όσα λέει δεν είναι όμορφα. «Η κατάσταση στις φυλακές ήταν ήδη αλγεινή. Κρατούμενες μου κατάγγελναν συνεχώς βιασμούς και βασανιστήρια. Στις νέες φυλακές, που είναι επιπλέον μισοτελειωμένες, η πρακτική απομόνωσή τους κάνει τα πράγματα χειρότερα».

Η αστυνομία έκανε εφόδους σε γραφεία της Ενωσης το περασμένο Σάββατο. Και επιθέσεις εναντίον συνδικαλιστών. «Η ατμόσφαιρα στην Τουρκία μάς θυμίζει την κατάσταση που επικρατούσε μετά το πραξικόπημα και τη χούντα του στρατηγού Εβρέν το 1980», λένε τα στελέχη της TIHD.

Ακολουθεί μια κοινή συνέντευξη Τύπου. Τα στελέχη της TIDH και η αντιπροσωπεία του ΠΑΜΕ αντικρίζουν δεκάδες δημοσιογράφους από τηλεοπτικά κανάλια (ένα από αυτά ήταν το CNN Turk, ένα άλλο το NTV), και εφημερίδες, πράγμα εκπληκτικό αν σκεφτεί κανείς πόσο εχθρικά αντιμετωπίζουν οι αρχές ακόμη και τις αναφορές στα όσα συμβαίνουν περί τις φυλακές.

Η ελληνική αντιπροσωπεία καταγγέλλει το έγκλημα. Και τους αυτουργούς του, τόσο τους φυσικούς όσο και τους ηθικούς, τις ΗΠΑ και την ΕΕ, που, κατ' ουσία, επικροτούν το φονικό. Και το επιβραβεύουν. Η αντιπροσωπεία εκφράζει την αλληλεγγύη της στους πολιτικούς κρατούμενους, στους συγγενείς τους και τους εργαζόμενους που τους συμπαρίστανται. Το λόγο παίρνουν τα στελέχη της TIHD, που μεταφέρουν τη δική τους ανάλυση της κατάστασης. Τα φλας ανάβουν. Και σβήνουν. Οι δημοσιογράφοι δεν έχουν ερωτήσεις. Μία ή δύο, ίσως. Και φεύγουν.

«Ολα αυτά δε γίνονται τυχαία τώρα»

Λίγο μετά, τους ακολουθούμε. Αλλά φεύγουμε προς άλλη κατεύθυνση. Μας περιμένουν συνδικαλιστές και στελέχη του κόμματος της Εργασίας, του ΕΜΕΡ. Αυτή τη φορά, μετακινούμαστε με αυτοκίνητο, περνώντας μπροστά από τα βυζαντινά τείχη που κάποτε προστάτευαν «την αιώνια πόλη, τη Ρώμη της Ανατολής», όπως την ονόμασε ο Καρλ Μαρξ στο βιβλίο του Το Ανατολικό Ζήτημα (1853). Τα τάνκερ που σταθμεύουν στη θάλασσα του Μαρμαρά κάνουν έντονη αντίθεση με την Αγια-Σοφιά και το Μπλε Τζαμί που βρίσκονται αντικριστά, από την άλλη πλευρά. Νομίζεις ότι κινείσαι με κάποια μηχανή του χρόνου και όχι με το μικρό λεωφορείο που μας μεταφέρει.

Για άλλη μια φορά ανεβαίνουμε τις σκάλες, ως τα γραφεία του ΕΜΕΡ. Μας καλωσορίζουν στελέχη του και πολλοί συνδικαλιστές που είναι συγκεντρωμένοι εκεί. Η συζήτηση είναι ελεύθερη, αλλά το θέμα είναι ένα. «Το ότι όλα αυτά γίνονται τώρα δεν είναι τυχαίο», λέει μεταξύ άλλων ο Λεβέντ Μπουζέλ, ο πρόεδρος του κόμματος, υπογραμμίζοντας ότι «ακριβώς αυτό τον καιρό υπήρχε σε εξέλιξη μια μεγάλη λαϊκή διαμαρτυρία εναντίον των αντιλαϊκών πολιτικών που επιβάλλει η κυβέρνηση, υπό την καθοδήγηση του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης». Η καταστολή των λαϊκών κινητοποιήσεων συνδυάζεται θαυμάσια, για τους κυβερνώντες της Τουρκίας κι αυτούς που τους ποδηγετούν, «με το φονικό στις φυλακές κατά των αγωνιστών».

Η ελληνική αντιπροσωπεία περνά σε άλλο χώρο, για να συζητήσει με συνδικαλιστές. Ο ένας από αυτούς, ο Σαμπρί Τοργκού, έχει πολύ πρόσφατη την επίθεση των αρχών ασφαλείας στο σπίτι του. 16 άνδρες των Ειδικών Δυνάμεων της αστυνομίας, μας λέει, εφόρμησαν στο σπίτι του περίπου στη 01.00 την Κυριακή, χωρίς καν ένταλμα έρευνας, κάνοντάς το άνω-κάτω. Δικαιολογία: «Πίστευαν πως έκρυβε κάποιον καταζητούμενο». Τίποτα τέτοιο δε συνέβαινε, λέει ο Σαμπρί. Πρόκειται για ακόμα ένα παράδειγμα της νέας εκστρατείας καταστολής των αγωνιζόμενων Τούρκων εργαζομένων και των συνδικαλιστών τους. Οσα συμβαίνουν στις φυλακές δίνουν στις αρχές ένα θαυμάσιο άλλοθι για «να καθαρίσουν» για τα καλά.

Τι προσπαθείτε να κάνετε; ρωτά η ελληνική αντιπροσωπεία. Πώς κινείστε; Και πώς μπορούμε να βοηθήσουμε; «Προσπαθούμε να πείσουμε τον τουρκικό λαό ότι πρέπει να αγωνιστεί για τα δικαιώματά του, για τα παιδιά του που είναι άνεργα, για τα άλλα παιδιά του που σαπίζουν στις φυλακές», μας λένε οι συνδικαλιστές. «Το επίσημο όριο της φτώχειας κατά τη στατιστική υπηρεσία ξεκινά από το ελάχιστο εισόδημα των 280 δολαρίων. Αλλά ο προϋπολογισμός του 2001 ορίζει ρητά ως κατώτατο μισθό των δημοσίων υπαλλήλων τα 150 δολάρια!». Ο λαός δεν αντιδρά; ρωτάμε έκπληκτοι. Φυσικά και το κάνει, απαντούν. Το Νοέμβρη και το Δεκέμβρη είχαμε διαδηλώσεις 600.000 ανθρώπων και απεργία 1.000.000 εργαζομένων. Ακριβώς γι' αυτό, το τουρκικό κράτος κάνει ό,τι μπορεί για να τον κάνει να σωπάσει. Και χρησιμοποίησε τις φυλακές, το απάνθρωπο φονικό, «για να συνετίσει όσους δεν κατάλαβαν το μήνυμα». Η ελληνική αντιπροσωπεία υπόσχεται να κάνει ό,τι μπορεί για να κινητοποιήσει τον ελληνικό λαό, σε βαθμό που να υπάρξει μια πίεση στην Τουρκία.

Ξανά στο δρόμο της Κωνσταντινούπολης, προς τη συνοικία της Αγια-Σοφιάς, του Μπλε Τζαμιού, της στήλης που ήρθε από την Αίγυπτο για τον Κωνσταντίνο τον Πορφυρογέννητο. Στο Ιπποδρόμιο, εκεί που έγινε η Στάση του Νίκα, υπάρχει ένα μηχάνημα-ταύρος ροντέο, και ακούγεται εκκωφαντικά αμερικανική κάντρι μουσική. Δεν μπορώ να συγκρατήσω το χαμόγελό μου.

Η Γκάιε, η συνοδός μας, κοιτά τους γλάρους ανάμεσα στους τέσσερις μιναρέδες που πλαισιώνουν τη μισοσκότεινη εκκλησία της Αγια-Σοφιάς. «Δεν είναι ότι δεν έχω πατριωτικά αισθήματα», λέει. «Αγαπάω αυτήν την πόλη. Αγαπάω τη χώρα μου. Ομως ακριβώς γι' αυτό πρέπει να αγωνιστώ κατά της κυβέρνησης της χώρας μου».