Να ισορροπήσει ανάμεσα στις επιταγές της ΕΕ από τη μια, που προωθεί ένα μοντέλο εκπαίδευσης πλήρως εμπορευματοποιημένο και συμβιβασμένο με τις απαιτήσεις του κεφαλαίου και από την άλλη, στις απαιτήσεις των φορέων και των μελών της εκπαιδευτικής και ακαδημαϊκής κοινότητας στη χώρα μας, προσπαθεί το υπουργείο Παιδείας, με τις φιέστες που ετοιμάζει για τη διαφήμιση των «ευρωπαϊκών κατευθύνσεων της ανώτατης εκπαίδευσης».

Ετσι, ο ειδικός γραμματέας του υπουργείου για τα ΑΕΙ, Δ. Κλάδης, προσπαθεί εναγωνίως να απαντήσει στο ζήτημα του «σπασίματος» των σπουδών στο μοντέλο 3-2-3 (τρία χρόνια προπτυχιακές σπουδές, δυο χρόνια μεταπτυχιακό - μάστερ και τρία χρόνια διδακτορικό), που έχει ξεσηκώσει έντονες αντιδράσεις. Στο σημείο αυτό της διακήρυξης της Μπολώνια αντιδρούν οι πρυτάνεις, θεωρώντας ότι θα οδηγήσει τα πανεπιστήμια στην υποβάθμισή τους στην κατηγορία των μη Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων μεταλυκειακής εκπαίδευσης τριετούς διάρκειας. Αυτές οι θέσεις των πρυτάνεων έχουν εκφραστεί εδώ και καιρό, ενώ την Κυριακή 14/1 θα πραγματοποιήσουν έκτακτη σύνοδο για τα ζητήματα της Μπολώνια.

Το υπουργείο, από την πλευρά του, στην προσπάθειά του να εξευμενίσει τους πρυτάνεις και την ακαδημαϊκή κοινότητα, επιμένει ότι αυτή η διάταξη (των κύκλων 3-2-3) δεν είναι δεσμευτική και μάλιστα παρουσιάζει ως επιτυχία του τότε υπουργού (Ιούνιος 1999 που ψηφίστηκε το κείμενο της Μπολώνια από τους υπουργούς Παιδείας της Ευρώπης), Γ. Αρσένη, το γεγονός ότι εντάχθηκε στο κείμενο η λέξη «τουλάχιστον» τρία χρόνια για τον πρώτο κύκλο. Η Ιταλία και η Γερμανία ήδη έχουν προχωρήσει τη μείωση του προπτυχιακού χρόνου σπουδών στα τρία έτη, ενώ σ' αυτή την κατεύθυνση στη χώρα μας εντάσσονται στο μοντέλο της Μπολώνια και τα ΤΕΙ.

Στην πραγματικότητα, η διακήρυξη της Μπολώνια αντικατοπτρίζει τα σχέδια της ΕΕ για το μέλλον της ανώτατης εκπαίδευσης. Το πτυχίο θα αποτελεί έναν απλό τίτλο σπουδών, που δε θα αντιστοιχεί σε ολοκληρωμένες επιστημονικές γνώσεις και θα αποκτά η μεγάλη πλειοψηφία των φοιτητών, ενώ μόνο μια μικρή ελίτ θα έχει πρόσβαση στο δεύτερο και τον τρίτο κύκλο. Οσο κι αν προσπαθεί το υπουργείο Παιδείας να καμουφλάρει αυτή την πραγματικότητα, με τα νομοθετήματα που προωθεί, όπως το νομοσχέδιο για τα μεταπτυχιακά και την έρευνα και ο νόμος που εναρμονίζει την ελληνική νομοθεσία με την ευρωπαϊκή οδηγία 89/48, εφαρμόζει κατά γράμμα τις κατευθύνσεις της Μπολώνια.

Επίσης η κυβέρνηση, εναρμονισμένη με τις επιταγές της ΕΕ στην εκπαίδευση, ανοίγει σε μια προοπτική το «παράθυρο» της αναγνώρισης πτυχίων τρίχρονων σπουδών από κάθε είδους κολέγιο και σχολές ΙΕΚ, που εμπορεύονται τη γνώση και εμφανίζονται ως παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων. Φυσικά προς το παρόν υπάρχει το νομικό κώλυμα του άρθρου 16 του Συντάγματος για την απαγόρευση ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων, όμως όπως όλα δείχνουν στο όνομα της «κινητικότητας» και της «συγκρισιμότητας» των πτυχίων στο χώρο της ΕΕ κινείται προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτή η λογική οδηγεί στην υποβάθμιση της ποιότητας των σπουδών και του ίδιου του επιπέδου της επιστημονικής γνώσης, όπως επιτάσσει και η «Μπολώνια».